پنجمین برنامه "مناظره" سال 93 با موضوع " قیمت گذاری خودرو " با حضور فرهاد به نیا سخنگو و عضو انجمن سازندگان قطعات خودرو،سید محمد بیاتیان دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس، احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان، نادر قاضی پور عضو ناظر شورای رقابت و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس و نادر هوشمندیار استاد دانشگاه به روی آنتن رفت.
چرا مواد اولیه در بورس عرضه می شود؟/ بهای مواد اولیه سنگین است
فرهاد به نیا عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان با بیان اینکه هم اکنون بازار خودرو دچار تلاطم است و کنترلی بر قیمت مواد اولیه، دستمزد و ارز نشده است، اظهار داشت: طی دو سال و نیم اخیر و به ویژه بر اثر اعمال تحریم قیمت مواد اولیه خودرو با افزایش سنگینی مواجه شد.
وی با تاکید بر اینکه به دلیل کاهش مشتری و به طبع آن کاهش تیراژ تولید،خودروسازان علاقه ای به افزایش قیمت ندارند، گفت: مواد اولیه که تولید پتروشیمی داخل است باید به جای بنگاه‌های اقتصادی از بازار بورس سردرآورد که در نهایت نیز با 30 درصد افزایش قیمت که موثر در قیمت تمام شده است در اختیار تولیدکننده قرار گیرد؟
به گفته به نیا سالها اجازه نمی دادند قیمت خودرو توسط بازار تعیین شود و بعد از اینکه قیمت رقابتی شد نرخ ها نسبت به دهه 80 صعودی شد.
دلالان کاسبان بازار خودرو/لزوم واردات خودروهای خارجی در کلاس تولیدات داخلی
محمد بیاتیان عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه ما خودروهای از رده خارج شده سایر کشورها را در اختیار مصرف کننده قرار می دهیم، گفت: هم اکنون بازار خودرو جولان دلالان شده است چرا که زمان اعلام فروش ویژه شاهد پر شدن ظرفیت آن در نیم ساعت اول هستیم، بنابراین مردم عادی نمی توانند خودرو مورد نیاز خود را تهیه کنند.
وی با اشاره به اینکه به دلیل رقابتی نبودن بازار، مردم مجبورند تنها از دو خودروساز بزرگ کشور خودرو بخرند، افزود: باید واردات خودروهای خارجی در سطح محصولات داخلی آزاد شود تا هم کیفیت خودروهای داخلی افزایش یابد و هم با تنظیم بازار عرضه و تقاضا قیمت نهایی را تعیین کند.
8.5 درصد قیمت خودرو حاصل عدم انضباط مالی خودروسازان است/ رانت 3هزار میلیاردی
در ادامه نادر قاضی پور عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس و عضو ناظر شورای رقابت با بیان اینکه خودرو در ایران انحصاری است، اظهار داشت: هم اکنون خودروسازی کشور مشکل خدمات پس از فروش و تحویل خودرو دارد که این موضوع خیانت در حق مردم است و چرا که طبق برآوردها 8.5 درصد افزایش قیمت خودرو حاصل عدم انضباط مالی خودروسازان است.
وی به رانت ایجاد شده از طریق اعطای مجوز واردات به اسم مردم جزیره ابوموسی توسط دولت قبل اشاره کرد و ادامه داد: گزارش این رانت بالای 3 هزار میلیارد تومانی در کمیسیون اصل 90 قرائت شد.
به گفته قاضی پور اگر پول قطعه سازان به موقع پرداخت شود قیمت خودرو کاهش می‌یابد البته کماکان باید قیمت گذاری با شورای رقابت باشد و در این بین دولت نظارت بر بازار داشته باشد.
وی به قطعات چینی در قالب ایرانی نیز اشاره کرد و گفت: این کار خلاف است و اداره استاندارد و گمرک باید با این اقدامات برخورد کند.
به اعتقاد این عضو ناظر شورای رقابت مقصر تصادفات جاده ای و مرگ حدود 32 هزار نفر در این تصادفات، خودروسازی و قطعه سازی کشور است.
همچنین احمد نعمت بخش رییس انجمن خودروسازان با بیان اینکه تنها 1.3 دهم تصادفات ناشی از نقص فنی خودرو است، گفت: طبق تجربه ای که در دهه 70 داشتیم لازم است دولت قیمت گذاری خودرو را به حاشیه بازار بسپارد چرا که در هیچ کجای دنیا دولت ها در تعیین قیمت خودرو دخالت نمی کنند.
در ادامه نیز نادر هوشمندیار استاد دانشگاه با بیان اینکه به دلیل نبود سرمایه گذار خارجی، آزاد نبودن بازار و تعرفه بالای واردات به هیچ وجه نمی توان به بازار خودرو ایرن نام "رقابتی" را نهاد، تصریح کرد: خودرو 206 در دبی 20 میلیون تومان است آنهم با وام 3 درصد. پس نباید تنها به شعار بسنده کنیم.
بهنیا: قطعه سازان از خروج 100 میلیارد دلار ارز جلوگیری کردند/ نعمت بخش: 40 درصد پول خودرو در جیب خودروساز نمی رود
در بخش دوم مناظره بهنیا با بیان اینکه نه تنها قیمت خودرو بلکه سایر کالاها هم رشد قیمت داشته اند، گفت: در طول سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری زیادی در این بخش انجام شده و باید ببینیم چه میزان اشتغال و هزینه‌ای در کشور در برداشته است؛ اگر قطعه‌سازان داخلی نبودند برای تولید خودرو سالانه باید 100 میلیارد دلار هزینه می‌کردیم.
به گفته وی برای حل معضل کیفیت و قیمت خودروهای داخلی باید به در پی علت ها و یافتن راهکار مناسب باشیم.
نعمت بخش نیز با بیان اینکه از سال 76 تا 90 قیمت خودرو 44 درصد و قیمت سایر کالاها 660 درصد افزایش یافته است، افزود: 40 درصد قیمت خودرو برای بخش‌های مختلف از جمله بیمه، حقوق گمرکی، بیمه شخص ثالث و چندین بخش دیگر اختصاص می‌یابد و اگر این موارد را کم کنیم قیمت پایین‌تر از رقم‌های فعلی است.
وی ادامه داد: دلالان خریداران اصلی خودروهای پیش فروش هستند که برای حل این معضل باید قیمت گذاری به حاشیه بازار سپرده شود که در این صورت متعهد می شوم قیمت ها از سطح فعلی نیز پایین تر آید.
قاضی پور: در حوزه خودرو سیاسی کاری نکنید/ بیاتیان: خودروسازان بزرگ به کشور آیند
قاضی پور با بیان اینکه خودرو چینی 70 میلیون تومانی در داخل 100 میلیون تومان قیمت گذاری شد، گفت: این سود 30 میلیونی به جیب چه کسانی می رود. باید از سیاسی کاری دور شده وساختار شرکت ها را اصلاح کرد.
وی افزود: زمانی که پراید 8 میلیونی 20 میلیون تومان شد خرید خودرو برای مردم تبدیل به یک آرزوی دیرینه شد.
در ادامه بیاتیان با بیان اینکه باید در کنار افزیش صد در صدی قیمت خودرو میزان افزایش حقوق مردم را مدنظر قرار دهیم، تصریح کرد: مردم در حال حذف شدن از چرخه خرید داخل هستند و فضا کاملا انحصاری است.
وی به استفاده از قطعات چینی در خودروهای داخلی اشاره کرد و گفت: برای رقابتی شدن بازار، باید چین از بازار کشور خارج شده و خودروسازان مطرح دنیا و نه فقط پژو و رنو به این حوزه وارد شوند تا رقابت، قیمت را تعیین کند.
قاضی پور: شورای رقابت ترمز پراید 30 میلیونی را کشید/ نعمت بخش: تولید خودرو انحصاری نیست
عضو ناظر شورای رقابت با بیان اینکه برای ایجاد خودروسازی‌های جدید حمایت‌های لازم انجام شده است، گفت: در کجای دنیا شرکتهای خودروسازی بانکداری می‌کنند، چرا اموال مازاد خود را برای افزایش سرمایه در گردش واگذار نمی‌کنید؟ ما حامیان سرسخت ایران خودرو و سایپا هستیم و اجازه ورود دلالان را نمی دهیم.
قاضی‌پور با اشاره به اینکه خروج خودروسازی از کشور منجر به گردش پول در صرافی‌های خارج از کشور می‌شود، گفت: شورای رقابت نگذاشت پراید 8 میلیونی یک شبه 30 میلیون شود.
به گفته وی زمانی که دولت مدیرعامل و هیأت مدیره این دو خودروسازی را تعیین می‌کند، چطور انتظار عدم افت تولید و افزایش بهره‌وری را داریم که این موضوع خود مهم ترین دلیل انحصاری خواندن بازار خودرو است.
همچنین به اعتقاد هوشمندیار نه تنها خودروسازی بلکه صنایع ما از جمله صنایع مس و ذوب‌آهن نیز دولتی است و از افراد نخبه و تحصیل‌کرده نتوانستند، در چرخه تولید از آنان استفاده و تولید را رقابتی کنند.
این استاد دانشگاه افزود: اگر دولت فقط جنبه نظارتی بازار را در اختیار داشته و اجازه دهد نیروی انسانی با نوسازی ماشین آلات فرسوده چرخه صنایع را به گردش درآورند آینده مناسبی پیش روی صنایع کشور متصور خواهد شد.
در ادامه نعمت بخش نیز با بیان اینکه 15 تا 16 تولیدکننده سواری با وجود تعرفه 40 درصد وارداتی خودرو وجود دارد؛، افزود: تعرفه 40 درصدی زیاد نیست و با احتساب اختلاف بهره ایران با اروپا با در نظر گرفتن 20 درصد اختلاف بهره‌وری مشخص می‌شود که تولید خودرو در کشور انحصاری نیست.
بیاتیان: از تولید ملی حمایت واقعی نمی کنیم
بیاتیان با اشاره به اینکه بدون هیچ گونه توجیه اقتصادی خودروسازان را مجبور به ایجاد سایت خودروسازی در فلان نقطه از کشور می کنند، گفت: مدیریت سیاسی که با اشاره انگشت فلان فرد سیاسی مدیر عوض می‌شود، معضلی است که گریبانگیر مردم شده است.
وی افزود: اقتصاد ما نه بانکداری اسلامی و نه همچون کشورهای پیشرفته است چرا که پول‌های سرگردان از بازار سکه سر در می‌آورند یک روز از بازار ارز، روز دیگر از بازار مسکن و خودرو.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: تا زمانی که تولیدکننده و خودروساز برای یک وام باید سود بانکی 25 تا 30 درصدی پرداخت کند نمی توانیم ادعای حمایت از تولید ملی را داشته باشیم.
بهنیا: افزایش قیمت به نفع هیچ کس نیست
عضو انجمن سازندگان قطعات خودرو با بیان اینکه در کره نرخ بهره بانکی برای تولیدکننده خودرو از 3.25 درصد در سال 2013 به 2.5 درصد رسیده است، اظهار داشت: در حالی که با بررسی وضعیت 11 بانک خودمان می‌بینیم که گاهی با نرخ جریمه تا 32 درصد هم بهره می‌گیرند.
وی افزود: اگر نرخ بهره بانکی، مواد اولیه تولید و خدمات بیرونی اصلاح نشود وضعیت بهبود پیدا نمی‌کند و مطمئن باشید افزایش قیمت خودرو به نفع هیچ کس از جمله تولیدکننده نیست.
بهنیا با تاکید بر اینکه شورای رقابت باید قیمت مواد اولیه را کنترل کند، گفت:باید به بخش خصوصی کشور بیشتر بها دهیم چرا که این بخش 75 درصد خودرو را مدیریت می‌کند و این دعواها مربوط به 25 درصد باقیمانده است.
نعمت بخش: از ابتدای امسال قیمت خودرو افزایش نیافته است
دبیر انجمن خودروسازان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مدیران عامل ایران خودرو و سایپا را چه کسانی تعیین می‌کنند؟ گفت: کمتر از 20 درصد سهام ایران‌خودرو و 36 درصد سایپا متعلق به دولت است، اما در این بین شرکتهای سرمایه‌گذاری بخش دیگری از سهام را در اختیار دارد که اختیارات خود را به سازمان گسترش و نوسازی داده‌اند و این سازمان هم زیر نظر وزیر صنعت تصمیم‌گیری می‌کند.
وی همچنین با بیان اینکه از ابتدای امسال و حتی اواخر سال گذشته قیمت خودرو افزایش نیافته، افزود: با توجه به افزایش 2 درصدی نرخ مالیات بر ارزش افزوده و رشد 24 درصدی بیمه شخص ثالث قیمت نهایی برای خریدار رشد کرده است.
مناظره قاضی پور و نعمت بخش
در ادامه این برنامه قاضی پور با یادآوری اینکه انتخاب مدیران شرکت های خودروسازی سیاسی است، گفت: تعرفه بالا موجب انحصاری بودن این صنعت شده و مرزها برای ورود خودرو باز نیست.
وی ادامه داد: دو گروه بزرگ خودروساز کشور 96 درصد تولید خودرو را در اختیار دارند، اما در رقابت در عرضه و بهبود کیفیت تولید نیست و نیسان‌وانت (با مصرف ۲۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر) صدی 20 و پژو صدی 12 مصرف سوخت دارد، در حالی که در دنیا این رقم 5 لیتر است.
نعمت‌بخش در پاسخ به این اظهارات با بیان اینکه شرکتهای هیوندا و کیا در کره بیشترین سهم بازار را دارند، تصریح کرد: ما باید همچون شرکتهای مطرح دنیا کار کنیم و این که بگوییم ایران‌خودور و سایپا درصد بالایی از بازار را دارند، پس بازار انحصاری است منطقی به نظر نمی آید.
قاضی پور: چرا خودروسازان ما بانکداری می کنند؟ / نعمت بخش: از محل سود بانک به سهامداران کمک می شود
قاضی‌پور در ادامه به بانکداری خودروسازان اشاره کرد که نعمت‌بخش پاسخ داد: زمانی که ایران‌خودرو سهام بانک پارسیان را خرید این مسائل مطرح نبود، ضمن اینکه شرکت مرسدس‌بنز نیز سهام بانکی را در اختیار دارد.
وی افزود: از طرفی سود سهام بانک پارسیان به ایران‌خودور کمک کرده تا سهامداران آن کمتر ضرر کرده و از محل سود بانک، به سهامداران کمک شود.
قاضی‌پور در واکنش به زیان خودروسازان گفت: اگر خودروسازان زیان کردند، سال گذشته اعضای هیات مدیره خودروسازان چندصد میلیون پاداش گرفتند؟ که نعمت‌بخش خطاب به قاضی‌پور سوالی مبنی بر اینکه شما به عنوان عضو شورای رقابت برای رقابتی شدن خودروسازی چه کرده اید؟ را مطرح کرد.
قاضی‌پور پاسخ داد: اگر ما نبودیم ایران‌خودرو و سایپا ورشکسته و اکنون به افراد خاصی واگذار شده بود که نعمت‌بخش گفت: شورای رقابت قرار بود فقط دستورالعمل بدهد، اماخلاف کرد و قیمت‌گذاری را انجام داد.
وی ادامه داد: حتی در کنار عدم اعلام تورم بخشی به صورت هر سه ماه یکبار، جلسات این شورا نیز به طور مرتب برگزار نشد.
نعمت بخش با تاکید دوباره بر اینکه امسال خودروسازان افزایش قیمت ندادند، خاطرنشان کرد: قیمت خودرو تنها 2 درصد بابت افزایش مالیات ارزش افزوده و مقداری هم به دلیل افزایش بیمه شخص ثالث افزایش یافته است.
قاضی پور: علت خراب شدن پی در پی قطعات خودرو چیست؟ / نعمت بخش: تحریم
قاضی‌پور در ادامه به خدمات پس از فروش خودروسازان اشاره کرد و اظهار داشت: چرا قطعات پی‌درپی خراب می‌شود و چرا زمان‌بندی تحویل خودرو به مشتریان رعایت نمی‌شود؟
نعمت بخش پاسخ داد: مسئولان قبلی کشور طوری رفتار کردند که ما تحریم شدیم و قطعات خودرو از خارج به کشور وارد نشد.
وی افزود: اجازه دهند که خودروسازی از بروکراسی قیمت‌گذاری سازمان حمایت رها شده و قیمت آن در حاشیه بازار تعیین شود.
قاضی‌پور گفت: خودروسازان برای مردم عادی هم خودرو تولید کنند تا اقشار آسیب‌پذیر هم بتوانند خودرو بخرند.
نتیجه نظرسنجی
در پایان حدود 90 درصد پاسخ دهندگان به سوال نظرسنجی برنامه مبنی بر اینکه "به نظر شما تولید و عرضه خودرو در ایران انحصاری است یا رقابتی ؟ 1.انحصاری 2.رقابتی " گزینه یک یعنی انحصاری بودن بازار خودرو و حدود 10 درصد نیز گزینه دو یعنی رقابتی بودن را ارسال کردند.
باشگاه خبرنگاران