محاسبات رویترز و داده‌های مؤسسه‌های پیش‌بینی‌کننده نشان می‌دهد سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی با کاهش تقاضا برای نفت خام روبه‌رو خواهد بود، در همین حال سهم اعضای این سازمان از عرضه نفت در بازارهای جهانی به‌دلیل کاهش تولید و خروج آنگولا به کمترین مقدار از زمان بحران شیوع ویروس عالم‌گیر کرونا می‌رسد.
این روند به این معناست که اوپک برای تسهیل برنامه کاهش عرضه با مشکل روبه‌رو خواهد شد، مگر اینکه روند تقاضای جهانی نفت شتاب بگیرد، یا اوپک آماده پذیرش قیمت‌های پایین‌تر برای نفت خام باشد.
آنگولا ماه دسامبر امسال اعلام کرد که پس از خروج اکوادور در سال ۲۰۲۰، قطر در سال ۲۰۱۹ و اندونزی در سال ۲۰۱۶، از ژانویه ۲۰۲۴ از عضویت در اوپک کناره‌گیری می‌کند.
با خروج آنگولا از اوپک، شمار اعضای این سازمان به ۱۲ کشور می‌رسد و کل تولید اعضا را به کمتر از روزانه ۲۷ میلیون بشکه می‌رساند که کمتر از ۲۷ درصد کل عرضه جهانی ۱۰۲ میلیون بشکه در روز است.
آخرین باری که سهم بازار اوپک به ۲۷ درصد رسیده بود به زمان بحران شیوع ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰ برمی‌گردد که تقاضای جهانی برای نفت ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته بود.
تقاضای جهانی نفت از آن زمان تاکنون به سطحی بی‌سابقه رسیده است، به این معنا که اوپک سهم بازار خود را در رقابت با رقبا از دست داده است.
اوپک در دهه ۱۹۷۰ میلادی پیش از آغاز عرضه از سوی کشورهای غیراوپک مانند ذخایر دریای شمال، حدود نیمی از عرضه نفت خام جهان را در اختیار داشت.
در دهه‌های پس از آن، سهم اوپک ۳۰ تا ۴۰ درصد بود، اما رشد بی‌سابقه تولید از سوی رقبایی مانند ایالات متحده آمریکا به‌طور پیوسته در سال‌های اخیر این سهم را کاهش داده است.
بر اساس ارقام گزارش‌های ماهانه اوپک، تا نوامبر سال ۲۰۲۳ میلادی تولید نفت خام اعضای اوپک ۲۷.۴ درصد از کل بازار را به خود اختصاص داده که نسبت به رقم ۳۳-۳۲ درصدی در سال‌های ۲۰۱۸-۲۰۱۷ کاهش یافته است.
تقاضای برای نفت اوپک در ۳ ماه دوم
اوپک در سال ۱۹۶۰ از سوی ایران، عراق، ونزوئلا، عربستان و کویت تأسیس شد. آنگولا سال ۲۰۰۷ به این گروه پیوست. از سال ۲۰۱۷، اوپک برای همکاری با تولیدکنندگان غیراوپک به‌منظور مدیریت بازار نفت ائتلافی با عنوان اوپک‌پلاس تشکیل داد.
بعضی از تولیدکنندگان کوچک در سال‌های اخیر به اوپک پیوسته‌اند از جمله گابن در سال ۲۰۱۶، گینه استوایی در سال ۲۰۱۷ و کنگو در سال ۲۰۱۸ به این سازمان ملحق شدند.
اوپک‌پلاس هم‌اکنون روزانه حدود ۶ میلیون بشکه در روز از تولید خود را کاهش می‌دهد تا این ائتلاف بتواند در تئوری تولید حضور خود را برای مقابله به‌منظور به‌دست آوردن سهم بازار افزایش دهد، اما در صورتی که تقاضا برای نفت خام بهبود نیابد، با کاهش شدید قیمت همراه خواهد شد.
بعضی از اعضای ائتلاف اوپک‌پلاس از جمله روسیه گفته‌اند این گروه در صورت نیاز می‌تواند اقدام‌های بیشتری انجام دهد.
ارقام سه مؤسسه پیش‌بینی‌کننده بازار نفت، آژانس بین‌المللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و اوپک نشان می‌دهد فضایی اندک برای تسهیل برنامه کاهش در سه ماه دوم سال آینده میلادی وجود دارد.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر اساس محاسبات رویترز پیش‌بینی می‌کند که تقاضا برای نفت خام اعضای اوپک در سه ماه دوم سال ۲۰۲۴ میلادی نسبت به سه ماه نخست کاهش می‌یابد.
آژانس بین‌المللی انرژی در برآوردهای خود برای سال ۲۰۲۴ میلادی تقاضا برای نفت خام اعضای اوپک را ثابت نگه داشته است، در حالی که این سازمان نیز کاهش را پیش‌بینی کرده، البته سطحش بالاتر نسبت به دو نهاد دیگر است.
اوپک با کاهش تولید در دیگر مناطق جهان و افزایش بیشتر تقاضای جهانی، سهم بازار خود را در بلندمدت افزایشی پیش‌بینی کرده است.
تازه‌ترین چشم‌انداز جهانی نفت این سازمان پیش‌بینی می‌کند با آغاز کاهش تولید غیراوپک از اوایل دهه ۲۰۳۰ میلادی، سهم کل اوپک در سال ۲۰۴۵ به ۴۰ درصد می‌رسد.
ایلنا