در نظام اقتصادی امروز جهان، گمرک از جایگاه ویژه ای برخوردار است و وظایف متعددی بر عهده آن گذاشته شده است.
در نظام اقتصادی امروز جهان، گمرک از جایگاه ویژه ای برخوردار است و وظایف متعددی بر عهده آن گذاشته شده است که کنترل ورود و خروج کالا در مبادی مرزی، فراهم کردن تسهیلات و امکانات مختلف برای تسهیل و تسریع ترخیص کالا،صیانت از سلامت جامعه در برابر ورود کالاهای مضر و حمایت از تولید از مه مترین آنهاست. ایفای وظایف متفاوت و گاه متضاد باتوجه به تحولات و تغییرات پرشتاب جامعه تجاری وهمچنین خواستها و نیازهای تجار و بازرگانان مستلزم اتخاذ سیاستها وبرنامه ریزیهای خاص و تامین امکانات و تجهیزات مختلف است.
از سوی دیگر با توجه به افزایش حجم مبادلات تجاری در جهان و تنوع کالاهای تولیدی و تجاری و همچنین توسعه فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی، اجرای رو شهای قدیمی و سنتی در گمرکات، دیگر پاسخگو نیست و هیچ راهی جز استفاده از فناور یهای مدرن وجود ندارد.
اگر زمانی تبادل اطلاعات بین گمرکات مبدأ و مقصد به شیوه ارسال کتبی یا حداکثر مخابره تلفنی پیا مها صورت میگرفت و زمان زیادی صرف این امر میشد، امروز تنها با یک پیام کوتاه (ا س.ام.اس) یا ایمیل در ظرف چند ثانیه میتوان اطلاعات مورد نیاز را رد و بدل کرد و آنها را لحظه به لحظه مورد پالایش قرار داد. دقیقا در پاسخ به این نیاز بود که گمرک جمهوری اسلامی ایران سا لها قبل با را ه اندازی سیستم آسیکودا که یک نرم افزار پیشرفته در زمان خود به حساب میآمد.
و از طرف سازمان توسعه و تجارت سازمان ملل (آنکتاد) طراحی شده بود، حرکت به سمت مکانیزاسیون روی ههای گمرکی را آغاز کرد و به موفقی تهای خوبی نیز دست یافت. در آن زمان یعنی حدود 15 سال پیش گمرک یکی از سازما نهای دولتی بود که به این فناوری مجهز شد و بخشی از فعالیتهای خود را ماشینی کرد. این در حالی بود که هیچ سازمان یا نهاد اجرایی دیگری دراین راه قدم نگذاشته بود.
متاسفانه پس از پایان کار دولت هشتم و تغییر و تحولاتیکه در سازمان گمرک صورت گرفت، ادامه اجرای این طرح با مشکلاتی مواجه و از سرعت پیشرفت آن کاسته شد، هر چند که هیچگاه به طور کامل متوقف نشد و گمرکات کشور با پیوستن تدریجی به این سیستم، اقداماتی را در جهت روا نسازی امورگمرکی و سرعت بخشیدن به فرآیند ترخیص کالا انجام دادند.
سیستم اسکیودا ورلد (ASYCUDA WORLD ) نیز که ورژن پیشرفته تر این نرم افزار است متعاقبا در گمرک پیاد ه سازی شد وامکان استفاده این سازمان از مزایای آن از جمله ارتباط آنلاین با برخی از سازما نها و سیستم بانکی را فراهم آورد.
از آنجا که توسعه و تقویت فناوری در گمرک یک نیازهمیشگی است، نخستین کاری که در دوره جدید مدیریت گمرک در اولویت برنام ه های این سازمان قرار گرفت، پیاد ه سازی سامانه جامع گمرکی با محوریت گمرک الکترونیکی است که دراین چارچوب طر حها و پروژه های گوناگونی تهیه و تدوین شده است.
نکته مهم دیگر این است که گمرک ایران براساس قانون،ملزم به اجرای تصمیمات، کنوانسیو نهای گمرکی و تجاری وتوصیه های سازمان جهانی گمرک است و به عنوان عضو قدیمی سازمان مزبور در نیمه دوم دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد ارتباط بسیار نزدیکی با این سازمان داشت و از امکانات و تجارب آن به خوبی استفاده میکرد و به همین دلیل یکی از گمرکات مطرح در زمینه آموز شهای تئوری و عملی گمرکی در منطقه به حساب میآمد، در آ ن هنگام گمرکات کشورهای همسایه ازجمله افغانستان و جمهوری آذربایجان تعداد زیادی از کارکنان خود را به ایران میفرستادند یا کارشناسان گمرک ایران به آن کشورها اعزام میشدند تا شیو ه های نوین خدمات گمرکی را آموزش دهند.
باشگاه خبرنگاران