یکی از دغدغه‌های همیشگی صنایع وابسته به آهن‌آلات در کشور، نوسانات قیمت‌ها است که در چند ماه گذشته شدت بیشتری به‌خود گرفته است. نوسانات قیمت دلار تأثیر مستقیمی بر قیمت آهن‌آلات در ایران دارد، به‌ویژه در محصولات فولادی مانند میلگرد و ورق سیاه. افزایش نرخ دلار هزینه‌های واردات مواد اولیه را بالا می‌برد و تولیدکنندگان برای جبران این هزینه‌ها ناچار به افزایش قیمت محصولات خود می‌شوند. اخیراً با افزایش دلار به مرز ۸۲ هزار تومان، قیمت میلگرد به ۳۴ هزار تومان رسید که نگرانی‌هایی برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به‌همراه داشته است. ازسوی‌دیگر قیمت ورق سیاه به ۳۹ هزار تومان رسیده است که این افزایش نوسانات موجب شده تا وابستگی به واردات در صنعت فولاد بیشتر شود اما وجود تحریم‌ها، چالش‌های جدی برای فعالان این صنعت ایجاد کرده است ودر نهایت به کاهش تقاضا و رکود تورمی منجر شده است؛ در چنین شرایطی، پیش‌بینی ثبات قیمت‌ها دشوار است.
چرا قیمت آهن‌آلات و دلار به هم گره خورده‌اند؟
ازآنجا‌که ایران یکی از کشورهای صادرکننده فولاد است و بخش قابل‌توجهی از مواد اولیه فولادی خود را از بازارهای جهانی تامین می‌کند، تغییرات نرخ ارز بهطورمستقیم بر قیمت تمام‌شده تولید این محصولات اثرگذار است. در حقیقت، عمده‌ترین عامل افزایش قیمت در بازار آهن‌آلات، وابستگی به نرخ دلار است که در سال‌های اخیر با نوسانات گسترده‌ای مواجه شده است.
وقتی قیمت دلار بالا می‌رود، واردات مواد اولیه فولادی مانند قراضه، آهن اسفنجی و ورق‌های فولادی با هزینه بیشتری انجام می‌شود. به‌همین‌دلیل، تولیدکنندگان فولاد برای جبران این افزایش هزینه‌ها، ناچار به افزایش قیمت محصولات خود مانند میلگرد و ورق سیاه، می‌شوند. ازسوی‌دیگر، باتوجه به‌اینکه بخش زیادی از مصرف آهن‌آلات در صنایع ساختمانی و عمرانی است که بهطورمستقیم به شرایط اقتصادی کشور وابسته‌اند، هرگونه نوسان در قیمت‌ها می‌تواند بر قدرت خرید مصرف‌کنندگان تاثیر بگذارد.
آهن آلات، شامل مجموعه گسترده‌ای از محصولات فولادی مانند میلگرد، تیرآهن، انواع ورق، انواع پروفیل آهن و... است که کاربردهای فراوانی در ساخت ساختمان‌ها و سازه‌های فلزی دارند. این محصولات براساس استانداردهای مختلفی نظیر ASTM، DIN، و EN تولید می‌شوند. قیمت آهن آلات تابع فاکتورهای متعددی از جمله نوع، ابعاد، ضخامت، کارخانه تولیدکننده، نرخ ارز، شرایط بازار و ... است. این امر سبب نوسانات دائمی قیمت روز آهن تولیدکنندگان مختلف می‌شود؛ به گونه‌ای که شاهد تفاوت‌های قابل توجه در قیمت‌ها خواهیم بود.
تغییرات اخیر بازار دلار و پیامدهای آن بر صنعت فولاد
تغییرات نرخ دلار مانند موجی است که می‌تواند به‌آرامی یا با شدت، این صنعت را تحت تاثیر قرار دهد. هرگونه نوسان در قیمت دلار باعث تغییرات شگرف در قیمت آهن‌آلات می‌شود و این تغییرات نه‌تنها تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه بر فرآیندهای واردات و صادرات نیز مؤثر است. در اقتصادی که به شدت به نرخ ارز وابسته است، تحلیل این تاثیرات نشان می‌دهد چرا هرگونه افزایش یا کاهش در قیمت دلار می‌تواند به سرعت بازار آهن‌آلات را متحول کند و چگونه از این طریق می‌توان تغییرات آینده در این صنعت را پیش‌بینی کرد.
در ابتدا نگاهی خواهیم داشت به نوسان قیمت دلار در سال جاری. قیمت ارز از ابتدای سال در بازه ۶۰ تا 62 هزار تومان قرار داشت و تا تیرماه، روند باثباتی را تجربه کرد. این دوره، به‌طور نسبی، دوره‌ای آرام برای بازار ارز و صنایع وابسته، به‌ویژه بازار آهن‌آلات بود. با ورود دلار به کانال ۵۷ هزار تومانی، کف جدیدی برای قیمت دلار شکل گرفت که این وضعیت تا پایان مردادماه ادامه داشت. این نوسانات نسبی تا آن زمان باعث شده بود که بازار آهن‌آلات در وضعیت نسبی پایداری قرار بگیرد، اگرچه قیمت‌ها هنوز تحت تاثیر نرخ ارز قرار داشتند.
اما پس از این مدت، نوسانات دلار شدت بیشتری گرفت و قیمت دلار به‌سرعت صعود کرد. از ابتدای شهریورماه، روند افزایشی دلار آغاز شد و قیمت ارز، مرز ۶۸ هزار تومان را پشت‌سر گذاشت. در ادامه این روند صعودی، تا اواخر دی‌ماه ۱۴۰۳، قیمت دلار به مرز ۸۲ هزار تومان هم رسید. این افزایش چشمگیر قیمت دلار، تاثیری غیرقابل‌انکار بر بازارهای مختلف از جمله بازار آهن‌آلات داشت. در چنین‌شرایطی، هزینه تولید و واردات محصولات فولادی به‌شدت افزایش یافت و این افزایش هزینه‌ها باعث جهش قیمت محصولات فولادی، به‌ویژه میلگرد و ورق سیاه، شد.
وضعیت فعلی بازار آهن‌آلات در این دوره چگونه بوده است؟
بازار آهن‌آلات در سال‌های اخیر به‌نوعی به میدان جنگ اقتصادی تبدیل شده است؛ بازاری که به‌دلیل وابستگی به واردات مواد اولیه و نقش ارز در تعیین قیمت‌ها، از تغییرات ارزی بیشترین تاثیر را می‌پذیرد. افزایش نرخ دلار در دوره‌های اخیر باعث شده قیمت آهن به‌شکلی افسارگسیخته بالا برود و تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را با چالش‌های جدی مواجه کند. تقاضای داخلی نیز تحت تاثیر افزایش قیمت‌ها کاهش یافته و بازار با نوعی رکود تورمی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این وضعیت نشان می‌دهد که هرگونه تغییر در نرخ دلار می‌تواند به‌سرعت جریان بازار آهن را تغییر دهد. به‌عبارتی، افزایش نرخ دلار موجب افزایش قیمت میلگرد و تیرآهن شده و پروژه‌های عمرانی را با چالش‌های مالی مواجه کرده است. این وضعیت بسیاری از خریداران را از خرید منصرف کرده یا موجب کاهش حجم خرید آنها شده است.
ازسوی‌دیگر خروج سرمایه‌گذاران خارجی از بازار ایران در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین تحولات اقتصادی تبدیل شده است که تأثیرات گسترده‌ای بر صنایع مختلف، از جمله فولاد و آهن‌آلات، گذاشته است. این خروج‌ها که همزمان با تحولات سیاسی مثل خروج آمریکا از برجام شدت یافت، نه تنها مشکلات مالی ایجاد کرده، بلکه منابع مدیریتی و تکنولوژیکی را نیز از دسترس ایران خارج می‌کند. در شرایط کنونی، صنعت فولاد ایران، که به‌شدت به فناوری‌های پیشرفته برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهبود کیفیت محصولات وابسته است، با چالش‌های جدی روبهرو شده است. با کاهش رقابت و نوآوری ناشی از فقدان سرمایه‌گذاری خارجی، توانایی این صنعت برای رقابت در بازارهای جهانی کاهش می‌یابد و وابستگی به روش‌های قدیمی و پرهزینه افزایش می‌یابد.
این تحولات موجب افزایش هزینه‌های تولید و کاهش کیفیت محصولات فولادی نیز شده است. در نتیجه، صنایعی که بهطورمستقیم به فولاد وابسته هستند، مانند صنایع سازه‌ای و عمرانی، تحت فشار قرار گرفته‌اند. هزینه‌های بالاتر می‌تواند منجر به استفاده از مواد با کیفیت پایین‌تر یا کاهش تقاضا شود، که این خود مشکلات بیشتری را برای صنایع پایین‌دستی به‌وجود می‌آورد. به‌علاوه، خروج سرمایه‌گذاران خارجی از صنعت فولاد به کاهش فرصت‌های شغلی و توسعه صنعتی می‌انجامد. از دست دادن سرمایه‌گذاری‌هایی که می‌توانستند محرک ایجاد شغل‌های جدید باشند، بیکاری را افزایش داده و نارضایتی‌ها را در جامعه تشدید می‌کند.
خروج سرمایه خارجی بلای صنعت فولاد
سرمایه‌گذاری خارجی، علاوه‌بر سرمایه‌گذاری مالی، با انتقال دانش و فناوری‌های جدید نیز همراه است. خروج این سرمایه‌ها، صنعت فولاد را در برابر تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی آسیب‌پذیرتر می‌سازد. در این‌شرایط، وابستگی بیشتر به منابع داخلی و کاهش تعاملات بین‌المللی، می‌تواند دست‌یابی به تکنولوژی‌های نوین و افزایش بهره‌وری را دشوار کند. باتوجهبه وضعیت موجود، ضروری است که سیاستگذاران اقتصادی ایران به تقویت پایه‌های حمایتی داخلی و کاهش موانع بوروکراتیک برای جذب مجدد سرمایه‌گذاری‌ها توجه کنند. افزایش شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها و بهبود زیرساخت‌های حقوقی و مالی، می‌تواند کمک کند تا صنعت فولاد ایران با قدرت بیشتری در بازارهای بین‌المللی حضور یابد و از این چالش‌ها عبور کند.
ورق سیاه در مسیر گرانی
در همین راستا، ورق سیاه نیز با افزایش قیمت چشمگیر 9 هزار تومانی روبهرو شد به‌طوری‌که قیمت ورق سیاه (https://ahanonline.com/product-category/انواع-ورق/ورق-سیاه/)،در اواخر مهرماه 31 هزارو 681 تومان بود و در اواخر دی ماه به 39 هزارتومان رسید که این افزایش قیمت باعث نگرانی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان شد. در این شرایط، بسیاری از فعالان بازار به‌دنبال راهکارهایی برای مدیریت این تغییرات و مقابله با چالش‌ها بودند.
ورق سیاه (Hot Rolled Sheet)، اغلب از فولاد کربن به روش نورد گرم در دمای بالای 1000 درجه سانتی‌گراد براساس استانداردهای ASTM A36 و EN 10025 تولید می‌شود، همچنین براساس کاربری به دو نوع صنعتی (ST52) و معمولی (ST37) تقسیم می‌شوند. ورق‌های آهنی به دو صورت شیت و رول در بازار به فروش می‌رسند. ورق‌های رول (کویل یا کلاف)، معمولا ضخامتی بین 1.5 تا 15 میلی‌متر و عرض بین 1000 تا 2000 میلی‌متر دارند. ورق سیاه فابریک (شیت) در ضخامت‌های بیشتر از 15 میل تولید می‌شوند. قیمت ورق سیاه به عوامل مختلفی مانند ضخامت، ابعاد، کیفیت، استاندارد، برند و نوسانات بازار فولاد بستگی دارد. به طور کلی، قیمت ورق سیاه با ضخامت بیشتر و کیفیت بالاتر از قیمت ورق‌های نازک‌تر بیشتر است.
میلگرد؛ خط مقدم افزایش قیمت‌ها در طوفان ارزی
با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال، رکود در بازار آهن به‌وضوح حس می‌شود. در حالی‌که تورم بالا است، بازار نیز دچار رکود شده و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال، قیمت میلگرد به‌طورمیانگین به حدود ۴۰ هزار تومان برسد. این درحالی است که بازار میلگرد در هفته گذشته در مسیر اصلاح قیمت قرار گرفت و کاهش ۱۰۰ تا ۴۰۰ تومان را تجربه کرد؛ اما با شروع هفته جدید، شاهد افزایش ۵۰ تا ۴۰۰ تومان هستیم.
باتوجه به‌آن‌که میلگرد جزء اصلی فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وساز است، اطلاع از شرایط و تغییرات قیمت میلگرد امروز به پیمانکاران فعال در این صنایع کمک می‌کند تا برآورد دقیق‌تری برای هزینه نهایی پروژه‌های خود داشته باشند. قیمت روز میلگرد به پارامترهای متعددی مانند نوسانات بازار آهن، نرخ ارز، میزان عرضه‌وتقاضا، میزان عوارض صادراتی و... بستگی دارد. این فاکتورها اثر زیادی بر قیمت میلگردهای 14 و 16 به‌عنوان پرفروش‌ترین سایزهای این محصول دارند.
افزایش قیمت میلگرد ناشی از ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است. در مورد عوامل داخلی، کاهش تقاضای میلگرد در زمستان نسبت به فصول گرم و همچنین مشکلات تأمین انرژی، تولیدکنندگان را مجبور به کاهش تولید کرده است، که با افزایش نرخ دلار، قیمت میلگرد نیز افزایش می‌یابد.
در زمینه عوامل خارجی، بازار جهانی فولاد با ورود به سال جدید میلادی دچار تغییراتی شده است. افزایش صادرات شمش فولادی چین به خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی چالشی برای صادرکنندگان ایرانی ایجاد کرده است. همچنین، کاهش تقاضا برای سنگ آهن، که با کاهش ۰.۶ درصدی قیمت سنگ آهن عیار ۶۲ درصد چین همراه بود، بر قیمت میلگرد در بازار جهانی تأثیر می‌گذارد.
برای حل رکود بازار، نیاز به هماهنگی دولت با بخش صنعت فولاد و کنترل نرخ ارز و تورم توسط بانک مرکزی وجود دارد. یکی از راهکارها، حرکت به‌سمت استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر است که می‌تواند مصرف انرژی را بهینه کرده و تولید فولاد در کشور را تقویت کند. به گفته رئیس‌جمهور کشور، این تغییر به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر ضروری است و می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت صنعت فولاد داشته باشد.
مقایسه قیمت آهن‌آلات در بازار داخلی و جهانی
قیمت میلگرد و ورق سیاه در بازار جهانی متاثر از عواملی مانند تقاضای جهانی، وضعیت اقتصادی چین و نوسانات ارز است. در ژانویه ۲۰۲۵، قیمت ورق سیاه جهانی، به‌دلیل افزایش تقاضا در بخش ساخت‌وساز و بهبود فعالیت‌های تولیدی، به حدود ۶۹۲.۶۶ دلار در هر تن رسید. همزمان، قیمت میلگرد به بالای ۳۲۰۰ یوان در هر تن افزایش یافت، باوجود اینکه سال با کاهش ۲.۸۴ درصدی در بازار فولاد آغاز شد.
در هفته گذشته، قیمت میلگرد در چین با ۷ دلار کاهش به ۴۶۰ دلار در هر تن فوب و در ترکیه با ۸ دلار کاهش به ۵۵۵ دلار در هر تن فوب رسید(ناشی از کاهش تقاضا و تغییرات در بازار جهانی). در جنوب شرق آسیا، قیمت میلگرد وارداتی ۱۰ دلار کاهش یافت و به ۴۶۹ دلار در هر تن سی‌اف‌آر رسید (نشان‌دهنده یک روند نزولی مشابه).
بازار داخلی آمریکا ثبات خود را حفظ کرده و قیمت میلگرد در ۷۲۵ دلار هر شورت تن ثابت مانده است، که نشانه ای از تعادل در عرضه‌وتقاضاست. در مقابل، بازار داخلی اروپا با افزایش ۱۰ یورویی به ۵۹۵ یورو در هر تن رسید (نشان‌دهنده بهبود تقاضا و افزایش قیمت‌ها).
تاثیر تحریم‌ها و محدودیت‌های وارداتی بر تفاوت قیمت‌ها
کارشناسان براین باورندکه تحریم‌های اقتصادی به‌رشد چشمگیر هزینه تولید محصولات فولادی در ایران منجر شده‌اند، به‌طوری‌که نبود دسترسی به تجارت آزاد، قیمت تمام‌شده محصولات آهنی و فولادی را تا ۴۰ درصد بالاتر از نمونه‌های خارجی قرار داده است. این محدودیت‌ها شامل تامین مالی، نقل و انتقال ارز و خرید فناوری می‌شود که برای تولیدکنندگان ایرانی موانع جدی‌ای ایجاد کرده‌اند. به‌عقیده فعالان حوزه صنعت فولاد، رفع تحریم‌ها باید با در نظر گرفتن «هزینه تولید» به‌عنوان یک قطب‌نما انجام شود.
در ماه‌های اخیر بحث درباره فیصله دادن به پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها در صدر صحبت‌های مقامات دولتی بوده است. رئیس و اعضای اتاق بازرگانی ایران نیز بر ضرورت حمایت مجلس از حل مساله FATF و لغو تحریم‌ها تاکید کرده‌اند، چراکه تحریم‌ها به‌عنوان سوختی برای افزایش هزینه‌های تولید در صنایع مختلف عمل کرده‌اند. این موضوع نه تنها به مشکلات اقتصادی کشور افزوده، بلکه رقابت‌پذیری تولیدات ایرانی را در بازارهای جهانی کاهش داده است.
فعالان صنعتی از هزینه‌های تحمیل‌شده به بخش تولید داخلی گلایه دارند و تحریم‌ها را مانع اصلی حضور «ساخت ایران» در بازارهای جهانی می‌دانند. رفع تحریم می‌تواند به کاهش سطح عمومی قیمت‌ها و ارتقای رقابت‌پذیری تولیدات داخلی کمک کند. اما باتوجهبه احتمال بازگشت دونالد ترامپ و تشدید محدودیت‌ها، نگرانی‌ها در خصوص کاهش درآمدهای ایران نیز افزایش یافته است.
در مجموع، تحریم‌ها به افزایش هزینه انتقال پول و واردات مواد اولیه انجامیده‌اند و مشکلات بزرگی برای صنعت فولاد ایجاد کرده‌اند. فعالان این صنعت معتقدند که رفع تحریم‌ها نه تنها به کاهش هزینه تولید کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه مصرف‌کنندگان داخلی منجر شود. درعین‌حال، اقدامات سیاستگذاران برای بهبود شرایط کنونی و تسهیل روابط بین‌المللی می‌تواند به کاهش قیمت تمام‌شده تولید و تقویت توان رقابتی این صنایع یاری برساند.
واکنش فعالان بازار آهن‌آلات به تغییرات قیمت دلار
فعالان بازار آهن‌آلات در ایران به تغییرات اخیر قیمت دلار واکنش‌های متفاوتی نشان داده‌اند. باتوجهبه کاهش قیمت دلار و موضع‌گیری احتیاطی معامله‌گران، انتظار می‌رود نوسانات در سطح محدودی باقی بماند. بااین‌حال، این تغییرات همچنان بر هزینه‌های تولید و قیمت نهایی محصولات آهن‌آلات در بازار تأثیرگذار است.
فعالان این صنعت اذعان دارند که کاهش قیمت دلار می‌تواند به کاهش نسبی هزینه‌های واردات مواد اولیه منجر شود که به افزایش حاشیه سود تولیدکنندگان کمک می‌کند. بااین‌وجود، عدم قطعیت‌های سیاسی و اقتصادی داخلی همچنان نوسانات بازار را پیچیده‌تر کرده و تصمیم‌گیری‌های فعالان را با چالش‌هایی همراه ساخته است.
تحلیل‌گران بازار آهن‌آلات معتقدند که حضور بازارساز و تزریق ارز به بازار می‌تواند به تثبیت قیمت‌ها و کاهش نگرانی‌ها کمک کند. اما همچنان مسائل سیاسی نظیر پیوستن ایران به FATF و مذاکرات هسته‌ای از جمله عواملی هستند که می‌توانند جهت‌گیری قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
برخی از فعالان بازار نگرانند که هرگونه تشدید تحریم‌ها یا تغییرات ناگهانی در سیاست‌های خارجی می‌تواند دوباره روند صعودی را در قیمت دلار آغاز کند، که تاثیر مستقیمی بر هزینه‌های تولید و قیمت نهایی محصولات خواهد داشت. این نکته ضروری است که صنایع باید با‌دقت تحولات ارز و سیاست‌های مرتبط را دنبال کرده و استراتژی‌های مناسبی برای مدیریت هزینه‌ها و بهره‌مندی از نوسانات اتخاذ کنند.
آیا قیمت آهن‌آلات به ثبات خواهد رسید؟
باتوجهبه وضعیت کنونی بازار و تغییرات پیوسته قیمت دلار، پیش‌بینی ثبات قیمت آهن‌آلات در آینده نزدیک دشوار به‌نظر می‌رسد. بااین‌حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که درصورت بهبود وضعیت اقتصادی کشور و کاهش نوسانات ارزی، ممکن است قیمت آهن‌آلات به یک سطح پایدارتر برسد.
نکات کلیدی برای خرید بهینه در شرایط نوسانی برای مصرف‌کنندگان
در چنین‌شرایطی که نوسانات قیمت‌ها بسیار زیاد است، مصرف‌کنندگان باید استراتژی‌های خاصی را برای خرید بهینه آهن‌آلات به‌کار ببرند. از جمله این استراتژی‌ها، خرید در زمان‌هایی است که قیمت‌ها به‌طور نسبی پایین‌تر هستند، یا اقدام به خرید از منابع معتبر برای تضمین کیفیت و قیمت مناسب‌تر است.
باتوجهبه این تحلیل‌ها، واضح است که نوسانات قیمت دلار به‌طور مستقیم بر قیمت محصولات فولادی مانند میلگرد و ورق سیاه تاثیرگذار است و تغییرات در این قیمت‌ها می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای صنعت فولاد و مصرف‌کنندگان نهایی داشته باشد.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص قیمت آهن آلات می‌توانید به وب سایت آهن آنلاین مراجعه کنید.
https://ahanonline.com
آدرس: تهران، ستارخان، خیابان حبیب الله، نبش بن بست بنفشه.پ114
شماره تماس: 54712-021
ایمیل: info@ahanonline.com