بنابر آمار پتانسیل و ظرفیت کنونی واحدهای مرغداری تولید سالانه ۳ میلیون تن مرغ در کشور است، درحالی‌که نیاز بازار داخل بیشتر از ۲ میلیون و ۳۰۰ تا ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن نیست.
بررسی‌ها حاکی از آن است که جوجه‌ریزی در واحدهای مرغداری از تیرماه روند افزایشی به خود گرفته است؛ به طوری‌که ماه به ماه برحجم جوجه‌ریزی‌ها اضافه شده و از دی ماه میزان جوجه‌ریزی از ۱۵۰ میلیون قطعه فراتر رفته است که براین اساس تولید بر تقاضا غلبه دارد.
گرچه با نوسان قیمت گوشت قرمز، تقاضا برای خرید مرغ در بازار افزایش یافته و به عبارتی بخشی از سرانه مصرف گوشت قرمز به سمت گوشت مرغ سوق داده شده است، اما به دلیل حجم مناسب تولید و سیاست وزارت جهاد مبنی بر جوجه‌ریزی ماهانه ۱۵۰ میلیون قطعه‌ای در راستای تنظیم بازار، راهی جز تامین ذخایر استراتژیک از محل تولید داخل یا صادرات مازاد به منظور جلوگیری از زیان مرغداران و پایداری تولید نداریم. ناگفته نماند که در شرایط کنونی ابزار و زیرساخت‌های صادرات مرغ فراهم نیست چراکه بازارهای هدف خواستار مرغ سایز با وزن ۱.۲۰۰ تا ۱.۴۰۰ گرم هستند که این امر نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.
در همین ارتباط مجتبی نوروزی رئیس سازمان دامپزشکی می‌گوید: با برنامه‌ریزی‌های وزارت جهاد کشاورزی و قرارگاه امنیت غذایی، میزان جوجه ریزی‌ها در ماه، به بیش از مصرف رسیده است. در حوزه مرغ اولویت نخست تأمین نیاز کشور و سپس آماده شدن برای صادرات است که با توجه به میزان جوجه‌ریزی‌ها، آماده صادرات هستیم.
رئیس سازمان دامپزشکی برنامه آتی کشور در حوزه مرغ را حرکت به سوی مصرف مرغ سایز دانست و گفت: در حال حاضر در تولید مرغ به پایداری رسیده‌ایم و به صادرات فکر می‌کنیم و برآورد این است که اگر پنج دوره جوجه‌ریزی داشته باشیم بین ۷۰۰ تا یک میلیون تن در سال بدون افزایش تعداد مرغداری‌ها می‌توانیم صادرات داشته باشیم.
صادرات مرغ راهکار تنظیم بازار مرغ است
علی ابراهیمی مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: بنابر آخرین آمار در بهمن ماه بیش از ۱۵۲ میلیون قطعه جوجه‌ریزی صورت گرفت که براین اساس تولید مرغ از ۲۶۰ هزار تن فراتر می‌رود.
او حداکثر نیاز روزانه مرغ در سطح کشور را ۷ هزار و ۵۰۰ تن اعلام کرد و افزود: با توجه به جوجه‌ریزی ایام پایانی سال، روزانه حدود ۹ هزار تن مرغ در سطح کشور عرضه می‌شود که براین اساس پشتیبانی امور دام باید نسبت به جمع‌آوری مرغ از سطح بازار ورود کند.
ابراهیمی، صادرات مرغ را یکی دیگر از راهکارهای تنظیم بازار مرغ دانست و گفت: برای صادرات مرغ باید زیرساخت‌های لازم همچون تولید مرغ سایز، شناسایی بازارهای صادراتی و جلوگیری از اتخاذ سیاست ممنوعیت‌های گاه و بی‌گاه صادرات اعمال شود تا بتوان بخشی از مازاد تولید را به این بازار صادر کرد.
مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی افزود: بازارهای هدف خواستار مرغ سایز با وزن ۱.۲۰۰ تا ۱.۴۰۰ گرم هستند، از این رو برای تولید مرغ سایز باید برنامه‌ریزی کرد تا مازاد ماهانه ۲۰ تا ۳۰ هزار تن مرغ به بازارهای هدف صادر شود تا به نحوی جلوی زیان تولیدکنندگان گرفته شود. همچنین پس از شناسایی بازارهای صادراتی در حفظ بازار باید کوشا باشیم تا سیاست تنظیم بازار داخل منجر به برهم زدن صادرات نشود.
به گفته او، با توجه به آن‌که تولید بر مصرف غلبه دارد، از این رو پشتیبانی امور دام باید برای جمع‌آوری مرغ مازاد به منظور تامین ذخایر استراتژیک ورود کند یا بخشی از مازاد تولید را به بازارهای هدف صادر کنیم. با توجه به حجم تولید مرغ، حداقل ماهانه ۱۵ تا ۲۰ هزار تن مرغ توسط پشتیبانی امور دام باید از سطح بازار جمع آوری شود، اما تاکنون این حرکت با سرعت مناسبی انجام نشده است.
تولید مرغ سایز راهی برای صادرات
در ادامه حبیب اسداله نژاد کارشناس صنعت طیور گفت: با توجه به قیمت تمام شده بالای تولید، صادرات نداریم چراکه با احتساب ۱.۶ تا ۱.۷ دلار قیمت جهانی و مسئله بازگشت ارز به سامانه نیما، نرخ هرکیلو مرغ صادراتی ۵۰ هزارتومان تمام می‌شود، درحالی‌که قیمت تمام شده تولید بالاتر از این رقم است. با توجه به هزینه تمام شده تولید، امکان رقابت با رقبا در بازارهای هدف وجود ندارد، از این رو مازاد تولید باید تنها توسط پشتیبانی امور دام جمع آوری شود.
اسداله نژاد ادامه داد: تجربه سنوات قبل نشان داده که پشتیبانی امور دام مرغ را با قیمت نازلی از سطح بازار جمع آوری کرده است که براین اساس جوجه ریزی بالاتر از ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیون قطعه به دلیل بحث مازاد تولید ظلم در حق مرغداران است. بعداز اصلاح نظام یارانه، مازاد تولید داشتیم که با این وجود تولیدکنندگان زیان‌های سنگینی را متحمل شدند که این امر منجر به خروج مرغداران از چرخه تولید می‌شود و کار به جایی می‌رسد که همانند سال گذشته مرغداران از مردم تقاضای ذخیره سازی مرغ را داشته باشند.
او با بیان اینکه پتانسیل تولید ماهانه ۱۶۰ میلیون قطعه مرغ در کشور وجود دارد، گفت: یک مقطعی همین میزان تولید جوجه یکروزه داشتیم که بی‌تدبیری‌ها موجب شد تا پتانسیل تولید از بین برود و به عنوان واردکننده جوجه مطرح شویم.
اسداله نژاد با اشاره به راهکارهای صادرات مازاد مرغ به بازارهای هدف افزود: بعد از اصلاح نظام یارانه باید تسهیلات ارزان قیمت به واحدهای مرغداری داده می‌شد تا آنها در راستای کاهش هزینه‌های تولید نسبت به تجهیز و نوسازی واحدها اقدام کنند؛ چراکه این امر قیمت تمام شده تولید را ۱۰ درصد کاهش می‌دهد.
کارشناس صنعت طیور، فرهنگ‌سازی مرغ سایز را یکی دیگر از ابزارهای صادرات دانست و گفت: تولید مرغ سایز، هزینه تمام شده تولید را ۸ تا ۱۰ درصد کاهش می‌دهد، از این رو فرهنگ سازی برای تولید مرغ سایز باید در دستور کار قرار بگیرد.
هم اکنون تولیدکنندگان طی سال ۳ دوره تا ۳.۵ دوره جوجه ریزی در واحدهای مرغداری دارند که اگر همانند دیگر کشورها میزان دوره جوجه ریزی به پنج دوره افزایش یابد و از طرفی تولید مرغ سایز در دستور کار قرار گیرد، امکان صادرات مستمر و پایدار به بازارهای هدف وجود دارد. کما اینکه بنابر سیاست وزارت جهاد در سه ماه پایانی سال جوجه ریزی از ۱۵۰ میلیون قطعه فراتر رفته که این امر به سبب مازاد تولید نیازمند جمع آوری مرغ از سطح بازار توسط پشتیبانی امور دام یا صادرات است. هرچند صادرات مرغ نیازمند ابزار و زیرساخت‌های لازم است.
باشگاه خبرنگاران جوان