بازار آلومینیوم که پس از فولاد، بیش‌ترین تولید و مصرف را در جهان دارد، متاسفانه مدتی است که با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند، در حالی که به دلیل در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژی در کشورمان انتظار دیگری از این صنعت می‌رود.
نویسنده:
سحر نمایشی
واسطه‌گری‌ها و بروز مشکلات در عرضه محصولات آلومینیومی، صنایع مرتبط را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. کمبود مواد اولیه سبب شده است که بسیاری از سازندگان محصولات آلومینیومی، از تولیدکنندگان پایین‌دستی گرفته تا دیگر صنایع مرتبط، مجبور به واردات مواد اولیه از کشورهای دیگر شوند. در حال حاضر ورق‌های بی‌کیفیت آلومینیوم از کشورهایی نظیر عراق و سایر کشورها وارد ایران می‌شوند تا برای تولید تجهیزات مورد استفاده قرار گیرند. این در حالی است که ایران، آلومینیوم باکیفیت خود را به قیمتی کمتر از این محصولات صادر می‌کند. با اینکه ورق‌های بی‌کیفیت وارداتی، عمر مفید محصولات آلومینیوم تولیدی را به‌شدت کاهش می‌دهد و زیان فراوانی را متوجه این صنعت می‌کند، اما بازار داغی را برای دلالان به وجود آورده است. همچنین به دلیل ارزان‌تر بودن، تقاضای بیشتری هم نسبت به آلومینیوم داخلی دارد. به گفته یکی از کارشناسان حوزه فلزات پایه، در حال حاضر این فلز نقره‌ای بین 2 تا 2 هزار و500 تومان بیشتر از نرخ جهانی آلومینیوم به فروش می‌رسد.
به عقیده وی با‌وجود بالاتر بودن قیمت آلومینیوم در بازار داخلی، فروش این کالا در داخل کشور سود بیشتری برای تولیدکنندگان به همراه دارد. با وجود این، بررسی‌ها نشان می‌دهد حتی مبانی تعیین قیمت صادراتی آلومینیوم نیز مبانی چندان درستی نبوده و زیان صادرات را افزایش داده و توان رقابتی را از تولیدکننده می‌گیرد.
به گفته این آگاه بازار، بالا بودن قیمت مواد اولیه برای فعالان صنعت آلومینیوم از یک‌سو و دسترسی تولیدکنندگان پایین‌دستی به مواد اولیه از سوی دیگر سبب شده است فعالان این صنعت نه تنها قدرت رقابت را با تولیدکنندگان خارجی از دست بدهند بلکه در بازار داخلی نیز توان رقابت با بنگاه‌های بزرگ‌تر را نداشته باشند.
از سویی هم بر‌اساس آمارهای منتشر‌شده ظرفیت تولید آلومینیوم کشور در سال 1381 به میزان 170 هزار تن بود، اما در سال 1390 با رشد 169 درصدی به رقم 457 هزار تن رسید، این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود این میزان تولید تا سال1394 با 99 درصد رشد به 910 هزار تن برسد.
این در شرایطی است که ظرفیت تولید شمش آلومینیوم بر‌اساس سند چشم‌انداز 20 ساله به یک میلیون و 500 هزار تن افزایش خواهد یافت، البته به گفته کارشناسان برای دستیابی به ظرفیت تولید مذکور، سرمایه زیادی لازم است که تا به غلتک افتادن چرخه این صنعت آن هم در این رکود اقتصادی، اندکی دور از ذهن
به نظر می‌رسد.
به عقیده آگاهان بازار از‌جمله مشکلات در این صنعت، عدم ثبات نرخ ارز و نوسان‌های مخرب آن در سال‌های اخیر، نبود نقدینگی مورد‌نیاز برای واحدهای تولیدی، مشکل در دسترس نبودن برق با نرخ مناسب تولید، ضرورت اصلاحات در قانون کار، ضرورت بهره‌گیری از مدیریت تخصصی در این بخش و به روز‌رسانی دانش فنی است، همچنین نبود چشم‌انداز با ثبات اجرایی در صنایع پایین‌دستی آلومینیوم و عدم اجرای برنامه‌های خصوصی‌سازی به معنای واقعی از دیگر مواردی هستند که باید برای حل مشکلات به آن توجه ویژه شود.
در همین حال روز گذشته بازار سایر فلزات پایه داخلی نیز با نوسان قیمت‌ها رو‌به‌رو شد، به‌طوری که فلزاتی همچون آلومینیوم، سرب و روی با افزایش نرخ و فلزاتی مانند مس، قلع و نیکل با روند نزولی مواجه شدند. به گفته فعالان بازار این نوسان قیمت به دلیل افت و خیز نرخ فلزات رنگی در بورس لندن بوده است.
خروج صنعت آلومینیوم چین از انزوا؟
از سوی دیگر بازار جهانی آلومینیوم نیز این روزها با این واقعیت مواجه است که چین همچنان تقریبا نیمی از کل میزان تولید و مصرف جهان را به خود اختصاص داده است.
به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از رویترز؛
پر واضح است که چین یک پایگاه پرقدرت کم هزینه نیست. بازارهای در حال رشد و صنایع بزرگ
در حال توسعه یقینا هزینه‌های بسیاری را برای این کشور در پی خواهد داشت؛ اما با وجود این در حال حاضر این کشور، هیچ نیازی به صادرات بالای آلومینیوم ندارد؛ چرا که بازار داخلی این محصول در چین در حال رشد روزافزون است.
با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد انگیزه‌های صادرات آلومینیوم چین در حال افزایش است و با چنین صنعت گسترده و رو به رشدی، مسلما قابلیت صعود بیشتر را نیز دارد. چشم انداز تولید آلومینیوم در جهان در سال‌های آینده چندان روشن به نظر نمی‌رسد. هرچند در
کوتاه مدت و میان مدت مصرف آن در جهان رشد خواهد داشت، چرا که این فلز گرانبها در اکثر صنایع پرکاربرد همچون اتومبیل و بسته بندی قابل استفاده است.
پس از سال‌ها که بازار جهانی این فلز با مازاد همراه بوده، در نهایت به نظر می‌رسد با ظهور کسری، ظرفیت‌های این بازار دستخوش تغییرات زیادی خواهد شد. به‌عنوان مثال شرکت روسال (RUSAL) به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده آلومینیوم، افت 11 درصدی تولید خود در نیمه اول سال جاری را اعلام کرده است. همچنین گزارش سال گذشته میلادی این شرکت حاکی از کاهش 9 درصدی
تولیدات آن بود.
تنها موج مخالف اصلی با این پیش‌بینی، بازار چین است، زیرا تولید این کشور همچنان در حال افزایش است. چین برای سال‌های متمادی و نزدیک به یک دهه، صادر‌کننده اصلی آلیاژ آلومینیوم محسوب شده است. تنها در سال گذشته 347 هزار تن آلیاژ آلومینیوم از این کشور صادر شده است؛ اگرچه به اندازه کافی برای ایجاد تعادل در بازار پایه آلومینیوم نیست.
در راستای بحث‌هایی درباره اینکه آیا در حال حاضر در جهان غرب کسری فلز نقره‌ای وجود دارد یا خیر؛ تنها چهار نفر از چهارده تحلیلگر شرکت‌کننده در یک نظرسنجی که اخیرا توسط رویترز انجام شده معتقد بودند که بازار در حال حاضر با کسری مواجه است، اما تقریبا قسمت بیشتر این فشار کمبود را در سال 2015 احساس خواهیم کرد.
آنها اعلام کرده‌اند که در سال 2014 در جهان 5/1 میلیون تن کسری آلومینیوم ثبت خواهد شد. حقیقت این است که این میزان کسری کمی زیاد است، اما رشد قیمت آلومینیوم در بورس فلزات لندن (LME) در مدت اخیر به دلیل افزایش حق بیمه تحویل فیزیکی آن؛ نشانه‌ای است از اینکه تحلیلگران احتمال ظهور موج کسری در سال آینده را قوی دانسته‌اند. این موج کسری
به دلیل کاهش تولید آلومینیوم رخ خواهد داد و این موضوع با روند افزایش مازاد این فلز در بازارهای سال گذشته تناقض دارد.
دنیای اقتصاد