بازار محصولات پتروشیمی و پالایشی با محوریت پلیمرها در بورس کالا شرایط چندان جذابی ندارد. کاهش قیمت‌های جهانی و انتظار کاهش قیمت‌های پایه، بازگشت آرام خریداران با حداقل حجم خرید، کاهش آرام موجودی انبارها و شرایط سخت تولید را می‌توان مهم‌ترین رخدادهای بازار دانست.
نویسنده:
محمد‌حسین بابالو
با توجه به نزدیکی روزهای سرد سال و زمان تقاضای فصلی می‌توان به بهبود حجم معاملات بیش از پیش امیدوار بود.
استایرن بوتادین رابر روشن 1502 و OFF درجه 1 و 2، آن پلی‌اتیلن سنگین LMP، پلی‌اتیلن سنگین OFF - PEWAX درجه 1، پلی‌اتیلن سنگین تزریقی I3 و I4، گوگرد گرانوله، لوب کات سنگین و سبک، انواع قیر 85100، 6070، MC250، قیر امولسیون CRS1، عایق رطوبتی BOF، قیر پلیمری 6070 و وکیوم باتوم بخشی از عرضه‌های دیروز را تشکیل می‌دادند.
این روزها در بورس کالای ایران شاهد ثبات نسبی و ضعف عمومی معامله‌ها هستیم تا جایی که بازاری راکد و بدون جذابیت تجربه می‌شود. عقب‌نشینی خریداران اصلی، انتظار برای کاهش قیمت‌های پایه، پایین بودن فاصله قیمتی بین بورس و بازار برای اغلب کالاهای عمومی و در عین حال بالا بودن شدید این فاصله قیمتی برای انواع جذاب مثل پلی‌استایرن‌ها، بی‌ثباتی در قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری و جهت‌گیری به سمت کاهش قیمت‌ها، کاهش نسبی موجودی انبارها و تمایل به خرید را می‌توان مهم‌ترین واقعیت‌های بازار دانست.
در بازار داخلی شاهد افزایش آرام حجم خرید هستیم. با توجه به نزدیکی به روزهای سرد سال و انتظار برای افزایش تقاضا می‌توان به بازگشت خریداران امیدوار بود. این در حالی است که شنیده‌ها حکایت از آن دارد که موجودی انبارها در حال کاهش بوده و افزایش آرام قیمت‌ها در بازار داخلی نشان‌دهنده افزایش روزشمار تحرک در این بازار است. از سویی مدت‌ها کالاهایی که با قیمت‌های پایین خریداری شده بود با قیمت‌های بالاتر یا حتی مشابه قیمت‌های بورس کالا پیشنهاد شده و فروخته می‌شد که این شرایط در حال اتمام است. از طرفی عدم وجود مکانیزمی در بورس کالا برای خرید اعتباری به‌صورت قدرتمند و همچنین خرید با حجم‌های کوچک‌تر داده‌ای است که باز هم می‌تواند به‌عنوان پتانسیلی برای بازشدن پای واسطه‌ها و سفته‌بازها به بازار ایفای نقش کند. برخی از کارشناسان این حوزه دورنمای بازار را مثبت ارزیابی کرده و کاهش موجودی انبارها را نشان‌دهنده بهبود تقاضا و بازگشت خریداران بزرگ به بورس و بازار می‌دانند.
با توجه به شرایط ذکر شده به نظر می‌رسد همه منتظر کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالای ایران هستند و خریدهای خود را به این زمان موکول کرده‌اند. این عقب‌نشینی نسبی خریداران و خرید به میزان ضرورت، پتانسیل جهش حجم تقاضا را برای هفته آینده تجمیع می‌کند که داده‌ای برای افزایش جذابیت معاملات در بورس کالا خواهد بود. این جذابیت شاید به افزایش پتانسیل واسطه‌گری و سفته‌بازی در بازار منجر شده که نیاز به افزایش حجم عرضه‌ها و حتی عرضه‌های سلف را گوشزد می‌کند.
رخداد مهم در ابتدای هفته کاهش قیمت دو نوع پلی‌اتیلن ترفتالات نساجی OFF گرید مجتمع پتروشیمی تندگویان بود. روز شنبه در حالی شاهد معامله 240 تن پلی‌اتیلن ترفتالات نساجی TG645-OFF درجه 2 به قیمت 20 هزار و 187 ریال در بورس کالا بودیم که کاهش قیمت 22 درصدی را تجربه کرد. این شرکت همچنین 240 تن پلی‌اتیلن ترفتالات نساجی TG645-OFF درجه 1 را به قیمت 22 هزار و 430 ریال به فروش رساند و کاهش قیمت 10 درصدی را ثبت کرد. این در حالی بود که نوع OFF درجه 1 آن پیشتر با قیمت پایه 24,922 ریال عرضه شده بود و در مهرماه OFF درجه 2 آن عرضه نشده است. این کاهش قیمت را می‌توان پیشقراول کاهش قیمت‌های پایه برای آبان ماه دانست. پس از کاهش قیمت PVC توسط پتروشیمی اروند، این دومین کاهش قیمت‌ها از قیمت پایه در ماه جاری است که می‌توان تمکین به شرایط بازار را در این رویکرد ملاحظه کرد که جای تقدیر دارد. کاهش قیمت‌ها در شرایط فعلی و روزهای سخت کاهش قیمت فروش بازارهای جهانی می‌تواند به‌عنوان پتانسیلی در داخل ایفای نقش کرده و شرایط را برای تولیدکنندگان صنایع پایین دستی تسهیل کند. تقویت صنایع پایین دستی در شرایط فعلی می‌تواند ایجاد بازاری قدرتمند و همیشگی را برای فروش محصولات پتروشیمی‌های بزرگ فراهم آورد . از سویی مدتی است که حمایت از صنایع پایین دستی محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها در ادبیات تصمیم‌سازان و مدیران اقتصادی ایران از جمله وزیر نفت و وزیر صنعت، معدن و تجارت رایج شده که این مطالبه را به‌صورت رسمی اعلام می‌کند.
در روزهای اخیر شاید یکی از رخدادهای مهم عرضه جوش‌شیرین چینی باشد که پس از طی مراحل پذیرش و دریافت موافقت‌های لازم توسط کارگزاری سپهرباستان عرضه شد. با توجه به وجود التهاب در بازار در هفته‌های قبل و مجددا ثبات نسبی آن می‌توان این شیوه یعنی افزایش حجم عرضه و تنوع عرضه‌کنندگان را یکی از راه‌های بازگشت ثبات به بازار دانست. در هر صورت این رویکرد تاکنون موثر بوده تا جایی که کاهش قیمت‌های مورد معامله از 1600 تومان به نزدیکی 1200 تومان مطلبی بود که نشان دهنده موفقیت این تدبیر بوده است.
کنترل بازار و کاهش قیمت‌های معامله از عرضه کالای وارداتی و با کیفیت از چین، قیمت پایه 1280 تومانی، طی کردن مراحل پذیرش و اخذ و تایید موافقت‌نامه‌های مورد نیاز، ثبت شماره استاندارد و گواهی بهداشت خوراک انسانی در اطلاعیه عرضه و تلاش بورس کالا برای تثبیت بازار واقعیت‌های این عرضه بود ولی نهایتا قیمت بالای پایه مانع معامله شد.
دنیای اقتصاد