در بازارهای جهانی و همراه با کاهش قیمت نفت شاهد افت نرخ مواد اولیه صنایع پتروشیمی هستیم.
نویسنده:
محمد‌حسین بابالو
با توجه به عقب‌نشینی خریداران بزرگ و اصلی در کنار کاهش بهای تمام شده محصولات پلیمری و شیمیایی، قیمت‌های جهانی نیز برای اغلب گریدها در بیشتر بازارها نزولی شده و ترس از ریزش بیشتر قیمت‌ها نیز وجود دارد. با توجه به احتمال کاهش بیشتر، ولی محدود قیمت نفت و خودنمایی بیشتر تاثیرات آن بر کاهش قیمت تمام شده محصولات پتروشیمی بازار هنوز هم انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها را دارد ولی به دلایل فنی این شرایط نمی‌تواند به تمامی انواع گریدها در تمامی بازارها به یک میزان موثر باشد. توجه بیشتر به برخی بازارهای بالقوه، مدیریت گریدهای تولیدی، انسجام بیشتر عملکردهای فروش از سوی تولیدکنندگان مختلف و کاهش حجم و ابعاد عرضه‌های صادراتی مواردی است که می‌تواند به بهبود فرآیند فروش کمک کند.
بازار جهانی نفت
در بازار جهانی نفت قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا به 65 دلار و 84 سنت کاهش یافت. قیمت هر بشکه نفت برنت نیز به 69 دلار و 7 سنت رسید که کاهش 82 صدم درصدی را تجربه کرد. شکسته شدن کف روانی 67 دلار برای نفت خام آمریکا و 70 دلار برای نفت برنت نشان می‌دهد که بازار به ریزش بیشتر قیمت‌ها بدبین بوده و تمایلی به شرط‌بندی برای افزایش قیمت‌ها ندارد. قیمت سبد نفت اوپک هم به 66 دلار و 25 سنت رسیده که کف روانی 67 دلار را شکسته است. به نظر می‌رسد این روند نزولی قیمت‌ها ادامه داشته باشد. در بازار نفت پس از سقوط قیمت به کمترین حد در 5 سال اخیر شاهد افزایش قیمت‌ها بودیم تا جایی که از دره عمیق ریزش قیمت‌ها خارج شدیم. این در حالی بود که بسیاری از فعالان بازار و خریداران بزرگ هنوز هم به این بازار بدبین بودند و این افزایش را فقط به دلیل سفته بازی می‌دانستند. در این شرایط انتشار آمار مجددی از افزایش موجودی ذخایر نفت آمریکا به بالاترین حد در 45 روز اخیر داده منفی مهم دیگری برای بازار نفت بود. برآیند این شرایط باعث شد تا بهای نفت مجددا نزولی شود و به کمترین حد در یک هفته اخیر برسد. به نظر می‌رسد این روند نزولی آرام ادامه یابد و حتی احتمال شکسته شدن کف روانی و فنی 60 دلار در هر بشکه برای نفت خام آمریکا نیز تصور شده است.
بازار محصولات پتروشیمی با محوریت قیمت تمام شده کالاها
با توجه به کاهش قیمت نفت شاهد ریزش قیمت اغلب مواد اولیه صنعت پتروشیمی بودیم تا جایی که خریداران نیز از این شرایط استفاده کرده و با به تعویق انداختن سفارش خرید خود تلاش داشتند تا قیمت انواع پلیمرها در بازارهای جهانی کاهش یابد، البته این رویکرد تاکنون موثر بوده و قیمت‌ها در برخی مناطق به کمترین حد در 3 سال اخیر کاهش داشته است.
افت قیمت نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع صنایع پتروشیمی، کاهش قیمت آروماتیک‌ها و مخصوصا مواد اولیه این گروه کالایی، کاهش قیمت استایرن و احتمال کاهش بیشتر قیمت این قبیل کالاها، تاکنون بازار محصولات پتروشیمی را در یک دوگانگی خطرناک فروبرده است.
در بازارهای جهانی قیمت اغلب گریدها نزولی شده و فعالان بازار هنوز قیمت‌های پایین فعلی را نپذیرفته‌اند و قیمت‌های کمتری را طلب می‌کنند. با توجه به کاهش 30 درصدی قیمت نفت خام در ماه‌های اخیر شاید قیمت‌های تمام شده پتانسیل کاهش بیشتری داشته باشند ولی هنوز زمان آن فرا نرسیده است، زیرا فرآیند حمل نقل مواد اولیه و تولید و همچنین حمل محصولات به بازارهای مصرف محلی به زمان بیشتری نیاز دارد.
دورنمای بازارهای جهانی
به نظر می‌رسد روند نزولی قیمت نفت هنوز متوقف نشده که این امر می‌تواند مهم‌ترین داده درخصوص بازار محصولات پتروشیمی و پتروشیمیایی در جهان باشد، زیرا قیمت تمام شده آنها با محوریت خوراک مایع باز هم کاهش خواهد یافت. از سویی بسیاری از واحدهای تولیدی به دلیل مشکلات فنی با تمام ظرفیت کار نکرده و وقفه‌های گسترده و ادامه‌داری را در فرآیند تولید و عرضه بسیاری از کالاها ایجاد می‌کنند. این شرایط باعث می‌شود تا فعالان بازار به سمت عرضه‌های وارداتی تمایل پیدا کنند تا تولیدات داخلی، که از سویی افزایش تعرفه واردات نیز داده دیگری است که بر بازار موثر خواهد بود. برآیند این شرایط در کنار پایین بودن موجودی انبارها و همچنین عقب‌نشینی خریداران، بازار را وارد یک فاز دوگانه و شکننده می‌کند. به عبارت ساده‌تر بازار به دلیل کاهش قیمت نفت نزولی است، ولی توقف عرضه در برخی اوقات و به دلیل مسائل فنی اجازه نمی‌دهد تا بازار برای همه گریدها نزولی شود، زیرا در بسیاری از اوقات حجم عرضه به قدری کاهش می‌یابد که افزایش قیمت‌های شدید را باعث خواهد شد. با توجه به این موارد می‌توان دورنمای بازار را به‌صورت کلی نزولی ارزیابی کرد ولی نمی‌توان این روند عمومی را به همه گریدها تعمیم داد.
بهترین شیوه تجاری در شرایط فعلی چیست؟
این شرایط دوگانه فضا را برای بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ جهانی فراهم می‌کند، زیرا می‌توانند با مدیریت گرید، تولیدات خود را به سادگی و قیمت بالا به سایر کشورها و بازارها بفروشند که تنوع تولید، رصد تمامی بازارهای بالقوه و سرعت و تقویت فرآیند بازاریابی را می‌طلبد. از سویی رقابت منفی بین تولیدکنندگان اصلی مخصوصا از منطقه خلیج فارس می‌تواند این شرایط را به ضرر تولیدکنندگان بزرگ وخیم‌تر کند، چراکه کاهش قیمت‌های پیشنهادی به امید حفظ سهم بازار فعلی و همچنین تصاحب سهم بازار بیشتری از سایر رقبا نیز مطلبی است که قطعا بر بازار موثر خواهد بود. هماهنگی بین تولیدکنندگان اصلی حداقل از یک کشور واحد، مدیریت گرید تولیدی و رصد بازارهای محلی مخصوصا در کشور پهناوری همچون چین با محوریت مناطق شمالی این کشور که از صنایع پایین‌دستی قدرتمندی برخوردار هستند می‌تواند شرایطی را برای برون‌رفت از وضعیت دشوار فعلی ایجاد کند. در شرایط سخت فعلی ایجاد زنجیره فروش را باید به‌صورت جدی در دستور کار قرار داد زیرا ویژگی‌های فنی و معاملاتی پلی‌اتیلن‌ها یا سایر کالاهای مشابه می‌تواند شرایطی را ایجاد کند که در سخت‌ترین شرایط بتوان به کمک برخی واحدهای فروش کوچک‌تر در بازارهای محلی اقدام به جایگزینی و اخذ سهم بازار بیشتری حتی از تولیدکنندگان بزرگ محلی داشت. به‌عنوان مثال هم اکنون چینی‌ها در بازار فولاد ایران اقدام به دامپینگ در بازار فولاد کرده‌اند، بنابراین تولیدکنندگان داخلی نیز می‌توانند در بازار بسیار بزرگ‌تر چین و با قیمت‌های پایین صادراتی با احتساب تخفیف‌های فروش فضای بهتری را برای خود کسب کنند.
با توجه به هزینه حمل پایین برای محموله‌های کانتینری از مبدأ ایران به مقصد چین (زیرا بسیاری از کشتی‌ها با محموله‌هایی کمتر از ظرفیت به سمت چین بر‌می‌گردند) می‌توان فضا را برای تجار ایرانی و چینی کوچک‌تر فراهم کرد تا با هزینه کمتری اقدام به فروش محموله‌های کوچک‌تری کنند که هم برای خریدار و هم برای فروشنده سودآور است.
مهم‌ترین رخدادهای موثر بر بازار محصولات پتروشیمی در جهان
- کاهش 30 درصدی قیمت نفت در ماه‌های اخیر- کاهش قیمت فرآورده‌های پالایشی و خوراک مایع صنایع پتروشیمی
- کاهش قیمت تمام شده اغلب محصولات پتروشیمی در جهان
- عقب‌نشینی بسیاری از خریداران به امید خرید با قیمت‌های کمتر
- نزولی بودن محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها که باعث شده مدت‌ها جذابیت خرید کاهش یافته که به کاهش موجودی انبارها منتهی شده است
- کاهش ممتد قیمت‌های مورد معامله انواع پلیمرها
- پذیرفته شدن کاهش بیشتر قیمت‌ها در بین فعالان بازار
- ورود بسیاری از پلیمرها با پایه زغال‌سنگ به بازار مخصوصا پلی‌پروپیلن‌ها در بازار چین در کنار کاهش قیمت پروپیلن در بازار چین و کره جنوبی
- کاهش قیمت پلی‌اتیلن و پروپیلن‌ها در بازار ویتنام به‌عنوان یکی از بازارهای مصرف مهم در شرق آسیا به کمترین حد در سه سال اخیر
- متوقف شدن بسیاری از برج‌های بخارشکن در اروپا و شرق آسیا که فرآیند تولید را با وقفه رو‌به‌رو کرده است
- توجه بازارهای داخلی در کشورهای مختلف به عرضه‌های وارداتی به جای تولیدات داخل به دلیل توقف تولید در برخی واحدها
- افزایش تعرفه واردات برخی از پلیمرها در کشورهای مختلف
دنیای اقتصاد