بازار تقاضا فرآورده‌های لبنی از نیمه دوم دهه ۹۰ روند رو به کاهشی داشت و با وجود فعالیت شرکت‌های قدرتمند لبنی در کشور، بازار مصرف آنها سال به سال کوچک و کوچک‌تر شد.
برخی از کارشناسان این حوزه از کاهش حدود ۳۰ درصدی مصرف حکایت می‌کنند و این امر تولیدکنندگان را ناچار کرده تا با تولید شیرخشک صنعتی و صادرات آن، بخشی از کوچک شدن بازار تقاضا داخلی را جبران کنند.
در حالی که سال به سال بازار تقاضا روند نزولی دارد قیمت‌ها تحت تأثیر نرخ تورم افزایشی بوده و این امر خود بر رکود سنگین بازار دامن می‌زند.
دوم مهر ماه طی گفت‌وگویی که خبرنگار با محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران داشت، او اعلام کرده بود که صنایع لبنی بر اساس روال، سالی یک بار افزایش قیمت دارد. تورم بالای ۴۰ درصد چند سال اخیر تمام پارامترهای تولیدکنندگان را از قیمت مواد اولیه، نرخ ارز تا بسته‌بندی، حمل و نقل و… افزایش داده و به عنوان مثال قیمت ارز از ۴۶ هزار تومان در اوایل سال ۱۴۰۲ به ۶۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسید. این عدد با کنترل و تعدیل، امروز در کانال ۶۰ هزار تومان قرار دارد. بنابراین فقط در یک قلم ۳۰ درصد افزایش قیمت را شاهد هستیم.
وی با اشاره به افزایش دستمزد کارگران در ابتدای سال اظهار کرده بود، میزان دستمزد هم ابتدای سال ابلاغ می‌شود و تمام بنگاه‌های صنفی و صنعتی موظف به اعمال و اجرا آن هستند. تمام این موارد منهای قیمت شیر خام، سبب شده تا ما شاهد افزایش حدود ۱۶ درصدی محصولات لبنی در نیمه نخست سال باشیم.
فربد توضیح داده بود، در انجمن از تولیدکنندگان خواسته شد تا افزایش قیمت‌هایی که در پارامترهای تولید رخ داده، اعلام کنند. پس از رایزنی و چکش کاری در نهایت افزایش ۱۶ درصد مصوب شد. این عدد به شکل کتبی به سازمان حمایت مصرف کننده و تولیدکننده و وزارت جهاد کشاورزی گزارش شد. البته یک سری محدودیت‌هایی همچون عدم افزایش قیمت تا پایان ماه مبارک رمضان وجود دارد که جز برنامه‌های سالانه فعالان صنایع لبنی است؛ از این رو به جای افزایش قیمت در اول فروردین، آن به پایان ماه مبارک رمضان موکول می‌شود.
وی در ادامه سخنان به نرخ شیر خام اشاره کرده و گفته بود، نقش شیر خام حدود ۷۰ درصد در قیمت تمام شده بوده و با تغییر قیمت شیر خام درب دامداری‌ها از هر کیلو گرم ۱۵ به ۱۸ هزار تومان، به معنی ۲۰ درصد افزایش است. اما چون نقش آن در قیمت تمام شده محصولات ۷۰ درصدی است نرخ فرآورده‌های لبنی ۱۴ درصد افزایش می‌یابد. البته در کل افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی از ۳۰ درصد بیشتر نخواهد بود.
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران با بیان اینکه سود این صنعت حدود ۴ درصد است، اظهار کرده بود، رجوع به سایت کدال و رصد سود ۸ شرکت تولیدی، نشان می‌دهد متوسط سود خالص به دست آمده آنها ۴.۷ درصد بوده در حالی که صنعت لبنیات کف سود مصوب آن ۱۴ و حداکثر ۱۷ درصد است.
به این ترتیب همزمان با حذف قیمت دستوری ۴ محصول لبنی، از ۷ مهر قیمت محصولات لبنی ۳۰ درصد افزایش یافت. این افزایش نرخ شامل ۱۴ درصد افزایش ناشی از تغییر قیمت شیر خام و ۱۶ درصد هزینه‌های سربار تولید است.
نرخ ۴ قلم تنظیم بازار هنوز اعلام نشده است
در ادامه لازم به بیان است که قیمت ۴ قلم فرآورده لبنی با قیمت تعزیراتی هنوز مشخص نشده و در این خصوص سازمان حمایت تصمیم‌گیری می‌کند.
مسعود امرالهی، مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد، طی هفته‌های گذشته قیمت شیر خام نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد افزایش یافت. در حال حاضر منتظر اعلام قیمت ۴ قلم فرآورده‌های لبنی تنظیم بازار از سوی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هستیم؛ زیرا مرجع رسمی تعیین و اعلام قیمت، سازمان حمایت است.
وی تاکید کرد: این ۴ قلم تنظیم بازار که شامل پنیر UF ۴۰۰ گرمی، ماست دبه ۲.۵ کیلو گرمی، شیر یک لیتری کم چرب و شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی می‌شود هنوز به ما اعلام نشده است.
مهر