بانک مرکزی در آخرین گزارش خود در حالی نقدینگی موجود در اقتصاد تا پایان آبان ماه را ۹۳۹۲ هزار میلیارد تومان برآورد کرده که این مهم نشاندهنده افزایش ۲۸.۱ درصدی نقدینگی در طول یک سال گذشته است. در عین حال محاسبات مذکور نشان می‌دهند که اقتصاد ایران در ۸ ماه ابتدایی سال جاری با افزایش ۱۹.۲ درصدی نقدینگی مواجه شده است. در پایان سال گذشته مجموعه نقدینگی موجود در کشور ۷۸۷۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
به باور بانک مرکزی از مجموع نقدینگی، ۱۲۰.۴ هزار میلیارد تومان آن را پایه پولی تشکیل می‌دهد. در پایان سال گذشته کل نقدینگی اقتصاد کشور ۱۰۹ هزار میلیارد تومان بوده ولی در آبان امسال در مقایسه با آبان پارسال نقدینگی ۲۰.۷ درصد افزایش یافته است. پایه پولی مجموعه اسکناس‌ها و سکه‌های در گردش و سپرده‌های قانونی (ذخایر بانکی) موجود در بانک مرکزی است که مستقیما توسط بانک مرکزی خلق می‌شود. در نتیجه پایه پولی از طریق ترازنامه بانکها به دست می‌آید. گاهی پایه پولی را پول پر قدرت هم می‌نامند چرا که هر افزایشی در این متغیر به افزایش نقدینگی منجر می‌شود که خطر رشد افسارگسیخته تورم را هم می‌تواند به دنبال داشته باشد.
تفاوت اصلی که میان پایه پولی و پول وجود دارد در این است که منظور از پول تنها نقدینگی در دست مردم برای خرید و کالاها و خدمات است و در مقابل پایه پولی هم پول در دست مردم و هم پول نزد بانکها را هم محاسبه می‌کند.پول تنها ۲۴ درصد از کل نقدینگی کشور را تشکیل می‌دهد و در آبان امسال کل پول موجود در اقتصاد ایران ۲۲۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است. پول موجود در اقتصاد نسبت به آبان ماه پارسال افزایش ۲۷.۶ درصدی داشته است.
از آنجا که در میان تمام اجزای نقدینگی بالاترین قدرت نقد شوندگی را پول دارد، افزایش بیش از ۲۷ درصدی آن خطر افزایش نرخ تورم را در پی دارد. مجموع اسکناس و مسکوکات اقتصاد موجود در اقتصاد کشور ۱۴۸ هزار میلیارد تومان بوده است. به زبان ساده‌تر از کل نقدینگی حدود ۱۰ هزار هزار میلیارد تومانی اقتصاد ایران، تنها ۱.۹ درصد آن پول نقد هستند و مابقی دیگر اشکال نقدینگی چون سپرده‌های دیداری و شبه پول به حساب می‌آیند.
شبه پول در پایان آبان ماه به ۷۱۴۱ هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با آبان ماه پارسال ۲۸.۳ درصد و در مقایسه با پایان پارسال ۱۹.۸ درصد رشد کرده است.
در هشت ماهه منتهی به آبان سال ۱۴۰۳ خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی مهم‌ترین عامل فزاینده رشد پایه پولی بوده است و سهمی فزاینده معادل ۳۸.۹ درصد در رشد ۸ ماهه پایه پولی داشته است. عامل اصلی افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سال جاری افزایش نرخ تسخیر بوده است.
در هشت ماهه منتهی به آبان سال ۱۴۰۳ خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی مهم‌ترین عامل فزاینده رشد پایه پولی بوده است و سهمی فزاینده معادل ۳۸.۹ درصد در رشد ۸ ماهه پایه پولی داشته است. عامل اصلی افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سال جاری افزایش نرخ تسخیر بوده است. همچنین در آبان سال ۱۴۰۳ نسبت به پایان سال ۱۴۰۲ خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی سهمی معادل ۸.۴ درصد در رشد ۱۰.۳ درصدی پایه پولی در این دوره داشته است.
خبرآنلاین