دیپلمات های غربی گفته اند که ایران می تواند سانتریفیوژهای بیشتری داشته باشد، اما باید در تغذیه اورانیوم میان آن ها تغییر صورت گیرد.
محمدجواد ظریف در گفت و گو با شبکه سی.سی.تی وی چین، نسبت به دستیابی به توافق جامع ابراز خوشبینی کرد. وزیر خارجه درباره دستیابی به توافق جامع تا 24 نوامبر گفت: دلیل اینکه من نسبت به انجام توافق خوشبین هستم این است که همه می دانند که گزینه جایگزین بدتر از انجام توافق است. در هر شرایطی تعدادی مخالف در همه پایتخت های امریکا، ایران و برخی کشورهای اروپایی وجود دارد.
در اثنای رایزنی های هسته ای ایران و 1+5 در نیویورک، یک رسانه امریکایی از طرح تازه ای خبر داده که از طرف امریکا و سایر کشورهای طرف مذاکره با ایران بر روی میز قرار گرفته است.
روزنامه نیویورک تایمز با اشاره به این پیشنهاد تازه به نقل از دیپلمات هایی ادعا کرده است: در صورت پذیرفته شدن این طرح جدید، ایران بدون کاستن از تعداد سانتریفیوژهای موجود در تأسیسات غنی سازی هسته ای، اتصالات مربوط به تزریق اورانیوم به این دستگاه ها را تغییر خواهد داد.
به نوشته این رسانه، مقامات امریکایی به موجب این طرح خواهان تغییر در اتصالات بین سانتریفیوژ های ایران شده اند تا در عین حال که غنی سازی اورانیوم در این دستگاه ها حفظ می شود، ایران بتواند آن ها را در تأسیساتی که مستقر هستند حفظ کند و بدین ترتیب دیگر سخنی از برچیده شدن سانتریفیوژها نباشد و از سوی دیگر طرف مقابل نیز بتواند مدعی شود که زمان گریز هسته ای ایران به اندازه ای که مد نظرشان بود افزایش داشته است.
این پیشنهاد که به وزیر امور خارجه کشورمان در نیویورک ارائه شد، در سایر رسانه ها و محافل خبری غرب هم مورد توجه قرار گرفته است. خبرگزاری آسوشیتد پرس به نقل از منابع آگاه دیپلماتیک اعلام کرد: بر اساس پیشنهاد جدید امریکا، ایران می تواند سانتریفیوژهای بیشتری داشته باشد، اما با شرایط تازه ای که توافق خواهد شد.
یک مقام امریکایی درباره این پیشنهاد می گوید: زمان بسیاری می برد که بتوان یک آبشار راه اندازی کرد و اتصال لوله ها به سانتریفیوژها به یکدیگر یک روند پرزحمت و زمانبر است. در همین رابطه کارشناسان غربی اعلام کرده اند که ایده تغییر در اتصال میان سانتریفیوژها به شکل های مختلف در مذاکرات غرب با ایران در بیش از یک دهه گذشته وجود داشته است.
ایران در مذاکرات هسته ای پایبند منطق است
این خبر که تاکنون با واکنش رسمی مقامات مذاکره کننده کشورمان و همچنین مسئولان غربی مواجه نشده است در حالی است که علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهاراتی تازه به انتقاد از سیاست های کج دار و مریز مقامات امریکایی در جریان مذاکرات هسته ای پرداخته و گفته است: اینکه امریکایی ها در آستانه مذاکرات هسته ای با حرف های نسنجیده و کودکانه قصد انحراف در بحث هسته ای را دارند، روحیه دیگر همان خوی استکباری امریکا است که وقتی در مبارزه با ایران عاجز شدند و در مذاکرات هم نتوانستند تحمیلی ایجاد کنند به باید و نباید های غیر منطقی در حد و اندازه فعالیت های هسته ای ایران روی آوردند و خط و نشان کشیدند. رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگر این اقدامات را به عنوان مانور مهربانی انجام می دهند باید این مسأله را فهمیده باشند که ایران در مذاکرات هسته ای پایبند منطق است و علاقه ای به کرشمه های سیاسی امریکا ندارد. وی با بیان اینکه ایران با گشاده دستی در مذاکرات حضور یافته افزود: مذاکرات هسته ای صرفاً بر پایه مقررات بین المللی که برای همه کشورها یکسان است مفهوم دارد نه با گردن کشی و گرانفروشی.
واکنش سناتورهای امریکا به طرح تازه
اما همزمان با انتشار گزارش ها درباره احتمال بررسی پیشنهاد تازه غرب در مذاکرات، 31 سناتور جمهوریخواه در نامه ای خطاب به جان کری، وزیر امور خارجه امریکا از این موضوع انتقاد کرده و خواستار توضیح بیشتری درباره پیشنهاد جدید مقامات امریکایی به ایران شده اند. این سناتورها در نامه خود مدعی شده اند که امریکا برای دستیابی هرچه سریعتر به مصالحه هسته ای با ایران، مواضع خود را در مقابل این کشور تعدیل کرده و به صورت نرم روند مذاکرات را پیش می برد. سناتور جمهوریخواه مارک کرک، از تهیه کنندگان اصلی مصوبات مربوط به تحریم های ایران و یکی از امضاکنندگان این نامه، مدعی شده که طرح این ایده تازه در مذاکرات به این دلیل است که وندی شرمن، نماینده امریکا در مذاکرات و هیأت همراهش از حصول نتیجه ناامید شده اند و این «راهکارهای مبتکرانه» را به منظور مخفی کردن این واقعیت مطرح می کنند که نتوانسته اند ایران را وادار به توافق با یک گام برگشت ناپذیر برای حذف قابلیت تسلیحاتی کنند.
ظرفیت غنی سازی؛ چالش اصلی مذاکرات
سناتورهای امریکایی درحالی از طرح تازه مذاکره کنندگان با ایران ابراز نارضایتی می کنند که بحث ظرفیت غنی سازی ایران، مهمترین و چالش برانگیزترین موضوعی بوده که تاکنون به مانعی بر سر راه امضای توافقنامه نهایی با مذاکره کنندگان 1+5 تبدیل شده است. ایران بارها اعلام کرده که خواهان حفظ ظرفیت کنونی غنی سازی (19 هزار سانتریفیوژ نوع اول که در حدود 10 هزار عدد آن فعال است) می باشد و این ظرفیت را در بازه زمانی مشخص و متناسب با نیاز داخلی خود افزایش می دهد تا در پایان دوره توافق نهایی و جامع بتواند اورانیوم را به صورت صنعتی غنی سازی کند و بدین ترتیب نیاز رآکتور هسته ای بوشهر و همچنین سایر موارد تحقیقاتی و پزشکی را بر طرف سازد.
با این احتساب کشورمان به ده ها هزار سانتریفیوژ نیاز خواهد داشت که بخش عمده ای از آن در نیروگاه هسته ای بوشهر برای تولید برق به کار خواهد رفت. اما طرف های غربی مدعی اند که نیاز ایران به غنی سازی بسیار کمتر از این رقم است. آن ها معتقدند تهران باید ظرفیت غنی سازی خود را محدود به چند هزار سانتریفیوژ نوع اول نماید.
این موضوع در کنار بحث لغو تحریم ها از مهمترین دلایل ناتمام ماندن مذاکرات وین 6 بود که با تمدید گفت و گوها به مدت چند ماه دیگر، ایران و کشورهای طرف مذاکره اش رایزنی ها برای کاستن از این اختلافات را آغاز کردند. این در حالی است که وندی شرمن، پیش از دور تازه مذاکرات در نیویورک از اختلاف عمده دو طرف بر سر ظرفیت غنی سازی ایران خبر داده بود. وی به همراه ویلیام برنز، قائم مقام وزارت امورخارجه امریکا در روزهای گذشته با عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، معاونان وزیر امور خارجه ایران در نیویورک گفت و گو کردند.
ادامه رایزنی های هیأت ایرانی با 1+5
گفت وگوهای هسته ای در فضای متأثر از پیشنهادات تازه غرب با دیدارهای دوجانبه مذاکره کنندگان کشورمان با مقامات غربی ادامه دارد. این دیدارها روز گذشته (شنبه) با ملاقات دیگری میان ظریف و اشتون ادامه یافت. در ادامه سیدعباس عراقچی و هلگا اشمید معاونان ظریف و اشتون دیدار کردند. معاونان وزیر خارجه کشورمان همچنین در دیدارهای دوجانبه با نمایندگان امریکا، روسیه و چین نیز گفت و گو کردند.
خبرگزاری ایرنا