مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، ارتقا و تقویت سامانه‌های نظارتی بانک مرکزی در راستای انجام وظایف اصلی بانک یعنی کنترل تورم را از مهمترین اقدامات حوزه فناوری‌های نوین در سال ۱۴۰۲ برشمرد و گفت: برای کنترل تورم، بانک مرکزی نیازمند کنترل خلق نقدینگی توسط بانک‌ها است و در این زمینه از سامانه‌های نظارتی متنوعی بهره می‌برد که در سال ۱۴۰۲ با ارتقا این سامانه‌ها، بانک مرکزی از ظرفیت نظارتی آنها برای نظارت بر بانک‌ها و روند خلق پول بهره برد.
وی افزود: از آثار استفاده این سامانه‌ها در کنار برنامه‌ها و سیاست‌های بخش‌های نظارتی و اقتصادی بانک مرکزی می‌توان به کنترل خلق نقدینگی در محدوده هدف گذاری شده اشاره کرد که در نهایت به روند کاهنده نرخ تورم نیز منجر شد.
معاون بانک مرکزی همچنین از بهره‌گیری از سامانه‌های نوین بانک مرکزی برای مقابله برخط با تراکنش‌های شبکه قمار و جلوگیری از سایر جرایم بانکی و راه اندازی آزمایشی ریال دیجیتال از دیگر اقدامات بانک مرکزی در حوزه فناوری‌های نوین نام برد.
محرمیان در خصوص دستاوردهای بین‌المللی حوزه فناوری‌های نوین گفت: پروژه اتصال شبکه پرداخت شتاب کشور به شبکه پرداخت میر روسیه در سال گذشته عملیاتی شد تا برای تبادلات بین‌المللی و همچنین رفاه گردشگران بین دو کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین اتصال سامانه پیام‌رسان سپام به سامانه SPFS که در تبادل پیام‌های مالی بین دو کشور و عرصه بین‌الملل مورد استفاده است در سال ۱۴۰۲ عملیاتی شد.
معاون بانک مرکزی از سامانه سیاق به عنوان دستاورد مهم دیگر این حوزه در سال ۱۴۰۲ نام برد و گفت: پیش از این اجرایی شدن حکم توقیف اموال فرد محکوم، ۲۰۰ روز به طول می‌انجامید اما در حال حاضر با سامانه سیاق طی چند دقیقه تمام دارایی فرد در همه بانک‌ها قابل شناسایی و ضبط شدن است که این موضوع تحولی بزرگ در حوزه قضائی به شمار می‌رود.
چک الکترونیک در سال ۱۴۰۳ فراگیر می‌شود
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در خصوص پروژه چک الکترونیک تصریح کرد: در حال حاضر ۱۲ بانک مجهز به سیستم صدور چک الکترونیکی هستند و به تدریج همه بانک‌ها به این سیستم مجهز می‌شوند و همچنین تمام بانک‌ها در حال حاضر مجهز به سیستم پذیرش چک الکترونیک هستند. بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته چک کاغذی تا سه سال آینده در شبکه بانکی حذف و چک الکترونیکی جایگزین می‌شود.
وی افزود: تا کنون ۲۳۰ هزار فقره چک الکترونیکی توسط مشتریان بانک‌ها صادر شده که ۲۰۰ هزار فقره آن در شبکه بانکی کارسازی شده است.
محرمیان گفت: چک‌های الکترونیک فعلاً در بانک صادر کننده قابل پذیرش است، اما به تدریج با پیاده سازی کامل فرآیندها در سال جاری در سایر بانک‌ها نیز چک‌های الکترونیک نقد پذیر خواهد شد.
نظام اعتبارسنجی در سال ۱۴۰۳ اجرایی می‌شود
محرمیان در مورد اعتبارسنجی مشتریان شبکه بانکی گفت: این امر بر اساس شمول مالی و میزان بهره‌مندی مردم از خدمات مالی و به طور خاص استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک مورد بررسی است. در حال حاضر به گواه بانک جهانی ایران در زمینه استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک ایران جز کشورهای سرآمد در دنیا به شمار می‌رود اما در زمینه ارائه تسهیلات الکترونیکی کشورمان دارای رتبه خوبی نیست.
وی افزود: برنامه بانک مرکزی تسهیل دسترسی آحاد جامعه به تسهیلات خرد است و این نیازمند نظام اعتبارسنجی است تا افراد بتوانند بدون نیاز به ضامن و.. به تسهیلات خرد دسترسی داشته باشند و همچنین ریسک نکول وام بانک‌ها نیز کاهش یابد چرا که عدم بازپرداخت اقساط از عوامل افزایش ریسک اعتباری افراد است، بنابراین مشتریان تلاش می‌کنند اقساط وام خود را به موقع پرداخت کنند.
معاون فناوری‌های نوین بانک گفت: نظام اعتبارسنجی که طراحی شده بر مبنای هوش مصنوعی است و اطلاعات را از منابع اطلاعاتی مختلف مانند سازمان امور مالیاتی، وزارت رفاه، قوه قضائیه پلیس راهنمایی و رانندگی و … جمع‌آوری می‌کند و در اوایل سال جاری این مدل عملیاتی خواهد شد و به افزایش رتبه اعتبارسنجی برای دریافت خدمات بانکی ارائه می‌شود.
محرمیان در مورد وثیقه الکترونیکی برای دریافت تسهیلات نیز خاطرنشان کرد، وثیقه الکترونیکی در حال حاضر هم اجرا می‌شود و در سال جاری دریافت تسهیلات با توثیق الکترونیکی با شمولیت بیشتری انجام خواهد شد.
معاون بانک مرکزی در مورد امکان استفاده از سامانه املاک و اسکان برای احراز هویت محل سکونت مشتری بانک، گفت: در مرحله اول برای صدور دسته چک، احراز هویت با ثبت در این سامانه انجام می‌شود، در مورد ثبت تراکنش ثبت کارت بانکی در سامانه شاپرک به صورت هشدار برای احراز سکونت نیز عملیاتی شده است.
راه اندازی آزمایشی ریال دیجیتال
محرمیان در مورد ریال دیجیتال نیز گفت: در حال حاضر تراکنش‌های بانکی مردم در بستر الکترونیک انجام می‌شود، ولی پول در بانک قرار دارد، ریال دیجیتال همان اسکناس است که فاقد فیزیک اسکناس است، اما همه اطلاعات آن در گوشی موبایل مشتری خواهد بود. اسکناس را نمی‌توان به واحدهای کوچک‌تر تبدیل کرد، اما در ریال دیجیتال ارقام ریز هم قابل پرداخت است.
وی افزود: طرح ریال دیجیتال اول در جزیره کیش به شکل آزمایشی اجرا می‌شود و به تدریج در سایر نقاط کشور هم اجرایی خواهد شد.
معاون بانک مرکزی درباره تجمیع کارت‌های بانک‌ها نیز گفت: عملیات تجمیع کارت‌ها در قالب یک اپلیکیشن از سال ۱۳۹۹ آغاز شده اما به منظور تجهیز زیرساخت‌های لازم در شبکه پرداخت عملیات اجرایی دچار مشمول زمان شده است. هم اکنون اولین عملیات تجمیع کارت‌ها توسط یک شرکت خدمات PSP با همکاری چند بانک به خصوص بانک تجارت آغاز شده است و الان تعدادی از کارت خوان‌ها در کشور به این خدمت مجهز شده‌اند و این تراکنش قابل انجام است به عبارت دیگر این امکان فراهم شده تا اطلاعات کارت‌های بانکی که الان به صورت فیزیکی در اختیار افراد است در گوشی تلفن همراه افراد در قالب یک اپلیکیشن ثبت شود و فرد در هنگام خرید وقتی به فروشگاه مراجعه می‌کند گوشی تلفن همراه فرد تبدیل به هر یک از کارت‌های بانکی وی می‌شود. کافی است یکی از کارت‌ها به صورت پیش فرض انتخاب شود و پس از باز شدن قفل گوشی تلفن همراه بارکد خوان مقابل گوشی قرار گیرد و پول کالای خریداری شده جا به جا شود.
مهر