در این خصوص شناخت و استفاده بهینه از ظرفیت ها و ابزارهای قانونی کارآمد این حوزه و همسویی و مشارکت یکپارچه میان کلیه نهادها و دستگاه‌های اجرایی، میتواند منجر به دستیابی به اهداف کلان نظام اقتصادی کشور گردد.
از جمله ابزارها و ظرفیت‌های موثر قانونی در این زمینه «قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان است که در مهرماه سال 1398 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و اکنون با راه اندازی سامانه مودیان در سازمان امور مالیاتی کشور فراهم آمده است.
سامانه مودیان، سامانه‌ای تحت مدیریت سازمان است که در آن به هر مودی، کارپوشه ویژه‌ای اختصاص یافته و تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصرا از طریق آن کارپوشه مؤدیان انجام میشود. مودیان می‌توانند با استفاده از هرگونه سخت افزار یا نرم افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مودیان متصل شوند. مرجع نهائی ثبت، صدور و استعلام صورتحساب الکترونیکی، سامانه مودیان می‌‌باشد.
مرجع نهائی ثبت، صدور واستعلام صورتحساب الکترونیکی، سامانه مؤدیان است.
اهداف سامانه مودیان
شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی، آثار بسیار مهمی از جمله: هوشمندسازی نظام مالیاتی، جلو گیری از فرار مالیاتی، حذف تشخیص مالیات علی الرأس، پرداخت مالیات منطبق با درآمد و با رویکرد برابر و همچنین تکریم مودیان مالیاتی و افزایش رضایت آنها را به دنبال دارد.
با عنایت و اهمیت این موضوع، سیاستگذاران این عرصه با تاکید بر ضرورت مالیات ستانی مبتنی بر اطلاعات شفاف و قابل استناد و بهره‌گیری از ابزارهای ثبت معاملات و سامانه‌های اطلاعاتی به دنبال جلوگیری از فرار مالیاتی و رفتار منصفانه با حذف تبعیض و و تشخیص مالیات فعالان اقتصادی بر مبنای اطلاعات موثق و قابل اعتماد مالی بوده اند.
در مهرماه سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی با هدف ایجاد یک تحول بنیادین در نظام مالیاتی کشور در جهت نهادینه کردن عدالت و شفافت اقتصادی، کاهش اقتصاد سایه (بازار سیاه)، کاهش فرارهای مالیاتی و تامین منابع اطلاعاتی قابل استناد برای نظام مالیاتی کشور به منظور محاسبه مالیات منصفانه و مبتنی بر رویدادهای مالی واقعی قانونی را تحت عنوان قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تصویب و به دولت ابلاغ کرد.
امروزه قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه معین به عنوان بستر اصلی اجرای بسیاری از قوانین مالیاتی مورد تاکید قرار گرفته است.
روش کار سامانه مودیان
سامانه مودیان چهار ویژگی زیر را دارد:
تحت مدیریت سازمان مالیاتی است.
برای هر مودی مالیاتی یک کارپوشه تعریف میشود.
به وسیله‌ای که حافظه مالیاتی دارد متصل میشود.
مرجع ثبت، صدور و استعلام صورتحساب است.
سامانه مودیان از طریق ایجاد یک کارپوشه که با مجوز سازمان امور مالیاتی به هر کاربر اختصاص می‌‌دهد، میتواند صورتحساب‌ها و دیگر موارد را به ثبت برساند. درواقع کارپوشه صحفحه‌ای است که سامانه در اختیارتان قرار می‌‌دهد تا موارد مربوطه را ثبت کنید.اهمیت استفاده از سامانه مودیان مالیاتی در ارسال صورتحساب‌ها و بهینه سازی مالیات‌ها است؛ ابتدا باید فروشنده فاکتور را ارسال کنند و خریدار با مراجعه به کارپوشه خود فاکتور را تایید و یا رد کند.
همچنین اگر کاربر فاکتورها را طبق ضوابط سازمان مالیاتی به سامانه مودیان ارسال کند، کاربرد نیازی به ارسال لیست معاملات ماده 169 ندارد. فاکتورهایی که بدین شیوه بارگذاری می‌‌شوند، نیازی به رسیدگی سامانه مودیان نخواهند داشت. در غیر اینصورت کاربر مشمول بخشودگی‌های مالیاتی نمی‌‌شود و همچنین جرایم پیش بینی در قانون پایانه‌های فروشگاهی میشود. اگر کاربری کارپوشه اختصاصی نداشته باشد، با مشکلات و جرایم مالیاتی عدیده‌ای رو به رو خواهد شد.
پیش نیاز سامانه مودیان
مؤدیان می‌توانند با استفاده از هرگونه سخت افزار یا نرم افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مؤدیان متصل شوند.
ثبت نام در نظام مالیاتی از طریق ورود به نشانی my.tax.gov.ir برای مودیان فاقد پرونده مالیاتی-( مودیان دارای ثبت نام در نظام مالیاتی نیازی به ثبت نام مجدد در سامانه مودیان ندارند.)
تهیه سامانه صدور صورتحساب یا پایانه فروشگاهی و در صورت وجود به روز آوری سامانه های صدور صورتحساب مودیان حسب ضوابط اعلامی سازمان.
اخذ گواهی امضاء الکترونیکی از مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانی فعال که فهرست و مشخصات آنها در نشانی rca.gov.ir موجود است.
ورود به کارپوشه و دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی از طریق ورود به نشانی tp.tax.gov.ir
این مرحله شامل: ورود به کارپوشه، انتخاب پرونده، انتخاب بخش عضویت و تکمیل اطالعات، انتخاب روش ارسال اطلاعات، بارگذاری گواهی امضاء الکترونیک و دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی است.
پیکربندی و ثبت مشخصات در پایانه فروشگاهی مطابق استانداردهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور بارگذاری شده در درگاه سازمان به نشانی intamedia.ir .
اخذ شناسه کالا / خدمت جهت صدور صورتحساب الکترونیکی از وزارت صنعت، معدن و تجارت) راهنمای دریافت شناسه کالا و خدمت در درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی intamedia.ir قرار داده شده است.
دریافت فهرست شناسه کالا / خدمت تخصیص داده شده به همراه نرخ/ مشمولیت مالیات بر ارزش افزوده از سامانه دریافت شناسه کالا/خدمات به نشانی stuffid.tax.gov.ir.
صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق پایانه فروشگاهی حسب ضوابط اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور (اسناد مرتبط با آن در درگاه سازمان به نشانی intamedia.ir بارگذاری گردیده است.
ثبت (ارسال) صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان.
مشمولین حقیقی و حقوقی
اشخاص مشمول اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان: کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366/12/3 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول این قانون هستند. در این قانون هرگاه از واژه مودی استفاده میشود، مراد، اشخاص مشمول است; مگر خلاف آن تصریح شده باشد.
ویژگی های یک شرکت معتمد مالیاتی
شرکت‌های معتمد سامانه مودیان، اشخاص حقوقی موردتایید سازمان امور مالیاتی هستند که باید آموزش‌ها و تجهیزات لازم به‌منظور ارسال صورتحساب الکترونیکی برای مودیان مالیاتی را فراهم کنند. وظایف اصلی شرکت‌های معتمد شامل آموزش حقوق و تکالیف قانونی مودیان و آموزش مقررات صدور صورتحساب الکترونیکی است. این شرکت‌ها موظف‌اند تا تسلط مودیان بر حقوق و تکالیف قانونی آنها و همچنین بر مقررات صدور صورتحساب الکترونیکی را احراز کنند. هدف از این آموزش‌ها، آگاهی‌بخشی به مودیان در زمینه تعهدات و قوانین مالیاتی و اطمینان از اجرای صحیح آنها است. به‌طور‌کلی مهم‌ترین خدماتی که شرکت‌های معتمد باید به مودیان مالیاتی ارائه کنند به‌صورت زیر است:
صدور صورتحساب الکترونیکی
ثبت معاملات در سامانه مودیان
ارائه مشاوره‌های فنی
دریافت استعلام از سامانه مودیان
شرکت های معتمد سه نوع هستند و هر کدام از آنها مسئولیت‌های خاصی را بر عهده دارند. این وظایف از راه‌اندازی پایانه‌های فروشگاهی تا آموزش حقوق و تکالیف قانونی و مشاوره مالیاتی متفاوت است.
شرکت های معتمد نوع اول
این شرکت‌ها وظیفه راه اندازی پایانه‌های فروشگاهی و حافظه مالیاتی و آموزش استفاده از پایانه‌های فروشگاهی را بر عهده دارند.
شرکت‌های معتمد نوع دوم
شرکت‌های معتمد نوع دوم وظایف مهمی در رابطه با آموزش و احراز تسلط مودیان دارند. وظایف اصلی این شرکت‌ها شامل موارد زیر است:
آموزش حقوق و تکالیف قانونی مودیان
آموزش مقررات صدور صورتحساب الکترونیکی
احراز تسلط مودیان در خصوص حقوق و تکالیف قانونی
احراز تسلط مودیان در خصوص مقررات صدور صورتحساب الکترونیکی
هدف از این آموزش‌ها، آگاهی‌بخشی به مودیان و اطمینان از اجرای صحیح قوانین و مقررات مالیاتی است.
شرکت های معتمد نوع سوم
شرکت‌های معتمد نوع سوم وظایف محدودی در رابطه با قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان دارند. از مهم‌ترین وظایف آنها می‌توان به تهیه صورت‌های مالی، حسابرسی مالی، ارائه مشاوره فنی و غیر عملیاتی و مشاوره مالیاتی اشاره کرد.
وظایف شرکت‌های معتمد مالیاتی
وظایف شرکت‌های معتمد سامانه مودیان در آیین‌نامه اجرایی ماده ۲۶ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این ماده،سازمان امور مالیاتی میتواند برای موارد زیر، از خدمات شرکت‌های ایرانی معتمد ارائه‌کننده خدمات مالیاتی استفاده کند:
حصول اطمینان از عملکرد صحیح مودیان در خصوص صدور صورت حساب الکترونیکی
ثبت دقیق معاملات در سامانه مودیان
اطمینان از انجام تکالیف قانونی توسط مودیان
ارائه آموزش و مشاوره‌های فنی و غیر مالیاتی به مودیان از جمله: گزارش‌های الکترونیکی پرداخت، پشتیبانی و استانداردسازی تجهیزات مورد استفاده و دریافت استعلام‌های مورد نیاز.
شرایط شرکت های معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی، نحوه انتخاب، چگونگی ارتباط با سازمان و مودیان، تعیین تعرفه شرکت های معتمد مالیاتی و سایر مقررات مربوط به این شرکت‌ها، ظرف مدت شش ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون توسط کارگروه راهبری سامانه مودیان تهیه شده و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی خواهد رسید. علاوه‌بر این، این شرکت‌ها برای نصب و راه‌اندازی پایانه‌های فروشگاهی نیز باید به مودیان مالیاتی کمک کنند. اگر افرادی که مشمول پرداخت مالیات هستند، به آموزش سامانه مودیان نیاز دارند، شرکت‌های معتمد سامانه مودیان باید در ارائه آموزش‌های لازم به آنها کمک کنند. در ادامه انواع شرکت های معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی را به شما معرفی خواهیم کرد.
لیست شرکت‌های معتمد مالیاتی
شرکت معتمد مالیاتی کیسان در تاریخ ۳۱ فروردین ۱۴۰۱ با هدف ارائه خدمات مالیاتی در راستای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان تاسیس شده است. کنسرسیوم شرکت های پایه‌گذار این شرکت شامل فعالین صنایع پرداخت، نرم افزارهای سفارشی و تامین کنندگان تجهیزات فناوری اطلاعات و خدمات مالی هستند. کیسان در تابستان ۱۴۰۱ به عنوان شرکت معتمد مالیاتی نوع ۱ مجوز فعالیت خود را از مرکز تنظیم مقررات پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان دریافت کرد و ارائه خدمت به مشتریان خود را با اجرای قانون از ابتدای آبان ماه ۱۴۰۱ شروع کرده است. برا ساس آمارهای منتشر شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور، شرکت معتمد مالیاتی کیسان، در حال حاضر رتبه اول از نظر تعداد مؤدی مالیاتی در میان شرکت‌های معتمد مالیاتی است.