ثبات ایران، نفت را کاهشی کردنفت، گاز و پتروشیمی 

بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (25 اکتبر الی 4 نوامبر 2013) از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 85/97 دلار در هر بشکه تا بیش از 68/98 دلار در تاریخ 28 اکتبر افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 81/94 دلار در تاریخ چهارم نوامبر کاهش یافت. طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
• اظهار نظر کارشناسان بازار نفت مبنی بر توانایی جمهوری اسلامی ایران برای افزایش سریع سطح تولید و صادرات نفت خام در صورت رفع تحریم‌های غرب علیه ایران
• انتشار گزارش روزنامه آمریکایی واشنگتن پست مبنی بر تلاش ایران برای بازگشت دوباره به بازارهای جهانی نفت خام
• انتشار گزارش روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز مبنی بر تلاش ایران برای بهبود شرایط قراردادهای نفتی به منظور جذب سرمایه‌های خارجی در صنعت نفت و گاز این کشور
• اعلام شرکت‌های روسی پس از شرکت‌های اروپایی و آمریکایی برای حضور در صنعت نفت ایران، در صورت لغو تحریم‌های غرب علیه ایران
• افزایش 1/4 میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره 18 الی 25 اکتبر و رسیدن آن به سطح 9/383 میلیون بشکه
• کاهش 197 هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره 25 الی 28 اکتبر و رسیدن آن به سطح 459/7 میلیون بشکه در روز که به میزان 463 هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال گذشته است.
• کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره 29 اکتبر الی اول نوامبر
• افزایش ارزش دلار در مقابل یورو
• افزایش تولید نفت خام روسیه به بیش از 59/10میلیون بشکه در روز در اکتبر
• کاهش 3/19 درصدی واردات نفت خام ژاپن در ماه سپتامبر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته
• پیش‌بینی افزایش چشمگیر (500 هزار بشکه‌ای) تولید نفت خام عراق در سال ٢٠١٤ و رسیدن آن به سطح میانگین 5/3 میلیون بشکه، در پی افزایش تولید از میدان مجنون به وسیله کنسرسیومی به رهبری شرکت انگلیسی- هلندی شل، میدان قراف به وسیله شرکت پتروناس مالزی و میدان حلفایه به وسیله شرکت پتروچاینا، بر اساس اعلام رییس کمیته مشاوره به شورای وزیران عراق
• افزایش چهار درصدی تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت برزیل در ماه سپتامبر
• تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه.
البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات مثبت موجب تقویت قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
• بهبود انتظارات درباره شرایط اقتصادی آمریکا در پی تداوم تلاش بانک مرکزی این کشور درباره برنامه جدید سیاست‌های پولی
• انتشار آمار بخش تولید آمریکا که نشان‌دهنده سریع‌ترین نرخ رشد در 5/2 سال اخیر بوده است.
• کاهش 43 هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام آمریکا طی دوره 25 الی 28 اکتبر 2013 و رسیدن آن به سطح 853/7 میلیون بشکه در روز
• افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره 28 و 29 اکتبر
• افزایش ٣٥ درصدی واردات نفت خام ژاپن از ایران در سپتامبر در مقایسه با سال گذشته و رسیدن آن به بیش از 252 هزار بشکه در روز
• رشد 145 هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام هند از ایران در ماه سپتامبر در مقایسه با ماه اوت و رسیدن آن به بیش از 296 هزار بشکه در روز، بر‌اساس آمار تجاری منتشره توسط این کشور.
• انفجار یک خط لوله مهم صادرات نفت در عراق در جنوب شهر موصل در شمال بغداد.
• افت شدید صادرات نفت خام لیبی به کمتر از ١٠ درصد کل ظرفیت صادرات نفت این کشور در پی تشدید اعتراض‌ها در تاسیسات نفتی غرب لیبی، بر اساس آمار منتشره رویترز.
• پیش‌بینی کاهش 80 هزار بشکه‌ای صادرات روزانه نفت خام اوپک (به استثنای آنگولا واکوادور) در 4 هفته منتهی به 16 نوامبر در مقایسه با 4 هفته منتهی به 18 اکتبر و رسیدن آن به سطح 78/23 میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس
• ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌و‌نقل نفت خام.
بر‌اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره 25 الی 30 اکتبر، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 97/104 دلار تا بیش از 31/106 دلار در هر بشکه افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 30 اکتبر، با 6 سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه 106 دلار و 14 سنت رسیده است.
میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 25 اکتبر معادل 106 دلار و 8 سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه اکتبر (تا 30 اکتبر)، با 2 دلار و 5 سنت کاهش نسبت به میانگین ماه سپتامبر، به هر بشکه 106 دلار و 68 سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه سپتامبر معادل 108 دلار و 73 سنت در هر بشکه بود.
متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران نیز طی دوره 25 الی 30 اکتبر از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 45/106 دلار تا بیش از 88/107 دلار در هر بشکه افزایش یافت. از سوی دیگر، قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه دسامبر، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 93/106 دلار در تاریخ 25 اکتبر تا بیش از 86/109 دلار در هر بشکه در تاریخ 30 اکتبر افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 40/106 دلار در هر بشکه در تاریخ چهارم نوامبر کاهش یافت. همچنین در روز چهارم نوامبر، نفت خام  برنت از حق مرغوبیت 59/11 دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.
روند تغییرات روزانه قیمت نفت خام
در بازارهای مختلف
بر‌اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 25 اکتبر معادل 9/383 میلیون بشکه بوده که در مقایسه با هفته قبل (18 اکتبر 2013) به میزان 1/4 میلیون بشکه افزایش یافته است و معادل 8/10 میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 26 اکتبر 2012 بیشتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل به میزان 4/0 روز افزایش یافته و در سطح 7/25 روز قرار گرفته که معادل نیم روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 197 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 052/15 میلیون بشکه در روز قرار گرفته که به میزان 202 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. تولید نفت خام آمریکا طی دوره 18 الی 25 اکتبر به میزان 43 هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح 853/7 میلیون بشکه در روز قرار گرفته و معادل 184/1 میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 26 اکتبر 2012 است.
در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از 656/7 میلیون بشکه به 459/7 میلیون بشکه در روز (معادل 197 هزار بشکه در روز) کاهش یافته که معادل 463 هزار بشکه کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
*کارشناس ارشد انرژی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )

روزنامه دنیای اقتصاد