در پی انتشار گزارشی در یک پایگاه خبری با عنوان آیا باید در برابر این تعهدات هسته‌ای داده شده به روس‌ها سکوت کرد؟ اداره کل دیپلماسی عمومی و اطلاع رسانی سازمان انرژی اتمی ایران در جوابیه‌ای به این پایگاه توضیحاتی را ارائه کرد.
در توضیحات سازمان انرژی اتمی آمده است:
1- گزارش تهیه شده در این پایگاه خبری در واقع فقط به بخشی از توافقات میان ایران و روسیه اشاره نموده و ناقص است. علاوه بر سندی که در این گزارش مورد ایراد واقع شده، سند دیگری تحت عنوان یادداشت تفاهم گسترش همکاریهای صلح‌آمیز میان ایران و روسیه به امضا رسیده است که جزئیات آن به طور دقیق مشخص میباشد و ترجمه فارسی آن در سایت سازمان انرژی اتمی ایران در دسترس عموم قرار گرفته است.
2- سند اشاره شده در گزارش به امضاء آقای دکتر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و سرگئی ولادیلنوویچ کرینکو رئیس شرکت روس اتم روسیه رسیده است که در این گزارش به اشتباه سرگئی کیسلیاک رئیس روس اتم معرفی شده است. همچنین این سند به امضاء دکتر احمدیان معاون نیروگاهی سازمان انرژی اتمی ایران و همتای روسی ایشان رسیده است که این موضوع مغفول واقع شده است.
3- نویسنده به تعهد مادامالعمر نیروگاهی روسیه برای تأمین سوخت نیروگاه‌های مورد اشاره در سند ایراد گرفته است در حالیکه این موضوع نقطه قوت این قرارداد بوده و ارتقاء صنعت هسته‌ای کشور و امنیت بهره برداری از نیروگاه‌های مذکور (در درازمدت) را تضمین مینماید. ضمن اینکه تعهد طرف روسی در تأمین مادامالعمر سوخت هسته‌ای نیروگاه‌های مذکور ناقض حق ایران در استفاده از منابع سوخت غیر روسی از جمله سوخت تولید داخلی نمی‌باشد. نکته مهم دیگری که در مطلب منتشره به آن اشاره نشده است امضاء همزمان یادداشت تفاهم همکاری در زمینه تولید سوخت نیروگاهی یا اجزاء آن در داخل خاک ایران است که می‌تواند موجب تقویت توانمندی داخلی در چرخه سوخت و ایجاد اطمینان بیشتر در امنیت تأمین سوخت نیروگاه‌های اتمی کشور شود.
4- در رابطه با بازگرداندن سوخت مصرف شده به روسیه، باید یادآور شد سازمان انرژی اتمی ایران در حال حاضر در برنامه‌های کوتاه و میان مدت خود، طرحی برای بازفرآوری سوخت مصرف شده هسته‌ای ندارد. دلیل این سیاست جنبه‌های اقتصادی و ایمنی مربوط به نگهداری از سوخت مصرف شده کشور میباشد که در حقیقت نگهداری از پسماندهای دارای رادیواکتیو با تشعشع بالاست. توضیح اینکه کشورهایی که اقدام به بازفرآوری سوخت مصرف شده می‌نمایند سرمایه‌گذاری بالایی در این زمینه نموده و همچنین پسماند بسیار زیادی دارند که انجام بازفرآوری را از نظر اقتصادی توجیه مینماید.
5- هر کشور دارای تأسیسات هسته‌ای مسئولیتهایی بر عهده دارد که یکی از آن مسئولیتها، مسئولیت مدنی میباشد که در حقیقت تأمین خسارت شخص ثالث داخلی و خارجی است. این مسئولیت در کنوانسیون وین بر عهده بهره‌بردار و کشور دارنده تأسیسات است. چنانچه ایران عضو این کنوانسیون بود نیازی به طرح چنین موضوعی در پروتکل نبود، توضیح اینکه اگر قرارداد ساخت نیروگاه بین ایران و هر یک از کشورهای غربی نیز منعقد گردد، باز هم مسئولیت مدنی بر عهده کشور بهره‌بردار میباشد. لازم به یادآوری است که پیوستن ایران به این کنوانسیون هم اکنون در دست بررسی بوده و چنانچه جمهوری اسلامی ایران به این کنوانسیون بپیوندد این بخش از پروتکل به خودی خود منتفی خواهد گردید.
مسئولیت مدنی برای دارندگان صنعت در مقابل اشخاص ثالث، چیزی شبیه بیمه‌های شخص ثالث برای اتومبیلها بوده و در وضعیت کنونی حقوق بین الملل این نوع مسئولیت را بر عهده مالک گذاشته است، همانگونه که مسئولیت بیمه نمودن شخص ثالث اتومبیل بر عهده مالک است و راننده هیچگونه مسئولیتی در قبال آن ندارد. همه کشورهای عضو کنوانسیون وین از جمله کشورهای غربی می‌بایست این ملاحظات را رعایت کنند و درج ملاحظات مشابه در تفاهمنامه با آنها به لحاظ بین‌المللی ضرورت خواهد داشت. این نوع مسئولیت را در سطح بین‌المللی مسئولیت مطلق (absolute liability) می‌نامند.
6- لازم به توضیح است که بسته اسناد توافق شده با روسیه شامل پروتکل مذکور، یادداشت تفاهم در زمینه همکاری ایران و روسیه در زمینه تولید سوخت در خاک ایران و اسناد قرارداد دو نیروگاه پس از ماه‌ها مذاکرات سنگین و فشرده با هماهنگی نهادهای مسئول کشور از جمله وزارت امور خارجه و معاونت حقوقی ریاست جمهوری به گونه‌ای که منافع جمهوری اسلامی ایران را به نحو شایسته تأمین مینماید، امضاء گردیده است و این مهم در صورت مقایسه اسناد امضاء شده ایران با روسیه و قراردادهای دیگری که روسیه با دیگر کشورها به امضاء رسانیده بخوبی مشهود بوده و نشان از دقت نظر و توجه مسئولین کشورمان در انعقاد چنین قراردادهای مهم و راهبردی دارد.
در پایان پیشنهاد می‌شود چنانچه ابهامی از طرف آن رسانه محترم مطرح است قبل از انتشار مطالب از طریق طرح سئوال و مشورت با مدیران این سازمان نسبت به رفع ابهام اقدام گردد تا مطالبی که در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرد از ایقان و انسجام بالا برخوردار باشد.
ایسنا