افزایش تعرفه واردات برنج /حمایت از تولیدکننده داخلی

کاهش 40 درصدی واردات برنج در بهار امسال، نسبت به سه ماهه پایانی سال گذشته، نشان از عزم دولت برای ساماندهی واردات بی رویه این محصول و حمایت از شالیکاران و افزایش سطح تولید دارد.

به طوری که طی سه ماه نخست امسال، 299 هزار و 500 تن برنج به ارزش 370 میلیون و 800 هزار دلار وارد کشور شد که از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب 43.35 و 38.15 درصد نسبت به بهار سال گذشته کاهش نشان می دهد.

براساس تصمیم دولت، همزمان با فصل برداشت برنج از شالیزارهای کشور، تعرفه واردات برنج از ابتدای مرداد یعنی آغاز فصل برداشت، به 40 درصد افزایش یافت که رشد تا پایان فصل برداشت (آذر ماه) تداوم خواهد داشت.

براساس قانون صادرات و واردات نیز امسال باید تعرفه واردات برنج از 22 درصد به دو برابر یعنی 40 درصد در فصل برداشت افزایش یابد تا بتوان از تولید داخلی حمایت کرد.

دولت تاکید کرده است؛ تا زمانی که برنج داخلی در بازار عرضه شود، برنج وارداتی توزیع نخواهد شد تا بازار به طور مناسب محصول تولید داخلی را میان مصرف کنندگان توزیع کند، البته شرط موفقیت این برنامه نظارت بر اجرای درست آن است.

همچنین دولت در کنار افزایش تعرفه واردات؛ خرید توافقی برنج از کشاورزان و خرید تضمینی را با هدف حمایت از شالیکاران و ترغیب مردم به مصرف برنج داخلی را در اولویت کاری خود قرار داده است.

البته تعرفه واردات برنج تا سال 84، به میزان 150 درصد بود و این تعرفه از تولیدکنندگان داخلی به طور موثری حمایت می کرد؛ اما این تعرفه یکباره از 150 به 20 درصد کاهش و به تبع آن واردات برنج افزایش یافت.

این در حالی است که سال 92، دولت دهم تعرفه واردات برنج را 10 درصد تصویب کرد که سال گذشته شاهد واردات بیش از یک میلیون و 960 هزار تن برنج به کشور بودیم به طوری که با مازاد بیش از یک میلیون تن برنج وارداتی در سال 93 مواجه شدیم به طوری که به همین دلیل شالیکاران نتوانستند محصول خود را با قیمت مناسبب به فروش برسانند.

کارشناسان حوزه کشاورزی معتقدند؛ میزان کمبود برنج تولیدی کشور با احتساب ذخیره 200 هزار تنی، 800 هزار تن در سال است، اما هر ساله شاهد واردات بی رویه برنج هندی به میزان دو برابر کسری هستیم، به طوری که در سال های اخیر کشاورزان برای فروش محصول خود در رقابت با برنج ارزان قیمت هندی با مشکل مواجه شده اند.

به اعتقاد این کارشناسان؛ کشاورزان ایرانی هنوز با تولید دو میلیون و 400 هزار تن برنج در سال نتوانسته اند از بازار مصرف سه میلیون تنی برنج، سهم لازم را بدست آورند اما برنج ارزان قیمت هندی از نفوذ زیادی در سرانه مصرف حتی مناطق شمالی کشور برخوردار شده است.

از سویی، دولت با تاکید بر موضوع تاییدیه گواهی بهداشتی و کنترل کیفیت برنج وارداتی، تعرفه واردات برنج هندی را از 22 به 40 درصد افزایش داد که این مسئله یکی از دلایل افت خرید برنج هندی توسط تجار ایرانی است.

این در حالی است که کیفیت برنج هندی محل بحث های زیادی در ایران بوده و برخی نهادهای نظارتی کشور برنج باسماتی هند را به دلیل داشتن مقادیر بالای آرسنیک و سرب آلوده تشخیص داده اند.

برخی مطبوعات هند نیز با اعلام اینکه ایران به عنوان بزرگترین واردکننده برنج، محدودیت هایی را بر سر راه صادرات این محصول قرار داده، نوشته اند: تهران اصرار دارد، صادرکنندگان برنج هندی که در بین آنان دلالان ایرانی نیز دیده می شوند باید گواهی تاییدیه بهداشتی از سازمان های کنترل کیفیت داشته باشند.

البته با اینکه کیفیت برنج داخلی با برنج وارداتی قابل مقایسه نیست اما همواره این نگرانی وجود دارد که ذائقه ایرانی ها به برنج هندی و پاکستانی که از قیمتی مناسب نیز برخوردار است، عادت کند و مردم دیگر تمایلی به خرید برنج ایرانی نداشته باشند.

این در حالی است که واردکنندگان برنج، این محصول را تا چند برابر قیمت در بازار به فروش می رسانند و سود زیادی به جیب می زنند اما باز هم نرخ برنج های هندی و پاکستانی نسبت به برنج ایرانی کمتر است و ماندن برنج تولید پارسال در انبارها، دلیل دیگری بر استقبال مردم از برنج خارجی است.

این روزها تبلیغات برای تشویق مردم به مصرف برنج هندی در رسانه ها به خصوص صدا و سیما افزایش یافته و این در حالی است که طبق قانون، تبلیغ کالاهای خارجی در جهت حمایت از تولید داخل در این رسانه ممنوع است اما تبلیغات برنج هندی نه تنها ممنوع نیست بلکه شرکت های واردکننده علاوه بر تبلیغات زیاد این محصول، اقدام به اهدای خودرو و دیگر جوایز نقدی میلیونی با هدف فروش بیشتر می کنند.

از سویی؛ کارشناسان حوزه کشاورزی معتقدند، انحصاری و دولتی بودن واردات و عدم هماهنگی های لازم بین ارگان های مربوطه از جمله عدم هماهنگی با وزارت جهادکشاورزی برای تعیین میزان واردات، مشکل تولید و توزیع، تقلب در عرضه برنج و مخلوط کردن برنج نامرغوب با مرغوب، یکپارچه نبودن زمین های کشاورزی، با صرفه نبودن تولید و مهم تر از همه تعرفه کم واردات برنج، انگیزه لازم در میان کشاورزان برای افزایش سطح زیرکشت را کاهش داده است.

به اعتقاد این کارشناسان؛ افزایش تعرفه واردات و خرید توافقی دو موضوعی است که می تواند با کاهش واردات و کوتاه کردن دست واسطه ها، بار دیگر برنج مرغوب داخلی را به سفره های زیبای ایرانی دعوت کند.

خبرگزاری جمهوری اسلامی