بررسی وضعیت بازار های مالی جهانی به وضوح نشان می دهد، که ترس معامله گران و فعالان این بازارها نسبت به آینده روز به روز بیشتر می شود. روند ریزشی بورسهای جهانی از اتخاذ سیاست های پولی متفاوت بانک مرکزی ژاپن در خصوص نرخ بهره شروع و در ادامه با سرایت به بورس های بزرگ آسیایی رسید و در نهایت انتشار داده های اقتصادی امریکا که ضعیف تر از پیش بینی ها بود بر شدت آن افزود.
گفتنی است در شرایطی که سرمایه‌گذاران نسبت به احتمال رکود اقتصادی آمریکا نگران هستند، تقریبا سهام تمامی شرکت‌ها در بازارهای مالی ایالات متحده (وال استریت) در دو روز گذشته ریزش سنگینی را تجربه کردند. به عنوان مثال شاخص اس‌اندپی 500 (S&P 500) آمریکا در معاملات روز های اخیر بدترین روزهای خود در نزدیک به 2 سال اخیر را تجربه کرد و این در حالی است که شاخص داو جونز (Dow Jones) نیز کاهشی بود.
از طرفی شاخص نیکی «Nikkei 225» ژاپن، 12.4 درصد ریخت و بیشترین افت بازار بورس توکیو از سال 1987 تا کنون رقم خورد. این درحالی است که ارزش دلار برابر ین ژاپن نیز به پایین‌ترین رقم طی هفت ماه گذشته رسید و هر یک دلار برابر با 142 ین ژاپن شد. نکته ی قابل توجه در پی سقوط کم سابقه شاخص سهام بورس نیکی، دستور توقف معاملات به دلیل این سقوط تاریخی بود.
علت ریزش بورس های جهانی چیست؟
اگرچه تحلیل های مختلفی در خصوص علل ریزش بورس های بزرگ و مهم دنیا مطرح می شود، اما به نظر می رسد مهم ترین دلیل قرمزپوشی کم سابقه بورس های جهانی را همچنان باید مربوط به تبعات سالهای 2020 و 2021 و شیوع کرونا در آن سال ها دانست. اتخاذ سیاست های انبساطی که در آن سال ها در دستور کار بانک های مرکزی بزرگ و موثر دنیا برای کاهش تبعات کووید-19 در دستور کار قرار گرفت طبیعتا به دنبال خود سیاست های انقباضی را به همراه خواهد داشت که می تواند آثار رکودی این چنینی داشته باشد.
هراس مالی در ژاپن عامل ریزش شاخص Nikkei
اخبار اقتصاد ژاپن، به عنوان یکی از اقتصاد های برتر دنیا، همواره از اهمیت بالایی برای فعالان اقتصادی برخوردار بوده است. BOJ (بانک مرکزی ژاپن) در طول سالهای همه گیری ویروس کرونا، انبساطی ترین سیاست های پولی را در دستور کار قرار داد به طوری که بیش از 50 درصد اوراق قرضه ای که در طول دو سال کرونا (سالهای 2020 و 2021) توسط خزانه داری ژاپن منتشر شد را خریداری کرد و منجر به تزریق نقدینگی بالایی در اقتصاد ژاپن شد.
بر همین اساس پایه پولی در ژاپن به شدت بالا رفت و طبیعتا اتخاذ سیاست های انقباضی به منظور مهار تورمی که به واسطه ی اتخاذ این سیاستها در آینده ای نه چندان دور گریبان اقتصاد ژاپن را میگرفت، گریز ناپذیر بود. در چنین شرایطی BOJ بعد از یک دهه ، نرخ بهره را مثبت کرد و 0.25 درصد رساند. این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند همچنان ظرفیت افزایش نرخ بهره در اقتصاد ژاپن وجود دارد و ممکن است در آینده این نرخ به سطوح بالای 1 درصد هم برسد.
لازم به ذکر است چشم انداز افزایش نرخ بهره در ژاپن باعث شده تا خیلی از شرکت ها و هلدینگ های بزرگ که وام های سنگین دریافت کرده و در بازار سهام سرمایه گذاری کرده بودند، به دلیل نگرانی از افزایش بدهی خود به بانک ها، رو به فروش سهام و تسویه وام ها بیاورند که این امر علت اصلی ریزش بورس ژاپن تلقی می شوید.
انباشت بدهی در امریکا و ترس از عدم کاهش نرخ بهره
افزایش بیش از انتظار تورم باعث ناامید شدن سهامداران نسبت به عقب‌نشینی بانک مرکزی امریکا نسبت به ادامه سیاست افزایش نرخ بهره شد. از طرفی ثابت نگه داشتن نرخ بهره توسط فدرال رزرو این احتمال را در بین سرمایه گذاران تقویت کرده که احتمالا روند کنترل تورم با مشکل روبرو شده است. به همین دلیل در این تاریخ، تمام سه شاخص اصلی بورس وال استریت شامل نزدک، S&P 500 و داوجونز در معاملات اخیر سقوط سنگینی را به ثبت رساندند و بدترین افت خود از ماه جولای سال 2020 و در بحبوحه کرونا تاکنون را به ثبت رساندند.
انباشت بدهی ها در اقتصاد امریکا و از طرفی تاریخ سررسید شدن آن ها همواره متغیر تعیین کنده ای بوده است. همین موضوع سبب شده تا کوچکترین توقفی در کاهش نرخ بهره و دست نگه داشتن فد در تنزل آن به سوطح پایین تر، سریعا منجر به واکنش بازار های مالی به واسطه فشار عرضه ها برای نقد کردن و در امان ماندن از افزایش بدهی به بانک ها شود.
البته برخی کارشناسان معتقدند شاخص های بورس آمریکا به دلیل نااطمینانی های سیاسی و همچنین رویکرد های اقتصادی متفاوت دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری این کشور در این روزها در شرایطی بلاتکلیف قرار دارند که بر تعمیق شرایط رکودی بورس امریکا افزوده است.
تسنیم