نیاز فوری ایران به افزایش "دکل های حفاری"

هدایت الله خادمی تصریح کرد:متأسفانه دلالان کاری کرده‌اند که برداشت از مخازن نفت و گاز به خصوص در میادین مشترک با مشکل مواجه شده است.

وی تصریح کرد: اگر به ۳۰ سال پیش برگردیم که نیروهای باسواد و ماشین آلات مجهز هم نداشتیم، با هر دستگاه حفاری بیش از ۴ حلقه چاه در سال حفر می‌کردیم. در حال حاضردر اکثر شرکتهای نفتی و حفاری حداکثر ۲ تا ۲٫۵ حلقه چاه در سال حفر می شود، سود کشور در این است که چاه را زودتر حفر کنیم و به پایان برسانیم. متاسفانه فعلا حفر یک چاه یا ۵ چاه در سال هیچ تفاوتی ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که ممکن است یکی دلایل این باشد که کارفرما و پیمانکار هر دو دولتی هستند تاکید کرد: اینکه کارفرما دولتی باشد شاید برایش مهم نباشد قیمت و زمان ولی باید توجه داشت که 30 سال پیش هم کارفرما دولتی بود ولی کسانی که در راس مدیریت قرار داشتند کار را بلد بودند.

**کسانی که ادعا دارند نشانی کارخانه دکل سازی را بدهند

خادمی در پاسخ به این سوال که  به شما می گویند مخالف ساخت داخلی هستید و چرا نمی گذارید دکل ساخت ایران به مدار تولید وارد شود گفت: نشانی کارخانه که دکل می سازد کجاست، مگر ساخت دکل به همین سادگی است، اگر شرکت های داخلی ادعا دارند که دکل می سازند که از لحاظ کیفیت و استاندارد بهتر از شرکت‌های چینی است بگویند که به کدام‌یک از کشورهای همسایه فروخته‌اند فقط یک نمونه نام ببرند این حرف‌ها حرف‌هایی است که خودمان را گول می‌زنیم و مسئولان هم دوست دارند به آنها حرف غیرواقع بزنند. بعضی وقت‌ها کمبودهایی داریم و دوست داریم به ما بگویند؛ نمایندگان مجلس که می‌گویند دکل‌های ساخت داخل داریم را معرفی کنند تا ببینیم به کجا فروخته شده است.اگر دکل ساخت ایران وجود داشته باشد چرا  این همه نهاد و موسسه و شرکت ایرانی می‌روند از چین دکل وارد می‌کنند؟

 **دکل فقط سازه نیست

وی ادامه داد: متاسفانه فضا را آن قدر غیر واقعی جلوه داده اند که برخی نماینده های مجلس شورای اسلامی براساس اطلاعات غلط  منتشره توسط سودجویان ذهنیت اشتباه پیدا کرده اند و اعلام کرده اند که شرکت های دکل ساز داخلی در حال نابودی اند. خوب سوال این است که کدام شرکت های دکل ساز؟ آدرس شان کجاست؟ کسی نمی پرسد که این دکل های داخل را به چه شرکتهایی فروخته ایم، پس نگاه صادراتی مان چه می شود دکل فقط سازه نیست. ‌باز هم تاکید می کنم واقعاً اگر دکل سازی باشد ما مجاز نیستیم که پولمان را به خارجی ها بدهیم، منتها نمی‌شود بر اساس اطلاعات غلط یک سری دلال و واسطه بگوییم که دیگر دکل وارد نکنیم تا منابع مان به غارت برود و منتظر واسطه ها و دلال ها بمانیم که چه زمانی برای ما تصمیم بگیرند، متاسفانه این وضعیت امروز ما هست.

دکل سازها باید نگاه صادراتی داشته باشندو کسی که نگاه صادراتی نداشته باشد اصولاً نمی تواند دکل بسازد و استانداردهای مورد قبول را رعایت کند.

خادمی با طرح این سوال که کسی سوال نمی کند که برویم و ببینیم چه دکل هایی ساخته شده و تا حالا به چه شرکتهایی دکل ایرانی فروخته شده است؟ تصریح کرد: دکل سازها باید نگاه صادراتی داشته باشند نه اینکه فقط دکل بسازند ویژه ایران و ملی حفاری و حفاری شمال. مگر می شود کسی خود را دکل ساز بنامد و فقط منتظر دو شرکت حفاری شمال و ملی حفاری باشد؟! .کسی که نگاه صادراتی نداشته باشد اصولاً نمی تواند دکل بسازد و استانداردهای مورد قبول را رعایت کند.ریسک جواب نمی دهد. کسانی که ادعا می کنند که ما می توانیم سازه دکل را بسازیم این موضوع نه ارزش فنی دارد و نه اقتصادی.

مدیرعامل شرکت حفاری شمال تاکید کرد: اگر می خواهیم دکل بسازیم مقدماتی دارد، باید برویم یک برند معتبر جهانی بیاوریم که صاحب لایسنس و دانش فنی است، با اوجوینت شوید و آرام آرام وارد مرحله ساخت دکل شوید. شما بروید یک شرکت دکل ساز را در دنیا ببینید. برای خود یک شهر است، کسی که می گوید من دکل ساز هستم، اکثر ماشین آلات را خودش می سازد، نتها بخشی که مقرون به صرفه نیست را بنا به سفارش خریدار از کشورهای صاحب دانش وارد می‌کند. نه اینکه فقط یک سازه را بسازیم و بگوییم بقیه اش را از خارج بیاوریم. من دکل سازان معتبر را در تمام دنیا دیده‌ام در کانادا، رومانی، هند،چین و ... به طور مثال وقتی به شرکت دکل ساز چینی بامکو می روید، برای خودش یک شهر صنعتی است در دل شهر بویجی این شهر بویجی متعلق به بامکو است. این شرکت خودش کوره دارد، ریخته گری دارد، قطعات را تولید می کند بعد نصب می کند،  جای دیگری در همین شرکت سازه را می سازند .

وی با اشاره به اینکه ما نباید به خودمان دروغ بگوییم، گفت: اگر می خواهیم توسعه پیدا کنیم باید وضعیت فعلی صنعت نفت را به صورت شفاف بدانیم و نباید به مسوولان دروغ بگوییم. مسوولین بر اساس اطلاعات متخصصین تصمیم می گیرند وقتی که من به عنوان متخصص موضوع دکل بگویم که دکل در ایران کاملاً ساخته می شود، وزیر هم بر اساس صحبت من ممکن است  تصمیم اشتباه بگیرد و می گوید بروید و از داخل تهیه کنید، 5 سال بعد که معلوم می شود از دکل داخلی خبری نیست و دکلی هم وارد کشور نشده است، در می یابیم که این وسط فقط قطر و عربستان منابع ما را برده اند، این می‌شود که در 30 سال گذشته حتی یک دکل دریایی به کشور وارد نشده است و هیچ کس هم سوال نمی کند که چطور قطر و عربستان دکل آوردند اما ما نتوانستیم؟ چگونه است که در میدان فرزاد Aعربستانی ها در مقابل یک دکل ما 8 دکل در 2 کیلومتری ما مستقر کرده اند. چرا اینها را سوال نمی کنیم. چون آن قدر فضا تیره و مسموم است که امکان طرح چنین سوالاتی وجود ندارد.

**میادین مشترک نباید معطل دکل بماند

وی در پاسخ به این سوال که پس می توان گفت کشور  توانایی و تخصص ساخت دستگاه حفاری را ندارد؟ گفت:نمی‌شود شما منتظر بمانید از میادین مشترک کشورهای همسایه برداشت کنند تا فکرکنی آیا امکان ساخت دستگاه حفاری را داری یا نداری من زیرساخت‌های ساخت دستگاه حفاری را در ایران هم نمی‌بینم بتوانیم دستگاه حفاری را بسازیم بعد شروع کنیم به حفاری از میادین مشترک.

بنابراین نظر من این است که باید سریعا دستگاه حفاری را وارد کنیم و میادین را توسعه دهیم و به صورت موازی شرکت‌هایی که وجود دارد و ادعای ساخت دکل می‌کنند شروع به ساخت کنند و اگر دکل را ساختند و تست شد و مطابق با استانداردهای جهانی بود؛ آن‌وقت می‌تواند وارد بازار شود شرکت هایی که در حال حاضر سازنده دکل هستند مگر منتظر این بودند که شرکتهای داخلی خودشان آن دکل‌ها را بخرند اگر دکل‌ساز بودیم چرا بعد از انقلاب 60 دستگاه دکل خشکی و دریایی از چین وارد کردیم؟

**کیفیت دکل چینی بستگی به سفارش خریدار دارد

خادمی در پاسخ به این سوال که گفته می شود دکل های چینی از لحاظ کیفی در سطح قابل قبولی قرار ندارند نظر شما در این زمینه چیست؟آیا به این موضوع اعتقاد دارید که دکل های چینی بی کیفیت هستند؟ گفت:باید به این موضوع توجه داشت که از سال 71 تاکنون دکل از هیچ شرکتی وارد نکرده‌ایم مگر از چین؛ باید توجه داشت واردات کالا بستگی دارد به کیفیت و نظارت خریدار؛ خریدار هرچه آشنا باشد به آن کالا و موادی می‌خرد که باکیفیت تر باشد طبیعتا کیفیت عملیات نیز بهتر خواهد بود؛ مگر می‌شود شرکتی که در

چین یک شهر دارد با سرمایه ای که این شرکت را تاسیس کرده است دکلی بخواهد بسازد که بی کیفت باشد؟! قطعا این دکل را کسی از آن شرکت نمی‌خرد.این شرکت ها برنامه ریزی کرده اند و این نبوده است  که شب خوابیده و صبح برخاسته و دکل‌ساز شده باشد. این یک پروسه‌ طولانی است ، چندین سال و حتی چندین دهه زمان برده انتقال تکنولوژی شده تا الان دکل‌ساز شده است. این تصورات ما تصوراتی است که ما خودمان راگول می‌زنیم برخی مسئولان که ادعا دارند چرا نمی‌توانند برخی از کالاها که احتیاج به تکنولوژی خاصی را هم ندارد بسازند.بنابراین کیفیت دکل چینی بستگی به سفارش خریدار دارد.

وی ادامه داد:می‌توان جنس از چین وارد کرد بهتر از آمریکایی و جنس از آمریکا وارد کرد بدتر از چینی؛ فقط بستگی به نظارت و وجدان خودخریدار دارد برخی هستند که با پول دولت جنس بی‌کیفیت چینی وارد کشور می کنند؛ این دلیل آن  نیست که آن کشور جنس بی‌کیفیت تولید می کند و این به دلیل این است که کسی که جنس را خریداری کرده منافع خود را در نظر گرفته که جنس بی‌کیفیت بیاورد؛ بنابراین اگر ما ادعا داریم که جنس چینی بی‌کیفیت است چطور است رشد اقتصادی این کشور بالا است و برای ما منفی است.

**بازار و قیمت تعیین کننده است

مدیرعامل حفاری شمال تاکید کرد: شاید بتوان بخشی از واردات دکل های چینی را ناشی از تاثیر تحریم ها دانست اما اگر تحریم ها هم برداشته شود؛ باز اکثر دکل‌هایی که واردکشور خواهد شد و در منطقه نیز فروخته می‌شود چینی است. بازار و قیمت در حال حاضر تعیین‌کننده است و با توجه به اینکه چین همه چیز را در سطح انبوه تولید می کنند و وقتی که تولید انبوه می‌کند کالای تولیدی ارزان تمام می‌شود؛ همین کالا را کشور دیگری هم می زند ولی هزینه تولید در آن کشور بالاست بنابراین من خریدارکالایی را خریداری می‌کنم که از لحاظ اقتصادی برای من باصرفه‌تر باشد.

هیچ شرکتی که به عنوان بنگاه اقتصادی فعالیت  می کند وقتی که می‌بیند کیفیت یک دکل چینی و یک دکل آمریکایی هر دو یکی است نمی‌رود برای یکی از آنها دوبرابر پول بدهد وقتی کسی چینی را بخرد 3 سال سرمایه‌اش برمی‌گردد نمی‌رود یک دکل آمریکایی بخرد که 7 ساله بعد سرمایه‌اش برگردد. اینکه می گویند دکل های چینی بی کیفیت است غیر قابل قبول است و فقط داریم خودمان را گول می زنیم.

وی تصریح کرد: جریانی قصد دارد با سیاه نمایی و همراهی برخی رسانه ها از آب گل آلود ماهی بگیرد، البته این باعث تاسف و تاثر فراوان است. بی تردید برنده همه این دعواهای داخلی و عدم تجهیز میادین به دکل های دریایی و عدم توسعه و پیشرفت، کشورهایی که از غفلت ما در میادین مشترک استفاده می کنند و حال عده‌‌ای در داخل مشغول سنگ اندازی و ممانعت از توسعه کار و حفاری می شوند و هیچ کس هم جلودارشان نیست.

**دلایل تاخیر در طرح توسعه میادین مشترک کمبود دکل است
 
یکی از دلایل تاخیر در طرح‌ توسعه‌ میادین مشترک نفت و گاز، کمبود تعداد دکل‌های حفاری است که یکی از راهکارهای توسعه میادین مشترک این است که باید دکل حفاری به صورت اجاره یا تملیک تامین کرد

خادمی با تاکید بر اینکه‌ یکی از دلایل تاخیر در طرح توسعه میادین مشترک نفت و گاز، کمبود تعداد دکل‌های حفاری است که یکی از راهکارهای توسعه میادین مشترک این است که باید دکل حفاری به صورت اجاره یا تملیک تامین کرد، گفت: کشور در زمینه برداشت از میادین مشترک وضعیت خوبی را نداریم و به همین‌خاطر اگر به همین شکل پیش برویم و همسایگان ما به برداشت های خود با سرعت ادامه دهند نه تنها اینکه میادین و ازاین ظرفیت‌ها و از این سرمایه‌های اصلی که مربوط به ایران است نمی‌توانیم خوب برداشت کنیم؛ بلکه در آینده هم به دلیل اینکه تولید نفت و گاز کشورهای همسایه از ما بیشتر می‌شود بنابراین سهم بیشتری از بازار بین‌المللی دنیا می‌گیرند و این امر باعث می‌شود که حضور ما دربازارهای بین‌المللی کمرنگ‌تر شود یا اینکه از بازارهای جهانی حذف‌ شویم.
 
وی با تاکید براینکه ورود این تعداد دستگاه حفاری که در کشور موجود است برای کشور ناچیز است وباید سعی شود که تعداد دستگاه‌های حفاری بسیار زیادتری وارد شود که هم بتوانیم میادین را توسعه دهیم و هم بتوانیم بخشی از بازار دنیا را داشته باشیم درباره پروژه های این شرکت، افزود: یکی از پروژه های خوبمان حفاری در آبهای کشور ترکمنستان است. تاکنون هم 42 حلقه چاه حفاری شده و سالیانه حدود 60 میلیون دلار نیز ارز آوری برای کشور به ارمغان می آورد که بیش از 80 درصد این درآمدها سود خالص نصیب شرکت می کند.

همچنین پروژه مدیریت و راهبری دستگاه امیر کبیر را هم در دست داریم که در دریای خزر مشغول حفاری هستیم. از نظر دستگاه و مدیریت دستگاه هیچ گونه مشکلی نداریم و کارها طبق برنامه ارایه شده از سوی کارفرما به پیش می رود. همچنین در خلیج همیشه فارس هم با دو دستگاه سوپرریگ دریایی سحر 1 و 2 که پس از 30 سال به صورت ملکی خریداری کرده ایم حضوری پررنگ داریم. ماشین آلات این دکل حدود 45 درصد آمریکایی و 55 درصد از شرکت های معتبر چینی ساخته شده است.

وی افزود: باید مسئولین تمرکزشان را بر میادین مشترک بیشتر کنند و بتوانند برداشت کنند چون نگران هستیم از اینکه کشورهای همسایه بیشتر برداشت می‌کنند و شاید سهم ما قابل مقایسه نباشد و متاسفانه در برخی از میادین حتی ما برداشت را شروع نکرده‌ایم؛ درصورتی که همسایگان در حال برداشت هستند؛ بنابراین تنها راه آن این است که دستگاه حفاری وارد کنند ابزار و امکانات تامین کنیم و مدیریت خوب جریان پیدا کند و مسئولان علاقه‌مند باشند به توسعه میادین مشترک.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برای واردات دکل و کمک به توسعه و پیشرفت کشور در حوزه نفت با موانعی هم روبرو شدید؟ اظهارداشت: ما در شرایط بسیار سختی اقدام به خرید دکل کردیم.ما هم تحریم را در جلویمان داشتیم و هم مقاومت‌های برخی داخلی ها را که البته من نمی توانم بگویم ناآگاهانه بوده است، به هر حال در پارس جنوبی و در مخازن مشترک، کشورهای همسایه با قدرت در حال برداشت هستند، آنها خود را توسعه داده اند. وقتی ظرفی مشترک بین من و دیگران است، منطق می گوید که هم من باید از آن ظرف بردارم و هم دیگران. وقتی دیگران دارند برداشت می کنند و من فقط نگاه می کنم. این موضوع اصلاً قابل توجیه نیست.

در بدبینانه ترین شرایط بایستی بگوییم دست هایی در کار بود که ما نتوانیم ابزار و امکانات را فراهم کنیم و از منابع خدادادی مان که حق ماست برداشت کنیم. خوشبینانه هم آن است که بگوییم که نمی دانستند و درست نتوانستند مدیریت کنند که این موضوع شاید قابل قبول نباشد، همان طور که قطر قرارداد می بندد و دستگاههای دریایی را به خدمت می‌‌گیرد، همانگونه که عربستان با قدرت در حال برداشت از میادین مشترک است، ایران هم می توانست و باید این کار را می کرد. دستگاه دریایی هم در آن مقطع فراوان بود و با توجه به عمق کم خلیج فارس این امکان بسیار قابل دسترس بود.

**دستگاه حفاری را بدون واسطه و با قیمت پایین خریداری کردیم

خادمی در خصوص قیمت خرید دستگاه های حفاری گفت:دستگاههای سوپر ریگ سحر 1 و 2 را با قیمت هر کدام 143 میلیون دلار خریداری کردیم، این دستگاه ها هرکدام شامل 3 پمپ 2200 اسب بخاری است. هیچ کدام از دستگاههای دریایی خریداری شده توسط شرکت های دیگر در ایران چنین ویژگی خاص را ندارند، تنها دستگاههایی در خلیج فارس هستند که پمپ های گل آن 3 پمپ 2200 اسب بخاری دارد. تنها دستگاههایی هستند که از نظر ترکیب و ترتیب ماشین آلات به این شکل وجود دارد، یعنی این دستگاهها الگویی برای سایر شرکت ها و سازنده هاست.

بنابراین افرادی که فشار می آورند و می گویند سفارش دکل هایتان را به ما بدهید که ما برایتان بسازیم به این وسیله به ما پیام می دهند که شما میادین خود را توسعه ندهید صبر کنید، قرارداد به ما بدهید، پول هنگفت هم به ما تزریق کنید تا ما بررسی کنیم که آیا می شود این ماشین آلات را ما از چین وارد کنیم یا خیر. در حقیقت این افراد قرارداد می خواهند که بروند ماشین آلات را از چین و هند بخرند و وارد کنند و نام آن را ساخت داخل بگذارند.

وی با بیان اینکه دستگاه های حفاری بدون واسطه و با قیمت بسیار نازل خریداری شده است تصریح کرد: همین کالایی که تحت عنوان سحر 1 به قیمت 143 میلیون دلار خریدیم و وارد کشور کردیم به هر مدعی دیگری سفارش دهیم کمتر از 250 میلیون دلار نمی‌توانست به ما تحویل دهد! منتها آنها که واسطه و دلال هستند می گویند شما چه کار دارید؟143 میلیون دلار را بهتر است بخرید 250 میلیون دلار.

**ضریب برداشت از ذخایرکشور 23 درصد است

در حال حاضر ضریب برداشت ما ازذخایر نفتی میانگین 22تا 23 درصد است یعنی اینکه چیزی حدود 77 درصد ذخایر را نمی‌توانیم از زیر زمین بالا بیاوریم چرا که ابزار و امکانات و مدیریت نداریم

مدیر عامل شرکت حفاری شمال به ضریب برداشت از ذخایر کشور اشاره کرد و گفت:در حال حاضر ضریببرداشت ما ازذخایر نفتی میانگین 22تا 23 درصد است یعنی اینکه چیزی حدود 77 درصد ذخایر را نمی‌توانیم از زیر زمین بالا بیاوریم چرا که ابزار و امکانات و مدیریت نداریم‌ برای اینکه داریم خودمان را با برخی صحبت‌ها و اظهارنظرها گول می‌زنیم که داریم.ما اگر تامین منابع شویم تا آنجایی که بتوانیم دستگاه حفاری وارد می‌کنیم اگر روزی دستگاه در ایران ساخته شد و مطابق با استانداردهای مورد نیاز بود ما از سازنده داخلی خریداری می‌کنیم معلوم است اگر ما دستگاه‌هایی در ایران ساخته می‌شود و بروم مشابه  آن را وارد کنم یک خیانت است؛ ولی در حال حاضر این امکان وجود ندارد و تا 5 الی 6 سال آینده هم نخواهیم توانست دستگاه حفاری بسازیم.

**36 دکل حفاری در دریا نیاز داریم

وی با بیان اینکه هر دستگاه حفاری دریایی 150 میلیون دلار قیمت دارد ادامه داد: هر تعدادی وارد کشور کنیم به نفع کشور است؛ چرا که براساس برنامه‌های پیش‌بینی شده ما حداقل حدود 30 دستگاه حفاری دریایی نیاز داریم.

مدیرعامل حفاری شمال درباره نیاز کشور به دکل های دریایی و خشکی گفت: نیاز ایران برای دکل‌های دریایی براساس پیش‌بینی برنامه پنجم توسعه از سال 90 الی 94 به 1500 حلقه چاه توسعه‌ای جدید و 8400 حلقه چاه تعمیری در خشکی و 600 حلقه چاه توسعه جدید و 350 حلقه چاه تعمیری در دریا نیاز دارد که برای حفراین تعداد حلقه چاه حداقل به 140 دستگاه حفاری در خشکی و 36 دکل حفاری در دریا نیاز داریم.

باشگاه خبرنگاران