فرایندها و عملیات متنوع و متعدد صنعتی و تجاری در هر کشوری، حیات و تداوم سودآوری و رشد مولد اقتصادی خود را مدیون مواد شیمیایی در دسته‌بندی‌های مختلف‌اند.
از همین رو، آنچه می‌تواند موجب تمایز حضور تولیدکنندگان در بازارهای مختلف صنایع شود، وجود بستری امن و مناسب برای تولید و رشد است.
خوشبختانه، در ایران هم با حضور قوی و قدرتمند تولید و تأمین‌کنندگان مواد شیمیایی، معدنی و امکانات دیگر اولیه در راه تولید، امکان رقابت در بازارهای مختلف وجود دارد.
در ادامه، درباره خرید مواد شیمیایی و نقش شرکت‌های فعال در حوزه تولید و تأمین آنها در ایران، بیشتر می‌خوانید.
خرید مواد شیمیایی، مواد اولیه و مواد آزمایشگاهی در بازار کنونی کشور
بهمدد زنجیره تأمینی قوی در صنایع گوناگون، دیگر روند تولید مراکز مولد و کارخانجات گوناگون در مسیر عرضه محصولات با توقف، تعلل یا کُندی روبه‌رو نیست. آنچه به عنوان چشم‌انداز تجاری، اقتصادی و تولید در حوزه خرید مواد شیمیایی دیده می‌شود، امیدبخش و دل‌گرم‌کننده است.
حضور امن و حرفهای شرکت‌هایی در این حوزه هم با تأمین مواد موردنیاز به مسیر تولید شرکت‌های وطنی کمک می‌کند و هم راهی برای عرضه و معرفی محصولات تولیدی به بازارهای خارجی پدید آورده است.
خرید مواد شیمیایی در سراسر نقاط دنیا از مهم‌ترین ابزارهای رشد و فراهم‌سازی مسیر تولید برای صنایع مختلف است. پویایی تولید و درآمدزایی صنایع در هر کشوری نیازمند بستری صحیح و اصولی برای تهیه ملزومات تولید است.
ایران هم از گردونه رقابت‌ها در حوزه خرید و فروش مواد شیمیایی دور نیست و به‌واسطه حضور شرکت‌های فعالی که اقدامات متنوعی را در عرصه خرید و تأمین محصولات اولیه شیمیایی صنایع فراهم می‌کنند، حرفهای زیادی برای ابراز در بازار داخلی و خارجی دارد.
لزوم وجود سازوکارهای بهینه برای معاملات محصولات شیمیایی
مسیر مذاکرات و معاملات محصولات شیمیایی برای استفاده در مسیر تولید واحدهای مختلف صنایع شیمیایی بسیار پرچالش است و نیاز به شبکه‌ای وسیع از ارتباطات دارد. این روند برای کشوری چون ایران دشوارتر هم هست. با تحول دیجیتال در صنعت نفت گاز پتروشیمی، این نیاز به شدت احساس می‌شود.
دست و پنجه نرم‌کردن با تحریم‌های حاکم بر بازار خرید مواد شیمیایی از یک سو و نقش استراتژیک تولید در صنایع (به‌ویژه حوزه پتروشیمی) که گاه بیش از ابعاد اقتصادی، جنبه سیاسی و حتی ژئوپلتیک به خود می‌گیرد، حساسیت و دشواری خرید مواد شیمیایی را دوچندان می‌کند.
اما به‌رغم تمام محدودیت‌ها و موانع، ایران از وضعیت خوبی برای تدارک‌دیدن مواد اولیه شیمیایی صنایع خود برخوردار است. این را هم متکی به حضور مجموعه‌هایی مانند شرکت کیمیا پارس شایانکار است که در مدیریت تأمین مواد شیمیایی، عرضه آنها به بازار داخلی و سامان‌دادن به چرخه تأمین قدرتمند و بی‌رقیب ظاهر می‌شوند.
لیست پرکاربردترین مواد شیمیایی در ایران و جهان
مجموعه‌ای از مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد شیمیایی که حضور پررنگی در بازارهای ایرانی و جهانی مواد شیمیایی دارند، شامل این موارد می‌شوند:
• کلر (Cl2) (Chlore)
• نیتروژن (N2) (Nitrogen)
• اکسیژن (O2) (Oxygen)
• آمونیاک (NH3)(Ammonia)
• پروپیلن (C3H6_) (Propylene)
• اتیلن (C 2 H 4 ) (Ethylene)
• اسید سولفوریک (H2 SO4) (Sulfuric Acid)
• اتیلن دی کلراید (C2H2Cl2)(Ethylene Dichloride)
• اسید فسفریک ((H3 PO4) (Phosphoric Acid
• سود پرک، هیدروکسید سدیم (NAOH) (Caustic Soda ,Sodium hydroxide)
هریک از این مواد در حوزه وسیعی از صنایع مختلف، حضوری استراتژیک در مسیر تولید محصولات مختلف دارند:
• اسید سولفوریک: کود، باتری، مواد شوینده، مواد شیمیایی دیگر
• نیتروژن: محافظت از مواد، انجماد سریع، تولید فلزات، خنک‌کننده
• اتیلن: پلاستیک، اتانول، پلی استر، لاستیک
• اکسیژن: احتراق، جوشکاری، تولید فولاد، سوخت موشک
• پروپیلن: پلاستیک، الیاف، روغن ترمز، رنگ
• کلر: محصولات مصرفی، تصفیه آب، مواد ضدعفونی‌کننده
• اتیلن دی‌کلراید: PVC، پلی استایرن، مایعات خشکشویی
• اسید فسفریک: کود، افزودنی غذا، زنگ‌زدا
• آمونیاک: کود، برگ‌زدا، ضدقارچ
• هیدروکسید سدیم: صنعت نفت، کاغذ، صابون، مواد غذایی
جدول مواد شیمیایی مختلف و کاربردها
جدول زیر شامل مواد شیمیایی مختلف و کاربردهای آن‌هاست:
|
ردیف
|
ماده شیمیایی
|
فرمول شیمیایی
|
کاربردها
|
|
1
|
اسید سولفوریک
|
H₂SO₄
|
تولید کود (سولفات آمونیوم و سوپر فسفات)، مواد شوینده، باتری‌های سربی، تولید اسید هیدروکلریک، رنگ‌ها، مواد منفجره، رنگدانه‌ها و داروها
|
|
2
|
نیتروژن
|
N₂
|
انجماد سریع مواد، تولید فولاد، خنک‌کردن بتن، فریز کردن زمین‌های مرطوب، کنترل واکنش‌های شیمیایی
|
|
3
|
اتیلن
|
C₂H₄
|
تولید اتیلن گلیکول (ضد یخ)، پلی اتیلن، اتانول صنعتی، پلی استر، لاستیک مصنوعی
|
|
4
|
اکسیژن
|
O₂
|
مشعل‌های جوشکاری، کمک به سوزاندن ناخالصی‌های فولاد، استفاده در موشک‌ها و راکت‌ها
|
|
5
|
پروپیلن
|
C₃H₆
|
تولید پلی اتیلن، پروپیلن گلیکول (روغن ترمز)، پلی اورتان، پلاستیک ABS
|
|
6
|
کلر
|
Cl₂
|
تصفیه آب، تولید پلاستیک، داروها، رنگ‌ها، پاک‌کننده‌ها، ضد عفونی‌کننده‌ها، تولید جلیقه‌های ضد گلوله و تراشه‌های کامپیوتری
|
|
7
|
اتیلن دی کلراید
|
C₂H₂Cl₂
|
تولید PVC، پلی استایرن، مایعات خشکشویی، پوشش کف، پرده حمام، لاستیک مصنوعی
|
|
8
|
اسید فسفریک
|
H₃PO₄
|
تولید کود‌های فسفاتی، افزودنی غذایی، زنگ‌زدا (مبدل زنگ به فسفات آهن)
|
|
9
|
آمونیاک
|
NH₃
|
تولید کود‌های نیترات آمونیوم و اوره، برگ‌زدا در کشاورزی، تهیه مواد ضد قارچ برای میوه‌ها
|
|
10
|
هیدروکسید سدیم caustic) soda)
NaOH |
NaOH
|
صنعت نفت، کاغذسازی، تجزیه کشتارهای جاده‌ای، ساخت صابون، تولید بیودیزل، پاک‌کننده‌های صنعتی، تهیه مواد غذایی مثل هومینی و رشته فرنگی چینی
|
NaOH صنعت نفت، کاغذسازی، تجزیه کشتارهای جاده‌ای، ساخت صابون، تولید بیودیزل، پاک‌کننده‌های صنعتی، تهیه مواد غذایی مثل هومینی و رشته فرنگی چینی
بررسی بازار جهانی خرید مواد شیمیایی
نگاهی به آمار موجود در بازار مواد شیمیایی نشان می‌دهد که این زمینه روزبه‌روز با رشد بیشتری روبه‌رو می‌شود. اندازه بازار جهانی مواد شیمیایی ویژه در سال ۲۰۲۳ ، حدود ۶۴۰ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد و پیش‌بینی می‌شود که شاهد نرخ رشد ترکیبی سالانه ۵درصدی از سال ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۰ باشد.
ظرفیت بالای سرمایه‌گذاری در این بازار، ارزش و اهمیت بی‌بدیلی به آن بخشیده؛ بنا به ارقام این حوزه و گزارش‌ها، ارزش بازار مذکور در حوالی سال ۲۰۲۷ به حدود ۹۵۰میلیارد دلار خواهد رسید.
تولید در زمینه داروسازی، کشاورزی، صنایع نفتی و ... در ایران و هر نقطه دیگری از دنیا مستلزم وجود مجموعه‌هایی نظیر کیمیا پارس شایانکار است، تا کارتی برنده برای پیش‌برد اهداف تولید در دست داشته باشد.
فروش جهانی مواد شیمیایی در سال های 2010 تا 2022
بنا به آمار، سهم بازار جهانی مناطق جهان در صنایع شیمیایی (بر اساس درآمد) از سال 2010 تا 2022 در وضعیت قابل اعتنایی بوده است. در سال 2010، کشورهای آمریکای شمالی سهمی معادل 20.9 درصد در بازار جهانی مواد شیمیایی داشتند. آسیا با 60.2 درصد در سال 2022، بیشترین سهم جهان را از بازار جهانی مواد شیمیایی داشته است.
در نمودار بالا هم مشاهده می‌کنید که در سال 2022، کل درآمد جهانی صنایع شیمیایی حدود 5.72 تریلیون دلار آمریکا بوده است. در آن سال، درآمد صنایع شیمیایی به بالاترین میزان در 15 سال گذشته رسید.
صنایع شیمیایی نقش مهمی در اقتصاد جهانی دارند. از نظر منطقه‌ای، آسیا بیشترین سهم را در بازار جهانی مواد شیمیایی دارد و از سال 2012 تاکنون، بیش از 50 درصد از بازار جهانی مواد شیمیایی را به خود اختصاص داده است. بر این اساس، شرکت‌های شیمیایی آسیایی نیز جایگاه‌های برجسته‌ای دارند.
نوآوری و فناوری در خرید مواد شیمیایی
استیلای انکارناپذیر فناوری بر بازارهای مختلف و نیاز به آن برای تکمیل زنجیره تامین، موجب شده که بازار خرید مواد شیمیایی هم نیازمند مسیرهای تازه، راه‌کارهای جدیدتر و ترفندهای نو برای مدیریت امورات بخش‌های مختلف خود باشد.
با حضور شرکت‌هایی که مجهز به خدمات، ایده‌ها و البته نیروهای تازه‌نفس و دانشمند هستند، ابراز خلاقیت و بهره‌مندی از نتایج آن، مسیر خرید مواد شیمیایی و تولید برای صنایع مختلف وطنی را ساده‌تر می‌کند.
نمونه‌ای قابل توجه از تأمین‌کنندگان خبره و خوش‌نام در این حوزه، شرکت کیمیا پارس شایانکار است. در این مجموعه، نوآوری و فناوری در خرید مواد شیمیایی با اسلوبی مبتنی بر تازه‌های فناوری و تجارت در دنیای امروزی پیش می‌رود.
وجود امکانات زیر در این حوزه، بازار پرتلاطم تأمین و خرید مواد شیمیایی را بیش از هر زمان دیگری در مسیر بهینه‌سازی قرار می‌دهد:
• تحول دیجیتال با وجود پلتفرم‌های آنلاین خرید مواد شیمیایی نظیر مجموعه شیمیکو در ایران؛
• تحول لجستیک با امکان استعلام سریع و آسان کرایه حمل بار مانند سامانه اعلام بار آنلاین؛
• استفاده از فناوری بلاکچین در تأمین مواد شیمیایی برای بخش تبادلات مالی؛
• اهمیت خرید مواد شیمیایی سازگار با محیط زیست و توجه به اقتصاد دایره‌ای، یعنی سیستمی بدون تبدیل مواد به زباله و بازسازی‌کننده آنها در طبیعت.
هریک از این سه‌گانه ارزشمند، یعنی امنیت، سرعت و هزینه رأس مثلثی را تشکیل می‌دهند که امکان سودآوری، اعتبارمندی و سهولت را در مسیر تأمین مواد شیمیایی واحدهای تولیدی و صنایع مختلف فراهم می‌کنند.
بهمدد پلتفرم‌های آنلاین، محدودیت‌های دسترسی به تأمین‌کنندگان از میان می‌رود و با روش‌های جدید پرداخت و توجه به سازگاری حوزه خرید با محیط زیست، به‌ترتیب، امکان مدیریت چالش‌هایی نظیر تحریم‌ها از بین می‌رود و گام بزرگی در جهت رسیدن به تولیدی سازگار با محیط زیست و تشکیل نوعی اعتبار و وجهه برداشته می‌شود.
پیش‌بینی آینده بازار خرید مواد شیمیایی در ایران
تقاضا برای خرید مواد شیمیایی در دنیا به‌شدت روبه رشد است. ردپای مواد شیمیایی و محصولات این حوزه در صنایعی دیده می‌شود که شاید پیش‌ترها در بازار خرید مواد شیمیایی مهجورتر و کم‌رنگ‌تر بودند.
این روزها، رشد بازار مواد شیمیایی در صنایع الکترونیک و حوزه‌های مختلف تازه دیگری مانند کشاورزی از برخی پلیمرهای خاص هم جلو زده است.
مرور این اطلاعات در خصوص بازارهای مواد شیمیایی خالی از لطف نیست:
• در سال ۲۰۱۸ کشور چین با میزان فروش ۱.۱۹۸ بیلیون یورو بزرگ‌ترین تولیدکننده و تأمین‌کننده مواد شیمیایی بوده است.
• بعد از چین، اتحادیه اروپا با میزان فروش ۵۶۵ بیلیون یورو در جایگاه دوم تولید و تأمین مواد شیمیایی ایستاده است.
• ایالات متحده آمریکا با میزان فروش ۴۶۸ بیلیون یورو در جایگاه سوم قرار داشته است.
این ارقام غول‌آسا خبر از وجود ظرفیتی کلان و مهم در این حوزه می‌دهند. اثرپذیری بازار خرید مواد شیمیایی در ایران هم تابع رشد جهانی و رونقی است که بر بازار مذکور سایه‌ای حمایتی انداخته است.
در نتیجه، توجه به پتانسیل‌های موجود و سرمایه‌گذاری در این حیطه، بیشتر از هر زمان دیگری پررونق جلوه می‌کند.
منابع:
https://www.shimico.com/blog/news/scientific-articles/caustic-soda/
https://www.shimico.com/blog/news/scientific-articles/sodium-carbonate/