بر اساس برنامه هفتم توسعه، صنعت پالایش تا پایان سال ۱۴۰۶ دستیابی به تولید روزانه حدود ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین و نفت گاز را هدف‌گذاری کرده است که ۷۵ درصد از این مقدار، مربوط به فرآورده‌های با کیفیت یورو ۴ و بالاتر از آن خواهد بود.
هم‌اکنون به‌طور میانگین روزانه ۱۱۴میلیون لیتر بنزین و ۱۱۲ میلیون لیتر گازوئیل باکیفیت در کشور تولید می‌شود که طبق اهداف کمی شاخص‌های عملکردی انرژی (نفت و گاز) در لایحه برنامه هفتم توسعه، تولید این دو فرآورده اصلی در کشور با رشد حدود ۱۵ درصدی به روزانه ۱۲۹ میلیون لیتر (بنزین) و ۱۳۰ میلیون لیتر گازوئیل تا پایان سال ۱۴۰۶ (هم‌زمان با پایان برنامه هفتم توسعه) افزایش خواهد یافت.
همچنین بیش از ۷۰ درصد فرآورده‌های تولیدی اصلی بنزین و گازوئیل کشور، معادل بیش از ۷۵ میلیون لیتر بنزین و ۷۰ میلیون لیتر از نفت‌گاز تولیدی روزانه کشور دارای استانداردهای یورو ۴ و ۵ است که طبق برنامه هفتم توسعه تا پایان سال ۱۴۰۶ به ۷۵ درصد افزایش خواهد یافت.
علاوه بر این درحال حاضر به‌طور میانگین روزانه حدود ۶۵ میلیون لیتر نفت کوره (مازوت) در کشور تولید می‌شود که حدود ۱۸ درصد از فرآورده‌های تولیدی در پالایشگاه‌های نفت ده‌گانه کشور را تشکیل می‌دهد. طبق لایحه برنامه هفتم توسعه، مقدار نفت کوره تولیدی کشور با اجرای طرح‌های کیفی‌سازی در پالایشگاه‌ها، با کاهش ۵ درصدی به ۱۲.۹ درصد (معادل ۴۹ میلیون لیتر در روز) خواهد رسید.
افزایش ظرفیت تولید روزانه ۲ میلیون لیتری بنزین کشور تا اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳
در این بین دولت برنامه هایی را برای افزایش ظرفیت تولید بنزین در دستور کار دارد، آنطور که جلیل سالاری، معاون وزیر نفت در امور پالایش اعلام کرده ظرفیت تولید روزانه ۲ میلیون لیتری بنزین و ۳.۵ میلیون لیتری گازوئیل کشور تا اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ وجود دارد.
به گفته وی در طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان، بخشی از طرح‌های توسعه کیفی تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد که به‌دنبال آن ظرفیت تولید این پالایشگاه حدود ۲ میلیون لیتر افزایش می‌یابد، همچنین در پالایشگاه اصفهان نیز افزایش ظرفیت تولید حدود ۳ میلیون لیتری بنزین پیش‌بینی شده است که امیدواریم آن هم به‌زودی محقق شود. به موازات آن طرح‌های جامع کیفی‌سازی نفت کوره پالایشگاهی را نیز در حال اجرا داریم که برای نخستین بار در کشور با استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در حال اجرا هستند. اجرای طرح‌های کیفی‌سازی نفت کوره کمک مؤثری به تأمین سوخت نیروگاهی کشور در سال آینده می‌کند.
میانگین مصرف روزانه بنزین به ۱۱۳ میلیون لیتر رسید
مصرف بنزین کشور در ماه‌های گذشته به‌طور میانگین روزانه حدود ۱۱۶ میلیون لیتر بود که این مقدار در روندی کاهشی، در ماه جاری به ۱۱۳ میلیون لیتر رسیده است، افزایش مصرف بنزین در کشور ناترازی را رقم زده که طبق اعلام کارشناسان و مسوولان لازم است راهکارهایی برای حل این موضوع اندیشیده شود، آنطور که مرتضی بهروزی‌فر - کارشناس حوزه انرژی به ایسنا گفته برای حل ناترازی بنزین صرفا راهکارهای قیمتی پاسخگو نیست و باید به سراغ ابزارهای غیرقیمتی نیز برویم، عملا قیمت بنزین یک شاخص تورم است و هرگونه افزایش قیمت بنزین تورم را در پی دارد، به همین دلیل ابزار قیمتی نمی‌تواند کارساز باشد.
وی با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی تنها می‌توان به گزینه واردات اتکا و برنامه‌هایی را در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تدوین کرد، تاکید کرد: برخی از این راهکارها بهبود وضعیت و توسعه پالایشگاه‌ها، افزایش حمل‌ونقل عمومی و بهبود وضعیت ناوگان خودروهای کشور بوده و در همین راستا نیز دولت اخیرا اجازه واردات خودروهای هیبریدی و کم‌مصرف را داده است که می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد.
لزوم تنوع بخشی به سبد سوخت
این کارشناس با اشاره به لزوم و اهمیت تنوع بخشی سبد سوخت برای حل ناترازی بنزین در کشور، اظهار کرد: برای توسعه سی‌ان‌جی اقدامات متعددی انجام شد اما چالش‌هایی در این حوزه وجود دارد که باید برطرف و شرایطی ایجاد شود که درخواست برای دوگانه‌سوز شدن خودروها افزایش یابد.
بهروزی‌فر با تاکید بر اینکه استفاده از خودروهای برقی نیز نیازمند واردات و ایجاد زیرساخت است، گفت: در صورتی که زیرساخت خودرو برقی فراهم شود، این بخش نیز می‌تواند کمک‌رسان باشد، علاوه‌بر این باید برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و پرمصرف نیز تدابیری درنظر گرفته شود.
به گفته وی، در شرایط فعلی باید به موضوع تنوع بخشی سبد سوخت، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و پرمصرف توجه و یک راهکار جامع برای این موضوع درنظر گرفته شود.
لزوم اصلاح صنعت خودروسازی
همچنین مهدی هاشم زاده، کارشناس دیگری در حوزه انرژی با بیان اینکه یکی از موضوعات مهمی که در مصرف و ناترازی بنزین با آن مواجهیم، کمبود بنزین تولیدی نیست، به ایسنا گفت: بنزین کمی در کشور تولید نمی‌شود به طوریکه در حال حاضر معادل ۱۱۵ میلیون لیتر آمار تولید بنزین در کشور است. این عدد تولید بالاست و اگر استاندارد حتی منطقه‌ای در بحث خودروها رعایت می‌شد، اکنون با ناترازی بنزین مواجه نبودیم، درحال حاضر مصرف سوخت خودروهای داخلی دو تا دو نیم برابر است؛ یعنی اگر با تعداد فعلی خودرو و با استاندارد منطقه بسنجیم، بالغ بر ۶۰ تا ۷۰ میلیون لیتر مصرف بنزین در کشور مصرف صورت می‌گرفت.
وی با اشاره به راهکارهایی که می‌توان در این حوزه در نظر گرفت، گفت: یک موضوع اصلاح صنعت خودروسازی در کشور و استفاده از رویکردهای غیر قیمتی است که به طور مثال می‌توان در بحث کنترل قاچاق اقداماتی را انجام داد.
توسعه ظرفیت صنعت سی ان جی برای دور زدن واردات بنزین
این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه ظرفیت سی ان جی سال آینده برای خودروهای فعال در حوزه حمل و نقل ایجاد می‌شود، گفت: یعنی اگر تاکسی‌ها، وانت بارها و تاکسی‌های اینترنتی وارد این حوزه شوند، با این اقدام تنوع بخشی به سبد سوخت اتفاق می‌افتد و هم میزان ناترازی کاهش می یابد.
وی با تاکید بر اینکه باید در تولید خودروها و ماشین‌های زیر ۸۰۰ میلیون تومان که عمده مصرف مردم را شامل می شود، دوگانه‌سوز شوند، اظهار کرد: لازم است زیرساخت‌های صنعت سی ان جی توسعه پیدا کند، مازاد بر وضعیت فعلی اگر ۱۵ میلیون متر مکعب سی ان جی مصرف کنیم، کل مساله واردات بنزین حل می‌شود.
هاشم زاده افزود: موضوع بعدی ابتکار عملی بود که در بحث جایگاه‌های سوخت اتفاق افتاد که بسیار موثر خواهد بود چراکه با افزایش قیمت بنزین جایگاه و ایجاد سقف برای کارت سوخت عملا مصرف غیرعادی که یا منجر به قاچاق و یا در خودروهای پرمصرف، سوزانده می شود، حل خواهد شد.
به گفته او تنوع بخشی به سبد سوختی هم می تواند موجب امنیت ملی شود و هم می تواند به اصلاح ساختاری سوخت در حوزه حمل و نقل کمک کند.
ایسنا