بازار چشم انتظار بازگشت تقاضانفت، گاز و پتروشیمی پلیمر و پلاستیک 

با توجه به روزهای آینده و انتظار برای افزایش حجم تولید در صنایع پایین دستی همچنین ثبات قیمت پایه در بورس کالا حداقل تا دو هفته آینده می‌توان به تقویت حجم معاملات امیدوار بود که داده مثبتی برای تقویت بازار داخلی به شمار می‌رود.
‌پلی‌پروپیلن فیلم HP525J و ZH525J، ‌پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی گریدهای EPC40R، X30G، ZH500M، ZR230C، ‌پلی‌پروپیلن‌های نساجی گریدهای RG1102XL RG1102XK وPYI250، ‌پلی‌اتیلن سنگین لوله CRP100N، ‌پلی‌اتیلن سنگین تزریقی UV 60507، ‌پلی‌اتیلن سنگین تزریقی 52518، ‌پلی‌اتیلن سنگین بادی BL3، ‌پلی‌اتیلن سنگین فیلم EX5، ‌پلی‌استایرن‌های انبساطی گریدهای 300 و 400، ‌پلی‌استایرن مقاوم 7240، ‌پلی‌استایرن معمولی 1540 و ‌پلی‌اتیلن سنگین دورانی UA 3840 بخشی از عرضه‌های امروز رینگ محصولات پالایشی و پتروشیمی را تشکیل می‌دادند. با توجه به تمرکز عرضه‌های پلیمرها در روز سه شنبه این حجم عرضه مخصوصا انواع ‌پلی‌پروپیلن‌ها و ‌پلی‌استایرن‌ها را می‌توان یک داده مثبت قلمداد کرد. درخصوص عرضه محصولات پالایشی و پتروشیمیایی شاهد عرضه انواع قیرهای 6070، 85100، MC250، قیر امولسیون CRS1 و عایق رطوبتی BPP صادراتی همچنین لوب کات سنگین و سبک، گوگرد، آرگون و وکیوم باتوم هم سایر عرضه‌های دیروز را تشکیل می‌داد. 
با توجه به نزدیکی به روزهای سرد سال انتظار افزایش تقاضای بسیاری از محصولات پلیمری و قیر وجود دارد. درخصوص قیر شاید این انتظار نمود بیشتری داشته باشد ولی به صورت کلی و با توجه به برخی مشکلات درخصوص تامین بودجه‌های دولتی و عمرانی هنوز شاهد تحریک محسوس تقاضا نبوده‌ایم که درخصوص عرضه‌های صادراتی هم چنین رخدادی متصور است. در مورد پلیمرها و با نزدیکی به روزهای سرد سال، افزایش حجم تولید بسیاری از واحدهای پایین دستی، آمارهای مثبت اقتصادی و وجود انتظار روانی برای افزایش حجم تقاضا، نزدیکی به عید غدیر و پس از آن ماه محرم باز هم انتظار برای افزایش تقاضا و بهبود حجم خرید وجود دارد. ‌پلی‌استایرن‌ها مخصوصا ‌پلی‌استایرن‌های انبساطی نیز می‌تواند با افزایش تقاضای بیشتری رو‌به‌رو شوند. این در حالی است که اغلب ‌پلی‌استایرن‌ها و حتی ‌پلی‌اتیلن سنگین دورانی مدت‌ها است که با بالابودن تقاضا و رقابت خریداران و با سقف قیمت مورد معامله قرار می‌گیرد. درخصوص ‌پلی‌استایرن‌ها عرضه کم محصولات و قیمت‌های بالا در بازار داخلی مهمترین مطلبی است که تاکنون بر حجم تقاضا و شرایط معامله موثر بوده است. با توجه به جذابیت بالای این کالاها به نظر می‌رسد که این شرایط باز هم ادامه یابد. درخصوص ‌پلی‌اتیلن سنگین دورانی 3840 پتروشیمی تبریز، به نظر می‌رسد حجم عرضه در برابر تقاضا کافی نباشد و شاید افزایش حجم عرضه بتواند بازار را از شرایط فعلی به سوی بهبود سوق دهد.  
واقعیت آن است که به نظر می‌رسد تحرک آرامی در بازار در حال تجربه شدن است و برخی از خریداران در حال بازگشت به بازار هستند. عدم تغییر در قیمت پایه، عدم مخابره اخباری مستدل از مذاکرات هسته‌ای و دورنمای مبهم آن، افزایش قیمت دلار در بازار غیررسمی و امید به بهبود تقاضا مواردی است که باعث بازگشت آرام خریداران به بازار شده است. این در حالی است که اغلب تجار در بازار هم به خرید روی آورده‌اند زیرا دیگر زمانی برای انتظار کشیدن باقی نمانده است و نهایتا باید به بازار بازگشت. از سویی موجودی انبارها بسیار پایین است و ادامه این وضعیت ممکن است شرایطی را ایجاد کند که مشتری‌های قبلی به سمت دیگر فروشندگان سوق پیدا کنند که در عرف بازار رخداد بسیار نامطلوبی قلمداد می‌شود. این شرایط داده‌هایی برای افزایش حجم خرید قلمداد می‌شود. تمامی موارد در حالی است که یک واحد تولیدی در هر حال باید به فرآیند تولید باز‌گردد زیرا ممکن است از گردونه رقابت به سرعت حذف شده و دیگر رقبا جای آنها را بگیرند. این شرایط می‌تواند افزایش حجم تقاضای فعلی را توجیه کند. البته جو روانی انتظار کاهش قیمت‌ها نیز دیگر تاریخ مصرف ندارد و حداقل تا دو هفته آینده قیمت‌های فعلی وجود خواهد داشت بنابراین بهتر است شرایط واقعی را پذیرفت.  اگر به حجم تقاضا در تابلوی معاملات بورس کالای ایران نگاه کنیم شاهد خواهیم بود که به نسبت هفته‌های قبل تقاضا به آرامی در حال افزایش بوده که افزایش مجدد حجم عرضه را تا حدودی برای برخی گریدها به همراه داشته است. البته این رقابت به افزایش قیمت‌ها منتهی می‌شود که شاید در شرایط فعلی بازار و ضعف محرز تقاضا به نسبت حجم تولید داخلی رویکرد مطلوبی نباشد زیرا خریداران قدرتمند با هر قیمتی اقدام به رقابت و خرید می‌کنند که برخی از تولیدکنندگان کوچک‌تر را تضعیف می‌کند. از سویی این رقابت بیش از همه به خود خریدار اصلی صدمه می‌زند زیرا با دست خود مجبور است قیمت‌های بالاتری را خریداری کند که در آینده به‌صورت یک خودزنی ایفای نقش خواهد کرد. در هر صورت در شرایط رقابتی فعلی هر رخدادی متصور است ولی کاهش حجم عرضه یا پراکندگی و عدم ثبات آن می‌تواند بازار را بحرانی کند که درخصوص مواد شیمیایی و پتروشیمیایی این مطلب چندین بار تکرار شده زیرا سقف مجاز قیمت‌ها به‌صورت کامل برداشته شده است.  همان‌گونه که ذکر شد به‌صورت نسبی تقاضا وجود دارد ولی با قیمت‌هایی کمتر از قیمت پایه. وجود تقاضا در قیمت‌های پایین‌تر از قیمت پایه را می‌توان پتانسیلی برای کاهش قیمت‌ها برشمرد زیرا نشان می‌دهد که تقاضا وجود دارد و فاصله چند ده تومانی بین قیمت پایه و پیشنهاد قیمت چندان ضربه‌ای به تولیدکننده وارد نمی‌کند اما می‌تواند حجم فروش را افزایش دهد. این رویکرد یک خروجی دیگر نیز دارد زیرا تجربه نشان داده است شرکت‌های بزرگ پتروشیمی تمایلی به کاهش قیمت‌ها ندارند و این رفتار تنها جوسازی برای کاهش قیمت است که می‌تواند قدرت چانه‌زنی صنایع پایین‌دستی را افزایش دهد. 
در هر صورت و با فرض هر دو رویکرد می‌توان گفت که انتظار برای کاهش قیمت‌ها وجود دارد و این کاهش می‌تواند به نفع صنایع پایین‌دستی باشد. از سویی حجم تولید و فروش داخلی صنایع بزرگ بالادستی نیز افزایش می‌یابد که داده مهمی برای افزایش سودآوری آنها به شمار می‌رود. در شرایط فعلی و با کاهش قیمت نفت در ضعف تقاضا، در بازارهای جهانی انتظار کاهش قیمت‌ها وجود دارد و در صورت کاهش بیشتر قیمت دلار (که چنین اتفاقی هم متصور است) سودآوری تولیدکنندگان بزرگ کاهش خواهد یافت. این موضوع نیاز به توجه بیشتر به بازارهای داخلی را بیش از پیش خاطر‌نشان می‌کند. 


  شرایط کلی در بازارهای جهانی
هم اکنون قیمت نفت برنت به 92 دلار و 50 سنت کاهش یافته و قیمت نفت خام آمریکا هم 90 دلار در هر بشکه معامله می‌شود. این در حالی بود که قیمت نفت سبک آمریکا با شکستن کف قیمتی 90 دلار در هر بشکه به 88 دلار هم رسید. اهمیت شکسته شدن سطح مقاومت 90 دلار از آن جهت است که از 23 آوریل سال 2013 تاکنون چنین رخدادی ثبت نشده بود. درخصوص نفت برنت هم کاهش نزدیک به 5 درصد در هفته گذشته تجربه شد که بدترین 5 روز کاری از 5 آوریل سال 2013 تاکنون است. با توجه به این موارد در کنار افزایش ارزش دلار آمریکا شرایط جهانی این بازار کاملا منفی بوده و دورنمای روشنی در پیش ندارد. از سویی با توجه به قرابت ذاتی بین قیمت نفت خام، گاز طبیعی، نفتا و سایر حامل‌های انرژی و همچنین محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها دورنمای جذابی پیش روی بازارهای جهانی این کالا وجود نخواهد داشت. از طرفی ضعف نسبی بازارهای جهانی و انتظار کاهش نسبی تقاضا و رقابت بین تولیدکنندگان بزرگ عواملی است که به کاهش قیمت‌های جهانی کمک خواهد کرد. در روزهای اخیر در ماه اکتبر بسیاری از محصولات پتروشیمی و پلیمرها با جهت‌گیری بازارهای شرق آسیا وارد فاز نزولی شده است که می‌تواند بر دیگر بازارها نیز موثر باشد. البته در روزهای آینده به این مطلب بیشتر خواهیم پرداخت.

دنیای اقتصاد