آمار مربوط به تجارت خارجی در هفت ماه نخست سال‌جاری در حالی از سوی گمرک جمهوری اسلامی اعلام شد که پیش از این مدیران و کارشناسان بازرگانی از جبران کاهش صادرات در نیمه دوم سال خبر داده بودند.
اما با وجود آنکه ارزش تجارت غیرنفتی خارجی ایران در هفت ماه نخست سال جاری از مرز 45میلیارد و 218میلیون دلار عبور کرد، اما نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 11میلیارد و 682 میلیون دلار کاهش داشته است، هر چند در این مدت وزن کالاهای صادراتی 49/7 درصد افزایش یافته، اما ارزش آنها 06/15درصد کاهش یافته است. همچنین در این مدت وزن کالاهای وارداتی 52/32 درصد و ارزش آنها نیز 79/24درصد کاهش یافته است. نکته قابل توجه در آمارهای هفت ماه نخست سال جاری مربوط به رشد 73 درصدی واردات 12 قلم کالای اساسی نسبت به شهریور ماه است که بر اساس آن، واردات گندم 103درصد، کنجاله سویا 228درصد، ذرت 540درصد و جو 100درصد رشد داشته است.
کاهش 15 درصدی ارزش صادرات
بر اساس گزارش گمرک، هر چند که 21میلیارد و 162میلیون دلار از تجارت خارجی ایران در هفت ماه نخست سال جاری به صادرات مربوط است، اما همچنان با کاهش 06/15درصدی همراه بوده است. بیشترین صادرات به اقلامی از جمله سنگ آهن هماتیت دانه‌بندی به ارزش 747میلیون دلار و سهم ارزشی 34/4درصد، اوره به ارزش 688میلیون دلار و سهم ارزشی 99/3درصد، متانول (الکل متیلیک) به ارزش 671میلیون دلار و سهم ارزشی 89/3درصد اختصاص یافته است. میعانات گازی با ارزش 3میلیارد و 926 میلیون دلار، سهم 55/18درصدی را در صادرات داشته و سهم محصولات پتروشیمی به ارزش 5میلیارد و 592 میلیون دلار، 43/26درصد بوده است. عمده صادرات ایران به کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، هند و افغانستان بوده که چین با سهم 03/21درصدی نخستین کشور هدف صادرات ایران و عراق، امارات متحده، هند و افغانستان به ترتیب با سهم 81/19، 94/11، 78/8 و 44/8 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی در هفت ماه نخست سال جاری، 384 دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با 31/21درصد کاهش همراه بوده است.
افزایش چشمگیر واردات کالاهای اساسی
هرچند که دولت یازدهم در روزهای نخست روی کار آمدنش از پر بودن ذخایر استراتژیک و تامین کالاهای اساسی خبر داده بود، اما آمار گمرک حاکی از آن است که واردات کالاهای اساسی از نظر وزنی نسبت به شهریور ماه 73درصد رشد داشته که با افزایش 21درصد در بخش ریالی و حدود 21درصد نیز در بخش دلاری همراه بوده است. مهم‌ترین کشورهای طرف معامله این بخش واردات، امارات‌متحده عربی، چین، هند، جمهوری کره و ترکیه هستند.
بر اساس جدول واردات 12 قلم کالای اساسی در مهرماه، در مجموع واردات کالاهای اساسی در این مدت به یک میلیون و 367 هزار و 482 تن به ارزش بیش از 25هزار و 231 میلیارد ریال رسیده که طبق آن 166هزار و 653 تن برنج به ارزش بیش از 4هزار و 318میلیارد ریال وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه در شهریورماه 92 (162هزار و 979تن برنج به ارزش بیش از 4 هزار و 901 میلیارد ریال) از لحاظ ارزشی با 89/11 درصد کاهش ولی از حیث وزنی با 25/2 درصد افزایش مواجه شده است.
واردات تخم مرغ از 15 تن به ارزش بیش از 7 میلیارد ریال در شهریورماه به 19 تن به ارزش بیش از 12 میلیارد ریال در مهرماه رسیده که از نظر ارزشی، 36/70 درصد و از حیث وزنی 63/24 درصد افزایش یافته است.
در همین حال، در شهریورماه واردات جو صفر بوده، اما در مهرماه این رقم به 40 هزار و 207 تن رسیده که ارزش آن بیش از 339 میلیارد ریال بوده است.
در مهرماه امسال واردات دارو به هزار و 99 تن به ارزش بیش از 2 هزار و 402 میلیارد ریال رسیده، این در حالی است که واردات این کالا در شهریورماه هزار و 579 تن به ارزش بیش از 3 هزار و 65 میلیارد ریال بوده است. برهمین اساس، واردات دارو در مهرماه امسال نسبت به شهریورماه از نظر وزنی 38/30درصد و از لحاظ ارزشی 64/21 درصد کاهش یافته است.
همچنین در مهرماه امسال 188هزار و 246 تن ذرت به ارزش بیش از هزار و 866 میلیارد ریال وارد کشور شده که نسبت به شهریور ماه (27 هزار و 690 تن ذرت به ارزش بیش از 290 میلیارد ریال) از لحاظ وزنی 85/579 درصد و از حیث ارزشی 79/542درصد افزایش نشان می‌دهد.
جدول واردات 12 قلم کالای اساسی در مهرماه امسال نشان می‌دهد در این مدت 201 هزار و 409 تن روغن خام به ارزش بیش از 5هزار و 800میلیارد ریال وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه در شهریورماه 92 (225 هزار و 415 تن روغن خام به ارزش بیش از 6 هزار و 666 میلیارد ریال) از لحاظ ارزشی با 99/12 درصد و از حیث وزنی با 65/10 درصد کاهش مواجه شده است.
واردات قند و شکر از 158 هزار و 558 تن به ارزش بیش از 2 هزار و 131 میلیارد ریال در شهریورماه به 207 هزار و 83 تن به ارزش بیش از 2 هزار و 673 میلیارد ریال در مهرماه رسیده که از لحاظ ارزشی 45/25 درصد و از حیث وزنی 60/30 درصد افزایش نشان می‌دهد.
در همین حال، در مهرماه واردات کره 3 هزار و 107 تن به ارزش بیش از 376 میلیارد ریال رسیده، این در حالی است که واردات این کالا در شهریورماه 2 هزار و 940 تن به ارزش بیش از 336 میلیارد ریال بوده است.
برهمین اساس، واردات کره در مهرماه نسبت به شهریورماه از لحاظ ارزشی با 72/11 درصد و از حیث وزنی با 67/5 درصد رشد مواجه شده است.
همچنین در مهرماه امسال 277 هزار و 778 تن کنجاله سویا به ارزش بیش از 4 هزار و 33 میلیارد ریال وارد کشور شده است که نسبت به شهریورماه (83 هزار و 301 تن کنجاله به ارزش بیش از هزار و 226 میلیارد ریال) از لحاظ وزنی 46/233درصد و از حیث ارزشی 79/228درصد افزایش نشان می‌دهد.
جدول واردات 12قلم کالای اساسی از واردات 270هزار و 639 تن گندم به ارزش بیش از 2 هزار و 264 میلیارد ریال در مهرماه حکایت دارد که نسبت به مدت مشابه در شهریورماه 92 (115هزار و 364 تن گندم به ارزش بیش از هزار و 113 میلیارد ریال) از لحاظ ارزشی با 31/103درصد و از حیث وزنی با 59/134 درصد افزایش مواجه شده است.
البته در مهرماه امسال 7هزار و 961تن گوشت قرمز به ارزش بیش از 945 میلیارد ریال وارد کشور شده، این در حالی است که واردات این کالای مصرفی در شهریورماه 9هزار و 154تن به ارزش بیش از هزار و 30 میلیارد ریال بوده است. برهمین اساس، واردات گوشت قرمز در مهرماه نسبت به شهریورماه از لحاظ ارزشی 29/8درصد و از حیث وزنی 03/13 درصد کاهش نشان می‌دهد.
واردات گوشت مرغ هم از هزار و 153 تن به ارزش بیش از 73میلیارد ریال در شهریورماه به 3هزار و 279 تن به ارزش بیش از 197میلیارد ریال در مهرماه رسیده است که از لحظ وزنی 33/184درصد و از حیث ارزش 97/170درصد افزایش حکایت دارد.
در مجموع واردات کالاهای اساسی از 788هزار و 149تن به ارزش بیش از 20هزار و 843 میلیارد ریال به یک میلیون و 367 هزار و 482 تن به ارزش بیش از 25 هزار و 231 میلیارد ریال در مهرماه امسال افزایش یافته است. این در حالی است که در روزهای گذشته، دولت در بخشنامه جدیدی به منظور تسهیل در واردات کالاهای اساسی اعلام کرده که مبنای محاسبه نرخ ارز واردات کالاهای اساسی، قانون بودجه سال جاری است و تنها گندم در این میان مستثنی شده و دلار 1226 تومانی دریافت می‌کند.
در متن این بخشنامه آمده است: به منظور تسهیل در تامین کالاهای اساسی مقرر می‌شود مبنای محاسباتی نرخ ارز واردات انواع روغن خام، شکر، برنج، کره، شیرخشک و نهاده‌های دام و طیور شامل جو، ذرت و کنجاله سویا براساس نرخ مصوب قانون بودجه سال جاری ملاک عمل قرار می‌گیرد. گندم همچنان مشمول دریافت ارز با نرخ 1226 تومان است.
متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی 1502دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش 46/11درصدی داشته است. قیمت هر تن کالای وارداتی حدود چهار برابر قیمت هر تن کالای صادراتی است و این موید آن است که ایران به ازای هر چهار تن کالای صادراتی، یک تن کالا وارد کشور می‌کند.
روزنامه دنیای اقتصاد