همچنین بر اساس همین آمارها هم‌اکنون حدود ۳۰درصد حبوبات مصرفی در کشور به ارزش ۳۵۰ میلیون دلار، وارداتی است که عمده آن شامل نخود سیاه (باب لپه) و عدس است و از کشورهای کانادا، روسیه، اتیوپی و هند به کشورمان وارد می‌شود. رئیس هیات‌مدیره انجمن حبوبات در یک نشست خبری با تایید این مباحث افزود: واردات حبوبات نه‌تنها به تامین نیاز بازار کمک می‌کند، بلکه از افزایش بی‌‌رویه قیمت‌ها جلوگیری می‌کند. بنابراین باید با برنامه‌‌ریزی دقیق به این مساله پرداخته شود. داوود لپهچی در یک نشست خبری با اشاره به اهمیت واردات حبوبات برای کنترل قیمت‌ها در بازار داخلی گفت: قیمت حبوبات در کشور به طور مستقیم تحت‌تاثیر واردات قرار دارد و واردات نقش کنترلی مهمی در این بازار ایفا می‌کند.
سرانه پایین مصرف حبوبات در کشور
وی همچنین درخصوص سرانه مصرف حبوبات در کشور گفت: سرانه مصرف حبوبات در ایران حدود ۸ تا ۱۰ کیلوگرم به ازای هر نفر در سال است، این در حالی است که مصرف سرانه جهانی حبوبات حدود ۱۳ کیلوگرم است. لپهچی افزود: میزان مصرف حبوبات کشور در سال، ۹۷۰هزار تا یک میلیون تن است که ۳۰درصد آن از محل واردات و ۷۰درصد یعنی حدود ۶۵۰هزار تا ۷۰۰هزار تن از تولید داخل تامین می‌شود. اقلام اصلی عدس سبز و نخود سیاه بین ۵۰ تا ۷۰درصد کل واردات را به خود اختصاص داده است.
تاثیر تحریم‌‌ها بر واردات حبوبات
رئیس هیات‌مدیره انجمن حبوبات با اشاره به اینکه یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که ما طی سال‌های اخیر با آن مواجه بوده‌‌ایم، تاثیر تحریم‌‌ها بر این حوزه است، تصریح کرد: تحریم‌‌ها اثرات جدی بر فرآیند واردات و انتقال پول داشته‌‌اند. در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما انتقال پول است. وی بیان کرد: به دلیل تحریم‌‌ها نمی‌توانیم به طور مستقیم پول به حساب فروشندگان واریز کنیم و مجبوریم از روش‌های دیگری استفاده کنیم که این روش‌ها هزینه‌‌بر هستند و حدود ۵ تا ۶درصد هزینه اضافی برای واردکننده ایجاد می‌کنند.
تاثیر نوسانات ارزی بر بازار حبوبات
این فعال صنفی افزود: نرخ ارز حبوبات که بر اساس ارز نیمایی تعیین می‌شود، اکنون بین ۴۲ تا ۴۵هزار تومان نوسان دارد. این نوسانات ارزی حدود ۳۰درصد به افزایش قیمت حبوبات منجر می‌شود. البته باید توجه کرد که قیمت‌های جهانی نیز در این امر تاثیرگذار هستند. لپهچی در پاسخ به سوالی درباره قیمت حبوبات بعد از تغییر نرخ ارز واردات این محصول از ترجیحی به نیمایی، گفت: سال گذشته قیمت جهانی حبوبات بالا رفته بود و در سال‌جاری با افزایش تولید این محصولات در جهان نرخ آنها پایین آمده است. به همین منظور با وجود افزایش نرخ ارز واردات حبوبات، به نظر می‌رسد شاهد تغییر زیادی برای نرخ حبوبات در کشور نباشیم.
توقف ۵هزار تن حبوبات وارداتی در گمرک
وی همچنین درخصوص مصوبه شورای عالی اقتصاد که حبوبات از ۲۵ قلم کالای آسیب‌‌پذیر حذف شده است، گفت: طبق این مصوبه ۲۵ قلم کالا نباید در گمرک متوقف شوند، چون این کالاها فسادپذیر هستند. اما به‌‌رغم پیگیری‌‌های انجام‌شده از شخص رئیس‌‌جمهور، معاونان و وزارت جهاد کشاورزی، متاسفانه درصد بالایی از این کالا در گمرک مانده است. رئیس هیات‌مدیره انجمن حبوبات با اشاره به موانع موجود در روند ترخیص کالاها از گمرکات گفت: بر اساس اعلام دولت، ۲۵درصد از کالاهای اساسی باید ارزش‌‌گذاری و سپس از گمرک ترخیص شوند. در غیر‌این صورت، ۹۰درصد از کالاها ترخیص می‌‌شوند و ۱۰درصد باقی می‌‌ماند تا مراحل تخصیص و تعهدات ارزی طی شود، اما ۱۰۰درصد کالاهای سریع‌‌الفساد باید ترخیص شود. با این حال، متاسفانه از اواخر سال گذشته بالغ بر ۵هزار تن حبوبات وارداتی به ارزش ۸ میلیون دلار در بنادر و گمرکات مانده و با در نظر گرفتن دمای ۵۰ درجه‌‌ای، بخشی تخریب شده و بخشی هم در معرض خطر است.
چالش فسادپذیری حبوبات در گمرک
لپهچی تاکید کرد: در حال حاضر، حبوباتی مانند نخود تحت بخشنامه‌‌ای از جهاد کشاورزی امکان ترخیص دارند، اما کالاهای دیگر مانند لوبیا همچنان منتظر هستند و این بخشنامه باید هرچه زودتر به گمرکات ابلاغ شود تا از فساد احتمالی کالاها جلوگیری شود. اگر شرایط فعلی تغییر نکند و کالاها به موقع ترخیص نشوند، احتمال فساد و از بین رفتن محصولات وجود دارد که این مساله باید به سرعت حل شود.
پیش‌بینی افزایش تولید حبوبات در سال‌جاری
رئیس هیات‌مدیره انجمن حبوبات همچنین درخصوص وضعیت تولید حبوبات در سال‌جاری اظهار کرد: با توجه به وضعیت آب و هوایی، سال گذشته بین ۶۵۰ تا ۷۰۰هزار تن انواع حبوبات در سطح ۷۵۰هزار هکتار از اراضی کشور تولید شد که امسال افزایش تولید پیش‌بینی می‌شود. وی با اشاره به کاهش ۱۵۰هزار هکتاری سطح زیرکشت حبوبات به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی‌‌ها تصریح کرد: در سال ۱۴۰۱ سطح زیرکشت حبوبات کشور ۹۰۰هزار هکتار بود که در سال ۱۴۰۲ این رقم به ۷۵۰هزار هکتار رسید که حدود ۱۵۰هزار هکتار کاهش سطح زیرکشت را نشان می‌دهد. البته شرایط آب و هوایی و کاهش بارندگی در کاهش تولید حبوبات کشور موثر بوده است. لپهچی یادآور شد: با این حال با توجه به کاهش قیمت جهانی حبوبات، در سال‌جاری قیمت حبوبات افزایش نخواهد یافت.
کاهش قیمت حبوبات در نیمه دوم سال
وی افزود: بخش عمده اراضی زیرکشت حبوبات دیم است، بنابراین میزان بارندگی‌‌های سالانه در میزان تولید موثر است. به دلیل بارندگی‌‌های مناسب، به نظر می‌رسد امسال تولید حبوبات افزایش داشته باشد که این امر موجب تعدیل قیمت این محصول در بازار خواهد شد. وی در پاسخ به اینکه چرا طی ۴۰ سال گذشته تولید حبوبات تقریبا ثابت مانده است، گفت: دولت باید از کشاورز حمایت کند و مکانیزاسیون کشاورزی و تامین نهاده در این بخش را افزایش دهد، اما همچنان ماشین‌‌آلات ویژه برداشت در این حوزه ناکافی است. لپهچی در پایان با بیان اینکه هر تغییر قیمتی در جهان دو ماه بعد خودش را در بازار ایران نشان می‌دهد، اظهار کرد: اگر در نیمه دوم سال اتفاق خاصی رخ ندهد، امیدواریم نرخ حبوبات کاهش پیدا کند.
افزایش ۳۰ درصدی قیمت حبوبات در یک سال
در ادامه این نشست، دبیر انجمن حبوبات ایران نیز با اشاره به افزایش قیمت حبوبات در یک سال گذشته، درخصوص دلایل این امر گفت: رشد نرخ جهانی حبوبات، تغییر نرخ ارز ترجیحی به نیمایی و هزینه‌‌های واردات موجب افزایش ۳۰ درصدی قیمت حبوبات طی یک سال اخیر شده است. سیدعبدی افتخاری با بیان اینکه کاهش واردات مبنی بر کاهش بازار تقاضا نیست، افزود: با توجه به اینکه توازن عرضه و تقاضا موجب ثبات قیمتی در بازار می‌شود، اما در سال ۱۴۰۲ تخصیص ارز مناسب نبود. این به آن معناست که به یکباره ارز ۲۸هزار و ۵۰۰ تومانی به ارز بین ۴۲ تا ۴۹هزار تومان در نوسان تبدیل شد که همین امر موجب افزایش ۳۰ درصدی نرخ حبوبات در بازار شده است. علاوه بر اینکه قیمت جهانی این محصولات سال گذشته افزایش یافت.
ارز واردات حبوبات تامین نشد
دبیر انجمن حبوبات ایران همچنین از تامین نشدن ارز واردات حبوبات برای تجار و احتمال فساد ۵ هزارتن کالا در گمرکات خبر داد و گفت: از میزان ۵۰هزار تن کالای حبوبات وارداتی در گمرکات ۴۵هزار تن آن ترخیص شده و ۵هزار تن معادل ۱۰درصد باقی مانده است. افتخاری با اشاره به اینکه هنوز بخشنامه‌‌ای برای ترخیص عدس و لوبیا صادر نشده است، افزود: تجار حبوبات از بهمن ماه سال گذشته تاکنون به مدت حدود ۷ ماه نتوانسته‌اند ارز موردنیاز خود را تامین کنند.
دپوی حدود ۵هزار تن حبوبات در گمرک
دبیر انجمن حبوبات ایران با اشاره به دپوی حدود ۵هزار تن حبوبات در گمرک کشور عنوان کرد: طبق قانون تجارت ۱۰درصد کالای وارداتی برای تخصیص ارز توسط تجار در گمرکات باقی می‌‌ماند. بر اساس قانون، درخصوص محصولات آسیب‌‌پذیر، پس از ورود به گمرکات کشور نباید توقف کالایی رخ دهد و ۱۰۰درصد این محصولات باید ترخیص شوند، اما متاسفانه ۱۰درصد حبوبات وارداتی از دی ماه سال گذشته در گمرک مانده و فقط نخود چند روز قبل مجوز ترخیص دریافت کرد. وی ادامه داد: به تازگی طی بخشنامه‌‌ای بخشی از محصول نخود ترخیص شد، اما هنوز برای ترخیص عدس و لوبیا مجوزی صادر نشده است. در چنین شرایطی به دلیل شدت گرمای هوا و رطوبت در گمرکات، پیش‌بینی می‌شود بخشی دیگر از محصول که در گمرک باقی مانده به مرحله فسادپذیری و تخریب رسیده باشد.
صادرات ۹۱هزار تن نخود در ۱۴۰۲
دبیر انجمن حبوبات درباره میزان صادرات ایران گفت: سال ۱۴۰۱ به دلیل ممنوعیت صادرات فقط ۸هزار تن حبوبات از کشور صادر شد و در سال گذشته با رفع ممنوعیت این عدد به ۹۱هزار تن صادرات نخود آبگوشتی رسید. افتخاری با اشاره به حمایت‌‌های تعرفه‌‌ای تصریح کرد: حبوبات جزو اقلامی است که مالیات ارزش افزوده و عوارض گمرکی آن یک‌درصد است. وی در پایان بیان کرد: در حال حاضر نزدیک به ۹۰۰هزار هکتار زمین در ایران زیر کشت حبوبات است.
دنیای اقتصاد