وقتی آژانس در انتشار اعداد و ارقام اشتباه می‌کند!

نشست فصلی شورای حکام آژانس که آخرین نشست در سال 2014 است، هفته جاری در حالی به مدت یک هفته برگزار می شود که همزمان آخرین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در چارچوب مذاکرات جامع و در مدت تعیین شده "تمدید" مذاکرات در مقر سازمان ملل در وین نیز برگزار می‌شود.

مذاکرات ایران و 1+5 سه‌شنبه هفته جاری با ناهار کاری کاترین اشتون و محمدجواد ظریف آغاز و سپس عصر روز سه‌شنبه با برگزاری نشست عمومی در سطح معاونان وزیران خارجه به طور رسمی آغاز به کار می‌کند.

بر اساس برنامه‌ریزی قبلی پیش ‌ینی می‌شود این مذاکرات تا 3 آذر (24 نوامبر) ادامه یابد. در عین حال تحلیل‌های رسانه‌ای و برخی اظهارات مقامات دو طرف ایران و 1+5 از احتمال دست یافتن دو طرف به تفاهم بر سر کلیات و ادامه مذاکرات در سطح کارشناسی پس از تفاهم مذکور بر سر جزییات، البته در زمانی کمتر از یک ماه است. این در حالی است که مقامات ایرانی تاکید و تلاش دارند مذاکرات جامع را با توافق همه جانبه بر سر کلیات و جزییات به اتمام برسانند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ده سال است مسوولیت نظارت و بازرسی بر فعالیت ها و برنامه هسته‌ای ایران را بر عهده دارد و طی ده ماه گذشته به عنوان بازوی فنی و نظارتی اجرای برنامه اقدام مشترک عمل کرده و قرار است در صورت دست یافتن به توافق نهایی بر اجرای این سند مهم برای سال های زیادی نظارت داشته باشد در آخرین گزارش خود درباره ایران اما سابقه خوبی از خود به ثبت نرساند.

مدیرکل آژانس در اقدامی کم‌سابقه در دو بخش از گزارش مربوط به ایران که 15 آبان در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار داد در انتشار ارقام و آمار مربوطه اشتباه کرده است. آژانس در گزارش خود درباره میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده 5 درصدی ایران اعلام کرده بود که " UF6 غنی شده تا 5 درصد ایران 8390.3 کیلوگرم است." اما این رقم در اصلاحیه آژانس که یک هفته بعد از انتشار گزارش اولیه 22 آبان اعلام شد اصلاح شد. در این اصلاحیه آمده است که "ذخایر گاز اورانیوم با غنای پنج درصد ایران ۱۰۰ کیلوگرم نسبت به رقم منتشر شده در گزارش اولیه کمتر است، یعنی این ذخایر 8290 کیلوگرم است نه 8390 کیلوگرم.

هم‌چنین در بخش تحقیق و توسعه مرتبط با نسل‌های جدید سانتریفیوژ، آژانس در گزارش اولیه خود تعداد سانتریفیوژهای IR-6 ایران را 19 عدد اعلام کرد، در حالی که در اصلاحیه آژانس رقم صحیح 9 عدد ماشین است.

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اشتباه آژانس در انتشار اعداد و ارقام مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران اظهار کرده است: اطلاعاتی که ایران به آژانس داده کاملا درست بوده است و اشتباه از سوی آژانس صورت گرفته است.

وی با انتقاد از انتشار زودهنگام و در اختیار قرار گرفتن گزارش‌های آژانس در رسانه‌ها و سایت‌های مختلف در حالی که این گزارش نباید تا قبل از ارائه به شورای حکام در نشست فصلی منتشر شود، گفته است: این اولین اشتباه آژانس نیست و آخرین آن هم نخواهد بود، مگر این‌که آژانس در روش انتشار گزارش‌هایش تغییری صورت دهد.

گزارش آژانس درباره ایران یک روز قبل از مذاکرات سه جانبه وزیران خارجه ایران و آمریکا به همراه کاترین اشتون در مسقط عمان منتشر و به سرعت در رسانه‌ها منتشر شد.

هم‌چنین یک کارشناس فنی ایرانی در پاسخ به این پرسش که چرا ایران به این مساله اعتراض نکرده است با بیان این که "این اولین بار است چنین اشتباهی در این سطح از سوی آژانس رخ می‌دهد" به ایسنا گفت: مراجع ذی‌ربط هر بار گزارش‌های آژانس را بعد از انتشار بررسی می‌کنند و چنان‌چه با اطلاعات ارایه شده هم‌خوانی نداشته باشد آن را اعلام می‌کنند. درباره مساله اصلاحیه آژانس همزمان شد با اطلاع ایران از اشتباه صورت گرفته و از آن جایی که آژانس خود به اشتباهش اعتراف و اصلاحیه داد، دیگر ایران به این روند اعتراض نکرد.

در عین حال، اشتباه آژانس در انتشار میزان ذخایر اورانیوم غنی شده 5 درصدی و تعداد سانتریفیوژها در بخش تحقیق و توسعه که از موضوعات مهم و حساس در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 است، آن هم یک روز قبل از مذاکرات مسقط، نه تنها بر ابهام‌ افکار عمومی ایران نسبت به نیات طرف های مقابل خدشه وارد می کند بلکه از اعتبار آژانس در مواجه با مسایل و موضوعات در دستور کارش به ویژه ایران می افزاید. علاوه بر این انتشار اصلاحیه یک هفته بعد از انتشار گزارش اولیه و بعد از اتمام مذاکرات مسقط چه توجیهی می تواند داشته باشد؟

همچنین با این اتفاق این سوال مطرح می‌شود که اگر چنین اشتباهی از سوی یک اپراتور ایرانی صورت می‌گرفت آیا آژانس و کشورهای غربی با همراهی رسانه‌های‌شان زمین و آسمان را به هم نمی‌ریختند!

ایسنا