همایش تبیین سیاست های اقتصادی دولت برای خروج از رکود , سه شنبه هفته ی گذشته در حالی در سالن اجلاس سران برگزار شد که بسیاری از کارشناسان اقتصادی و اساتید دانشگاه در رابطه با آن اظهارنظرهای متفاوتی داشتند.
در این بین چند مسئله‌ی مهم و اساسی مطرح شد که از آن جمله می‌توان به رفع ممنوعیت معامله با نرخ ارز آزاد اشاره کرد و همچنین رونق صادرات غیر نفتی که در دستور کار دولت یازدهم قرار دارد. تک نرخی کردن ارز نیز از دیگر برنامه های مهم اجرایی دولت یازدهم در سال 93 به شمار می‌رود که در روزهای گذشته بسیاری از مقامات دولتی اجرای آن را به سال آینده موکول کرده اند. در همین حال دولت لایحه‌ایی در جهت اجرای بسته ضد رکود به مجلس شورای اسلامی ارایه کرده که حدود 30 ماده این بسته در انتظار تصویب نمایندگان مجلس قراردارد و شواهد نشان از همراهی اکثریت نمایندگان مجلس با این طرح اقتصادی دارد. اما اگر این لوایح به تصویب مجلس نرسد؛ چه اتفاقی برای اجرای نهایی این بسته می افتد؟
محمدعلی نجفی، مشاور اقتصادی رییس جمهور، در حاشیه همایش هفته قبل در گفتگو با خبرنگاران به نکات جدیدی در رابطه با وضعیت اقتصادی کشور اشاره کرد. وی همچنین در گفت و گوی اختصاصی به ابهامات این بسته و آینده وضعیت ارزی کشور پاسخ می دهد.
در سال های گذشته شاهد بوده‌ایم که دولت از نوسان شدید ارز زیان‌های اقتصادی زیادی دیده است. در طرح بودجه سال 93 بسیاری از مقامات ارشد دولت خبر از تک نرخی شدن ارز در سال 93 داده بودند و رییس بانک مرکزی نیز صریحا اعلام کردند که در سال 93 به تک نرخی شدن ارز می رسیم. اما از طرف دیگر در روز های گذشته شاهد بودیم که تعدادی از مسئولان اظهار داشته اند در حال حاضر بستر مناسبی برای تک نرخی شدن وجود ندارد. حال با توجه به اینکه ارز مرجع توانسته به نرخ مصوب بودجه یعنی همان 2650 تومان برسد و بازار آزاد نیز توانسته است ثبات قابل قبولی داشته باشد چه موانعی در مقابل تک نرخی شدن ارز وجود دارد؟
این نکته‌ی درستی است که نرخ ارز؛ عامل مهمی برای اقتصاد کشور است و باید توجه داشت که بحث یکسان سازی نرخ ارز از دست آوردهای دولت اصلاحات بوده است که متاسفانه در دولت نهم و دهم این دستاورد از بین رفت.
در حال حاضر چیزی که در بسته پیش بینی شده است، درواقع کم کردن فاصله‌ی بین نرخ ارز آزاد و مرجع است و ما باید با توجه به تحریم ها و محدودیت درمیزان دسترسی به منابع ارزی، برنامه یکسان سازی نرخ ارز را پیش ببریم وچون هم اکنون در آن ابهاماتی وجود دارد و میزان درآمد های ارزی به خوبی مشخص نیست، لذا از این جهت است که همکاران عزیز گفته‌اند بستر مناسب برای تک نرخی کردن ارز وجود ندارد.
باید توجه کرد که ما بخشی از ارز مورد نیاز کشورمان توسط صادرات غیر نفتی و فعالان خصوصی تامین میشود که تلاش دولت این است سهم آن در کل ارز کشور افزایش پیدا کند و ما در این بسته نیز بسیار به حوزه‌ی صادرات غیر نفتی پرداخته‌ایم. اما بخشی از منابع ارزی بر میگردد به نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی و معیانات گازی و نفتی که روند تحریم ها نیز یکی از اهدافش فشار آوردن این بخش از اقتصاد کشور است، چون هنوز در این حوزه ابهامات وجود دارد ، درحال حاضر نمی شود در رابطه با یکسان سازی نرخ ارز در سال 93 به طور قاطع نظر داد.
اما به صورت کلی سیاست دولت چیزی است که در بسته آمده یعنی کم کردن شکاف بین ارز دولتی و ارز آزاد موجود در بازار. امیدواریم تدریجا این شکاف کم شود تا به صفر برسد و زمانی که به صفر رسید، اعلام می کنیم که یکسان سازی در حال انجام است.
با توجه به فاصله ای که بین ارز مرجع و آزاد وجود دارد و کسری حاصل از پایین بودن نرخ ارز مرجع در شش ماهه اول سال نسبت به نرخ مصوب دولت، آیا امکان این وجود دارد که نرخ ارز مرجع بالاتر برود که هم به ارز آزاد نزدیک شود و هم کسری شش ماهه اول سال 93 را جبران کند؟
تا جایی که من از برنامه دولت اطلاع دارم نرخ ارزمرجع بالاتر از 2650 تومان نمی رود. ما درحال حاضر هیچ سیاستی مبنی براینکه با افزایش نرخ ارز مرجع، کسری قبل را جبران کنیم نداریم. مطمئنا ارز مرجع در ادامه روند خود تا پایان سال با نرخ مصوب بودجه ی 93 دولت ادامه می یابد. اما در رابطه با ارز آزاد ما بسیار خوشبین هستیم با توجه به اینکه میزان ارز داخل کشور به دلیل صادرات نفتی و صادرات غیر نفتی در حال افزایش است، امیدواریم بتوانیم نرخ ارز آزاد را در بازار پایین تر بیاوریم، اما در کل سیاست اصلی دولت کم کردن این شکافی است که سال ها ست در بازار ارز ایران مشاهده میشود.
آیا این جز برنامه های اقتصادی دولت است که نرخ ارز بازار را در حدود 3هزار تومان حفظ کند و با فاصله ایی از ارز مرجع روند آن را در بازار ادامه دهد؟
نرخ مشخصی تا به حال برای ارز آزاد در بازار مشخص نشده است اما این را بدانید لازمه ی کم کردن این شکاف، پایین آوردن نرخ ارز ازاد است. تعیین این نرخ ها در چرخه ی اقتصادی و در بودجه ی سال 94 بستگی به شرایط اقتصادی کشور و میزان درآمد های کشور دارد که انشااله در آینده مشخص خواهد شد و مطمئن باشید دولت تا زمانی که تمام شرایط و بستر ها را برای تک نرخی شدن ارز مهیا نکند، به آن سمت نمی رود.
نظر شما در رابطه با ادامه روند حرکت بسته خروج از رکود و تصویب آن توسط نمایندگان مجلس چیست؟
در رابطه با اکثر به قریب اتفاق بندهای بسته، نمایندگان همراه هستند؛ به دلیل اینکه از روز های قبل مذاکرات زیادی با اکثر نمایندگان صورت گرفته است و در گذشته این به کرات دیده شده بود که نمایندگان خود به دولت تذکر داده اند یا از دولت خواسته اند تا برنامه ی خود را برای خروج از رکود اعلام کند. البته شاید در مورد سه یا چهار بند اشکالاتی از نظر نمایندگان وجود داشته باشد و در مورد این هم باید گفت که این بندها به صورت اصولی در کمیسیون های مربوطه به نقد و بررسی گذاشته می شود.
و اگر نمایندگان این بسته را تصویب نکنند چه تغییری اتفاقی می افتد؟
ممکن است سه یا چهار بند حذف شود و یا تغییر بکند ولی اعترض به اصل بسته تا الان که وجود نداشته باشد.هرتغییر در بسته ممکن است به کندی سرعت ما د رخروج از رکود بیانجامد. ولی ایراد اساسی وجود ندارد. به هر حال حق قانونی مجلس شورای اسلامی است که از نظر تخصصی و کارشناسی بسته را مورد بررسی قرار دهد.
باید این نکته را متذکر شد که از کل بسته فقط 30 ماده به مجلس می رود و تعداد زیادی از مواد درهیات دولت تصویب شده است ، و حق دولت است که آن ها را بررسی کند و تعدای نیز موادی است که بدون نیاز به تایید دولت به دستگاه های اجرایی ابلاغ می شود و به اجرا در می‌آید.
آیا در روز های گذشته در رابطه با این 30 مورد پیشنهادی با نمایندگان مجلس صحبتی صورت گرفته است؟
در مورد بعضی از این مواد با مجلس شورای اسلامی هماهنگ شده است. اگر اطلاع داشته باشید طرحی توسط نمایندگان مجلس مبنی بر حمایت از تولید که در واقع همان خروج از رکود است، در مجلس مطرح شده است. در واقع تعدادی ازآن بند ها با لایحه تولید کاملا یکسان است؛ و بند هایی هم درواقع محتوای آن همان چیزی که در مجلس مطرح شده است به صورت دقیق تر در بسته‌ی دولت آمده است. لذا پیش‌بینی من این است که در حدود 25 الی 26 ماده از این مواد هیچ تغییری نکند و در رابطه با چهار الی پنج بند باقی مانده نیز قابل بحث است و انشااله با مجلس به بحث و گفتگو می‌پردازیم.
در روز های قبل مشاهده شده است که عده ایی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اساتید اقتصادی به این بسته انتقاد داشته اند .نظر شما در رابطه با این رویکرد ها چیست؟
البته چیزی که می‌گویید به نام مجلس فقط شامل دو نماینده است. و چون الحمدالله امکانات رسانه ایی این دو نماینده مناسب بوده است، این خبررا بزرگ کرده اند. من در همین روزها به صوررت اجمالی به بعضی از آنها پاسخ داده ام و اگر لازم باشد به صورت مکتوب نیر پاسخگو هستم. اما انتقادهای دیگری از برخی از کارشناسان اقتصادی و تحلیل گران به دست ما رسیده است. که طبق برنامه قرار است این موارد دسته بندی شوند و به دو گروه تقسیم می شوند. گروه اول انتقادهایی است که ما می پذیریم وحتما توسط دولت اعمال می شود و در گروه بعدی به نظر انتقادهایی که وارد نیست و ما آن ها را پاسخ خوهیم داد.
به امید خدا و همراهی مردم به صورت کلی شرایط برای ایجاد یک تحول اقتصادی و برطرف کردن مشکلات بزرگ گذشته محیا است و ما می توانیم موانع اقتصادی را یکی پس از دیگری از سر راه برداریم و به موفقیت برسیم.
روزنامه تعادل