پس از آنکه روز چهارشنبه قیمت ارز و سکه به دلیل انتشار خبر مصوبه شورای پول و اعتبار کاهشی بود، روز پنج‌شنبه برخی دارندگان سکه و ارز برای فروش به صرافی‌های بازار هجوم آوردند. مشاهده میدانی حاکی است با عمومی‌شدن خبر افزایش نرخ سود، سرمایه‌گذارانی که در ماه‌های گذشته خریدار بودند روز پنج‌شنبه به‌دنبال فروش ارز و سکه خود بودند.
صف فروش ایجاد شده در بازار نقدی از سوی صرافان به دلیل تصمیم شورای پول و اعتبار توصیف شد، گرچه با وجود فشار متقاضیان برای فروش و تغییر جهت رفتار سرمایه‌گذاران قیمت‌ها برای کاهش مقاومت می‌کرد. برای مقاومت قیمت روز پنج‌شنبه سه دلیل ذکر می‌شود. احتمال مخالفت رییس دولت با تصمیم شورای پول و اعتبار، افزایش بهای جهانی طلا در روز پنج‌شنبه و امکان اعمال محدودیت‌های جدید از سوی اروپا سه دلیل عنوان شده است. به گفته برخی صاحب‌نظران با توجه به گذشت سه روز از انتشار خبر افزایش نرخ سود احتمال مخالفت دولت کمرنگ شده است. برخی نمایندگان مجلس نیز در خصوص مخالفت با این اقدام شورای پول و اعتبار به دولت هشدار داده‌اند. جعفر قادری نماینده مجلس افزایش نرخ سود را تنها راه گذار از وضعیت کنونی عنوان کرد. هادی قوامی نماینده اسفراین هم با دفاع از افزایش نرخ سود هشدار داد مخالفت با این تصمیم التهاب بازار را تشدید خواهد کرد. روند افزایشی قیمت طلا هم در روز گذشته متوقف شد و بهای طلا در محدوده 1639 دلار چرخش داشت. محدودیت‌های جدید اروپا نیز فعلا به تعویق افتاده است، بنابراین نشانه‌های افزایش قیمت در بازار تضعیف شده و در صورت آنکه اتفاق خاصی رخ ندهد بازار روند کاهشی خواهد داشت. اتفاقی که برخی سایت‌های اعلام‌کننده قیمت نیز در پیش‌بینی‌های خود لحاظ کرده‌اند. گرچه در بازار دلالان کماکان در برابر کاهش قیمت مقاومت می‌کنند و قیمت خرید سکه را در روزی که فروش 665 هزار تومان بود 675 هزار تومان اعلام می‌کردند! به گفته کارشناسان این حرکت دلالان با هدف کاهش اثر روانی خبر افزایش نرخ سود و خنثی کردن تبعات آن بر بازار آشفته ارز و طلا است.
بازار در آخرین روز هفته
با وجود آنکه قیمت‌ها در بعداز ظهر روز چهارشنبه کاهشی بود اما به دلیل برخی عدم قطعیت‌ها در روز پنج‌شنبه افزایش یافت. مقاومت در برابر افت قیمت‌ها در حالی صورت گرفت که بازار بیش از آنکه با تقاضای خرید روبه‌رو باشد با مراجعه خریداران در مقام فروشنده روبه‌رو بود. سکه در روز پنج‌شنبه به 665 هزار تومان افزایش یافت. نیم سکه و ربع سکه هم به ترتیب زیر 330 هزار و 170 هزار تومان فروخته شدند. سکه طرح قدیم نیز نرخ 677 هزارتومان را ثبت کرد. در بازار ارز دلار آمریکا 5 تومان و یورو 20 تومان افزایش قیمت داشته و به ترتیب 1695 تومان و 2200 تومان فروخته شدند. در این میان افزایش قیمت نیم سکه و دلار را می توان تا حد اندکی به افزایش قیمت جهانی طلا و افت ارزش یورو نسبت داد. قیمت جهانی طلا روز پنج‌شنبه تا 1662 دلار نیز افزایش یافت که در پایان معاملات روزانه در سطح 1648 دلار بسته شد. این افزایش قیمت طلا در بازار لندن نسبت به نرخ غروب چهارشنبه تقریبا 26 دلار بوده است. در بازار ارز نیز افت ارزش یورو در مقابل دلار تا 268/1 که طی چند سال اخیر بی سابقه بوده در افزایش نرخ دلار بی تاثیر نبوده است.
واکنش کارشناسان در مورد تاثیر افزایش نرخ سود بانکی با این حال به گفته برخی کارشناسان بازار هنوز در مورد افزایش نرخ سود بانکی به قطعیت نرسیده و با توجه به اینکه قیمت سکه از 391 هزارتومان فروردین ماه با بیش از 71 درصد افزایش تا 670 هزارتومان بالا رفته، افزایش نرخ سود بانکی تا 21 درصد نخواهد توانست انتظار سرمایه‌داران را بر آورده کند. این دسته افزایش نرخ سود بانکی را برای تحت کنترل درآوردن قیمت سکه بی‌تاثیر دانسته‌اند. در این میان شایعه مخالفت رییس‌جمهور با افزایش نرخ سود بانکی به افزایش قیمت سکه و ارز در بازار روز پنج‌شنبه کمک کرد. در عین حال برخی معتقدند که رییس جمهور با این مصوبه مخالفت نخواهد کرد. این گروه به سابقه مخالفت وی به هنگام سفر به تثبیت نرخ سود بانکی در سال 85 استناد کرده و می‌گویند با گذشت 3 روز از تصویب این مصوبه هیچ واکنش رسمی از سوی دولت مبنی بر مخالفت با آن دیده نشده و از این رو احتمال پشتیبانی دولت از این مصوبه بسیار است.
نرخ سود 21 درصدی کافی نیست
رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهرات با اشاره به افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی گفت: هر کسی امسال طلا و سکه خریده تا الان 70 درصد سود کرده حال چطور پول خود را در بانک می‌گذارد تا یک سال 21 درصد سود کند. محمد کشتی‌آرای در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه در صورتی که قیمت‌ها ثابت بماند و همه چیز روال عادی را طی کند در دراز مدت پول‌ها به بانک برمی‌گردد، گفت: فکر می‌کردیم با بالا رفتن نرخ سود سپرده‌ها نرخ دلار به هزار و 600 تومان می‌رسد.
قیمت طلا و ارز کنترل می‌شود
در مقابل برخی از کارشناسان معتقدند این کار باعث خواهد شد التهابات چند ماهه ارز و طلا فرونشیند و همچنین تاثیرات ضد تورمی این تصمیم آنی خواهد بود. برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند افزایش هشتاد الی نود درصدی نرخ سود بانکی باعث کندتر شدن آهنگ رشد اقتصادی می‌شود، اما با این حال این اقدام مثبت ارزیابی می‌شود و در کوتاه مدت باعث خواهد شد که التهابات بازار سکه و طلا کاهش یابد و تاثیرات ضد تورمی این تصمیم آنی خواهد بود. مهدی تقوی در گفت‌وگو با خبرنگار فرارو، در زمینه افزایش نرخ سود بانکی گفت: «نرخ بهره واقعی در ایران منفی است و نرخ بهره‌ای که اعلام می‌شود از تورم پایین‌تر است. حالا با این کار این مشکل اصلاح خواهد شد.» تقوی ادامه داد: «اگر نرخ سود بانکی اصلاح شود، پول‌ها به جای اینکه به سمت زمین و بازار طلا و ارز برود به بانک‌ها خواهد رفت و آنجا سرمایه‌گذاری خواهد شد و این کار خیلی خوب و مناسبی برای بهبود اقتصاد ایران است. »
تنها راه برون رفت از وضعیت فعلی
یک نماینده مجلس در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با تایید عملکرد شورای پول و اعتبار در افزایش نرخ سود بانکی گفت: این تنها راه نجات و برون رفت از وضعیت فعلی در بازار ارز و سکه است. جعفر قادری در عین حال با اشاره به تبعات مخالفت احتمالی با این مصوبه، گفت هر گونه مخالفت با این اقدام موجب ملتهب‌تر شدن بازار ارز و سکه می‌شود.
تولید و اشتغال را تقویت کنید
در همین حال یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به جمع‌آوری نقدینگی از طریق افزایش نرخ سود بانکی گفت: راهکار بهتر در این زمینه ترغیب سرمایه‌گذاران به سپرده‌گذاری در صنعت است. سیدناصر موسوی لارگانی در گفت‌وگو با «فارس» در خصوص افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی گفت: قبلاً سود سپرده‌های بانکی روند صعودی داشت و همچنین وام‌ها با سود بالا داده می‌شد. وی افزود: برنامه دولت نهم این بود که سود سپرده‌ها و سود بانکی را تک رقمی کند و نهایتا سود را 12 درصد اعلام کرد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: بانک با منابع مردم اداره می‌شود و نمی‌شود بانک 12 درصد سود بگیرد و از آن طرف 20 درصد سود دهد و این موجب شد که برخی سپرده‌گذاران سپرده خود را از بانک بیرون ببرند.
موسوی لارگانی تصریح کرد: یکی از راه‌هایی که بازار آشفته ارز و طلا را ساماندهی می‌کند افزایش سود سپرده‌ها است و موجب افزایش منابع بانک خواهد شد.
وی اضافه کرد: همچنین دلالان خرد هم به این روش از بازار خارج شده و پول خود را به بانک می‌سپارند. این نماینده مجلس خاطر نشان کرد: ما باید سرمایه‌گذاران کشور را به سرمایه‌گذاری در صنعت و تولید تشویق کنیم نه اینکه تنها پول خود را در بانک بگذارند و در آمدی را بدون اینکه پول در چرخه تولید باشد، به دست آورند. موسوی لارگانی گفت: افزایش سود سپرده‌ها راهکاری برای جمع‌آوری نقدینگی و کاهش تقاضای کاذب در بازار است، اما به طور کلی کار صحیحی نیست.
وی افزود: با توجه به خواست و دیدگاه مقام معظم رهبری مبنی بر افزایش تولید داخل، رونق صادرات غیر نفتی و عدم وابستگی به نفت، می‌طلبد که سرمایه‌گذاری در تولید و صنعت و افزایش اشتغال انجام شود.
نوسان قیمت طلا در جمعه سیاه اروپا
قیمت جهانی طلا در بازار لندن که در روز پنج‌شنبه به دلیل افزایش خرید‌های عمده به سطح 1662 دلار نیز دست یافته بود، در پایان معاملات هفتگی در سطح 1639 دلار بسته شد. افت رتبه اعتباری 9 کشور اروپایی دلیل اصلی افت ارزش طلا و یورو شد. در روز 13 ژانویه که کارشناسان اقتصادی آن را جمعه سیاه اقتصاد اروپا توصیف کردند، رتبه اعتباری 9 کشور حوزه یورو توسط موسسه اعتباری «استاندارد اند پورز» کاهش داده شد. اعتبار فرانسه و اتریش از رتبه AAA تنزل داد، اما رتبه اعتباری آلمان به عنوان موتور محرکه اقتصاد اروپا همچنان AAA باقی ماند. این موسسه اعتبار سنجی آمریکایی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: «اعتبار سنجی‌های امروز ما بر این اساس تنظیم شده که ابتکارات سران اتحادیه اروپایی در هفته‌های گذشته برای بهبود بخشیدن به اوضاع نامساعد حوزه یورو ناکافی بوده است.»
استاندارد اندپورز، همچنین رتبه اعتباری ایتالیا، اسپانیا، پرتغال و قبرس را دو درجه کاهش و اعتبار هر یک از کشورهای فرانسه، اتریش، مالت، اسلوواکی و اسلوونی را یک درجه کاهش داد. بر اساس گزارش جدید این موسسه، کشور مقروض ایتالیا همچون قزاقستان در همان رتبه BBB+ باقی ماند. این گزارش چشم‌انداز منفی‌ای را برای 14 کشور حوزه یورو از جمله فرانسه، اتریش، فنلاند که هنوز از رتبه AAA برخوردار است، هلند و لوکزامبورگ برای کاهش بیشتر رتبه اعتباری‌شان ترسیم کرده است.
روزنامه دنیای اقتصاد