کمیاب بودن این فلز باعث شده تا قیمت رودیوم در مقایسه با دیگر فلزات ارزشمند، بسیار بالا باشد؛ به همین دلیل در این مقاله می‌خواهیم به معرفی این فلز گرانبها بپردازیم.
رودیوم چیست؟
رودیوم یکی از عناصر مهم در جدول تناوبی بوده که با نماد Rh نمایش داده می‌شود. از اصلی‌ترین ویژگی‌های این فلز باید به سراغ عدد اتمی آن برویم که برابر 45 است. رودیوم در سال 2022 با عنوان گرانبهاترین فلز دنیا شناخته شده است. این عنصر را می‌توان در سنگ‌های حاوی پلاتین و نیکل همراه با سایر فلزات این گروه پلاتین پیدا کرده و استخراج نمود.
تاریخچه کشف رودیوم
رودیم اولین بار در سال 1803 توسط ویلیام هاید ولاستون یک شیمی‌دان انگلیسی کشف شد. کشف این فلز دقیقا مدتی بعد پالادیوم انجام شد. از ویژگی‌های این فلز می‌توانیم به رنگ نقره‌ای سفید آن اشاره کنیم که بازتابش فوق‌العاده بالایی دارد. از آنجایی که در دمای اتاق و شرایط عادی، رودیوم دچار خوردگی نمی‌شود می‌توان آن را آبکاری کرده و صیقل داد تا یک سطح دائمی و صاف برای جواهرات و اقلام تزئینی ایجاد شود. این فلز دارای خصوصیات کاتالیزوری فوق‌العاده استثنایی بوده و به همین دلیل کاربردهای متعدد و گوناگونی در زمینه‌های مختلف دارد. معادن Rh بسیار محدود هستند و تنها 20 تن به صورت سالانه از آن تولید می‌شود.
نحوه تشخیص رودیوم
از آنجایی رودیوم به عنوان یکی از گرانبهاترین فلزات دنیا شناخته می‌شود، تشخیص آن کار ساده‌ای نبوده و به هیچ عنوان به صورت چشمی نمی‌توان این کار را انجام داد. تشخیص این فلز نیاز به ابزار، دانش و مهارت به خصوصی دارد.
برای شناسایی این فلز معمولا در محیط آزمایشگاه اقدام می‌شود. در این راستا نیاز به یک لوله آزمایش معمولی، محلول خنثی و قطره معرف خواهید داشت. 5 میلی لیتر محلول خنثی و 5 قطره معرف را در لوله آزمایش با یکدیگر ترکیب کنید و لوله را به مدت 5 دقیقه در یک لیوان آب جوش قرار دهید. در صورتی که رنگ نارنجی و یا نارنجی مایل به قرمز نمایان شود، نشان‌دهنده وجود رودیوم است.
بررسی ویژگی های رودیوم
در راستای آشنایی با گرانبهاترین فلز دنیا، لازم است تا درباره ویژگی‌های ساختاری این فلز هم اطلاعات دقیق و جامعی را به دست آوریم. یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های Rh مربوط به مقاومت بسیار بالای آن در برابر اکسید شدن است. در واقع این فلز در برابر هرگونه واکنش، مقاومت و استحکام بسیار بالایی از خود نشان می‌دهد که می‌تواند توجه‌ها را به سمت خود جلب کند. علاوه بر این رودیوم در برابر فرسایش نیز مقاومت بسیار بالایی داشته و حتی به راحتی تغییر رنگ هم نمی‌دهد. این فلز می‌تواند جلا و درخشندگی خود را برای طولانی مدت به بهترین نحو ممکن حفظ کند.
قیمت رودیوم چقدر است؟
همان‌طور که میدانیم این فلز کمیاب و نادر، فوق‌العاده ارزشمند بوده و قیمت بسیار بالایی دارد. قیمت رودیوم مشابه با سایر مواد معدنی و فلزات، تحت تاثیر عوامل گوناگون و مختلفی بوده و به فاکتورهای متعددی وابسته است. در این بخش قصد داریم به بررسی چند نمونه از این عوامل بپردازیم.
میزان عرضه و تقاضا
یکی از موثرترین عوامل در قیمت تمام‌شده فلزات و محصولات مختلف در بازارهای جهانی و داخلی، میزان عرضه و تقاضاست. در صورتی که تقاضای این فلز در بازار جهانی بیشتر از عرضه باشد، قیمت آن افزایش پیدا کرده و معکوس این حالت نیز پابرجاست.
صنایع مصرفی
به دلیل ویژگی‌های مختلف رودیوم معمولا از آن در صنایع مختلفی مانند خودروسازی یا جواهرسازی استفاده می‌شود. اعمال هرگونه تغییرات در این صنایع، می‌تواند در قیمت نهایی رودیوم نیز تاثیرگذار باشد؛ برای مثال اگر این دسته از صنایع، فلز دیگری را برای جایگزینی رودیوم پیدا کنند یا به سراغ منابع بازیافتی Rh بروند، قیمت رودیوم تا حدی کاهش پیدا خواهد کرد.
تغییرات قیمت سایر مواد معدنی
مواد معدنی دیگری مانند پالادیوم، پلاتین و ... نیز وجود دارند که در صنایع مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرند. بازار این فلزات تا حد زیادی به یکدیگر مرتبط هستند. بر این اساس هرگونه تغییر قیمت در بازار هر کدام از این مواد معدنی، می‌تواند باعث نوسان قیمت رودیوم شده و بر روی آن اثرات فوق‌العاده چشمگیری را به دنبال داشته باشد.
اقدامات مربوط به استخراج و تولید
میدانیم که رودیوم فلز کمیاب و نادری است؛ به همین دلیل استخراج و تولید آن نیاز به فرایندهای پیچیده دارد. در این روند معمولا نیاز به هزینه‌های هنگفت و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته وجود خواهد داشت. بر این اساس فعالیت‌های انجام‌شده در روند استخراج و تولید این فلز نیز یکی دیگر از فاکتورهای موثر در این زمینه بوده که باید برای تعیین قیمت رودیوم در نظر گرفته شود.
موقعیت جغرافیایی و سیاسی
فاکتورهای دیگری مانند تحریم‌ها، قوانینی، مواضع سیاسی و ... نیز می‌توانند بر روی قیمت رودیوم اثرگذار باشند. بدیهی است که وجود تحریم می‌تواند صادرات و واردات رودیوم را با مشکلاتی رو به رو کرده و در آن محدودیت به وجود آورد. این محدودیت باعث افزایش قیمت نهایی این فلز خواهد شد.
کاربردهای رودیوم
ویژگی‌های خاص رودیوم باعث شده تا امروزه کاربردهای متعدد و گوناگونی برای آن در نظر گرفته شود که برخی از آنها عبارتند از:
- تولید مبدل کاتالیستی: به دلیل مقاومت بالای Rh معمولا از آن در ساخت مبدل‌های کاتالیست خودروها استفاده می‌شود تا گازهای سمی خروجی از اگزوز کاهش پیدا کنند.
- ساخت انواع ابزارها: از آلیاژهای این فلز همراه با تیتانیوم، کروم و ... نیز در انواع سیم‌پیچ‌ها، نوک‌های قلم، سوزن گرامافون، الکترودهای شمع هواپیما، موتورهای توربین هواپیما، ابزارهای پزشکی و جراحی، قطعه‌های صنعتی حساس و ... استفاده می‌شود.
- کاربرد رودیوم در سازه‌های هسته ای: از دیگر کاربردهای گسترده این فلز می‌توانیم به راکتورهای هسته‌ای اشاره کنیم که هم به عنوان ردیاب و هم یابنده برای اندازه‌گیری سطح شار نوترون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ساخت انواع جواهرات: خواص فیزیکی متعدد رودیوم باعث شده تا از آن در ساخت انواع مختلف جواهرات از جمله انگشتر، زنجیر، حلقه و ... نیز استفاده شود. این فلز به هیچ عنوان حساسیت زا نبوده و تمام افراد می‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند.
- آبکاری جواهرات: در بسیاری از مواقع افراد برای بازگرداندن جلا و درخشش زیورآلات خود، از روکش رودیوم برای آنها استفاده می‌کنند که ضمن ایجاد یک جلوه زیبا، می‌تواند ماندگاری بسیار بالایی هم داشته باشد.
سخن پایانی
فلزات نادر و کمیاب همواره مورد توجه قرار گرفته و ارزش بسیار بالایی دارند. این دسته از فلزات به دلیل ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد، کاربردهای بسیار زیادی داشته و در زمینه‌های متعدد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از این فلزات رودیوم بوده که به عنوان گرانبهاترین فلز دنیا شناخته می‌شود. در بخش‌های قبلی به صورت کامل به معرفی ویژگی‌های مختلف این فلز و کاربردهایی که معمولا برای آن در نظر گرفته می‌شود پرداختیم. مجموعه ایران ریفاینینگ یکی از بهترین فروشندگان انواع فلزات گرانبها از جمله رودیوم در ایران است که این محصولات را با ضمانت به شما ارائه می‌دهد. شما می‌توانید برای اطلاع از قیمت روز رودیوم و دیگر فلزات گرانبها، به سایت ایران ریفاینینگ مراجعه کنید.