بازار محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها در شرایط سختی قرار داشته که تضعیف حجم معاملات در بورس کالا و کاهش قیمت‌ها در بازار نشان‌دهنده این شرایط است.به نظر می‌رسد تا اعلام نرخ جدید پایه، این وضعیت ضعیف ادامه داشته باشد که داده منفی بزرگی برای صنایع پایین دستی کوچک‌تر خواهد بود.
نویسنده:
محمد‌حسین بابالو
روز گذشته در بورس کالای ایران یکی از روزهای ضعیف در ماه‌های اخیر به ثبت رسید که نشان‌دهنده شرایط سخت بازار است. توجه به گریدهای OFF همچون گذشته و بی‌توجهی به گریدهای OFF پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم، بی‌توجهی شدید بازار به عرضه انواع پلی‌پروپیلن‌ها مخصوصا انواع شیمیایی آن و کم‌توجهی به پلی‌پروپیلن‌های نساجی، افزایش قیمت‌های پلی‌استایرن‌های انبساطی به تبع برداشته شدن سقف مجاز قیمت‌های این گرید کالایی، عدم توجه به برخی کالاهای جذاب همچون پلی‌اتیلن‌های سنگین و انتظار برای بهبود شرایط را می‌توان از مهم‌ترین رخدادهای روز گذشته دانست. پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن OFF - EX3 درجه یک پتروشیمی امیرکبیر، پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن OFF - EX3 درجه یک پتروشیمی شازند، پلی‌استایرن انبساطی 200، 300 و 400 پتروشیمی تبریز تنها کالاهایی هستند که با افزایش جذابیت و تجربه رقابت روبه‌رو شدند.
روزهای اخیر یکی از سخت‌ترین زمان‌ها برای معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران است. کاهش شدید حجم تقاضا و تضعیف جذابیت معاملات، عقب‌نشینی خریداران از بورس و بازار، کاهش حجم خرید، ضعف روزافزون تولید در صنایع پایین‌دستی و کوچک، ضعف تقاضا برای محصولات نهایی و شرایط سخت در بازارهای صادراتی کشور و بسیاری از داده‌های منفی مشابه وضعیت سخت این بازار را تصویر می‌کند؛ البته ثبات نسبی قیمت نفت در بازارهای جهانی و افزایش قیمت دلار در بازار داخلی شاید بتواند داده‌های مثبتی برای بازار تلقی شود ولی نمی‌توان افزایش جذابیت صادرات یا بهبود قیمت‌ها در بازار داخلی را به این دلایل ارزیابی کرد. با توجه به نزدیکی به روزهای آغاز بهمن ماه و اعلام قیمت‌های پایه جدید به نظر می‌رسد عقب‌نشینی خریداران از دلایل منطقی و بنیادینی برخوردار باشد. این در حالی است که افزایش قیمت دلار می‌تواند بخش بزرگی از انتظار کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا را خنثی کند و بهتر است فعالان بازار انتظار زیادی برای کاهش شدید قیمت‌ها نداشته باشند.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بورس کالای ایران، از روز گذشته معاملات مربوط به کالای پلی‌استایرن در بورس کالا بدون محدوده سقف نوسان قیمت مجاز انجام می‌شود. با توجه به جذابیت بالای پلی‌استایرن‌های تولیدی پتروشیمی تبریز در بورس کالای ایران مدت‌ها این کالا با سقف قیمتی معامله می‌شد که این اتفاق را می‌توان داده‌ای در جهت تبعیت از شرایط بازار به شمار آورد زیرا سایر خریداران نیز به جای چند خریدار معدود فعلی می‌توانند وارد فرآیند خرید شوند و حتی با قیمت‌هایی بالاتر خرید کنند. این شرایط باعث خواهد شد تا پتانسیل واسطه‌گری در بورس کالا کاهش یابد و با کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار جذابیت خرید برای واسطه‌ها را کاهش دهد؛ البته این تمام ماجرا نیست زیرا شایعاتی مبنی بر واردات حجم بزرگی از پلی‌استایرن‌ها به گوش می‌رسد که می‌تواند دورنمای این بازار را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد. با توجه به این اقدام با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو شدیم ولی باز هم به روند عادی خود باز خواهد گشت. البته این شرایط که با افزایش جذابیت عرضه‌ها نیز همراه خواهد شد می‌تواند پتانسیل قدرتمندی برای افزایش تعداد و تنوع عرضه‌کنندگان و عرضه‌ها و نهایتا تنظیم بازار باشد. رخدادی که درخصوص جوش شیرین در گذشته تجربه شد.
در بازار داخلی مدتی است که قیمت‌ها در مسیر کاهشی قرار دارد و به نظر می‌رسد این روند نزولی باز هم ادامه یابد. البته این در حالی است که تعداد و حجم پیشنهاد قیمت‌ها نیز به صورت نسبی کاهش داشته است که نشان‌دهنده بی‌میلی فروشندگان کوچک‌تر به فروش است؛ البته موجودی انبارها نیز کاهش داشته که نشان‌دهنده ترس فعالان بازار از خرید تجاری و با حجم عمده خواهد بود. به نظر می‌رسد عقب‌نشینی خریداران کوچک و بزرگ به امید کاهش قیمت‌ها باز هم ادامه داشته باشد که می‌تواند پتانسیل مهمی برای ادامه روند کاهشی فعلی باشد.
پلی‌پروپیلن‌ها
مهم‌ترین و شاید سخت‌ترین شرایط در بازار محصولات پتروشیمی مخصوص پلی‌پروپیلن‌ها به‌خصوص انواع نساجی و شیمیایی است. در بازارهای جهانی و با محوریت بازارهای آسیای جنوب شرقی قیمت پلی‌پروپیلن نساجی از 1500 دلار در ابتدای اکتبر هم اکنون به کمتر از هزار دلار در هر تن رسیده است که به نظر می‌رسد این روند کاهشی برای این نوع کالا باز هم ادامه یابد. این در حالی است که قیمت 950 دلار هم توسط برخی تولیدکنندگان منطقه خلیج‌فارس پیشنهاد شده که می‌تواند باز هم این روند کاهشی را ادامه دهد. از سویی خبرهایی از احتمال کاهش قیمت‌های پیشنهادی سابیک عربستان به 900 دلار در هر تن نیز به گوش می‌رسد که هنوز تایید نشده است. با توجه به افزایش ظرفیت تولید این شرکت و قیمت‌های تمام‌شده پایین این تولیدکننده، یعنی کاهش بیشتر قیمت‌های پیشنهادی هم محتمل به نظر می‌رسد.
به نظر می‌رسد تولیدکنندگان بزرگ داخلی در بازارهای صادراتی شرایط سختی داشته باشند؛ بنابراین توجه بیشتر به بازارهای داخلی توصیه می‌شود تا بازار موجود فعلی با وجود صنایع پایین‌دستی و تکمیلی بزرگ موجود بتواند بخش بیشتری از تولید مواد اولیه پلی‌پروپیلنی را جذب کند. این در حالی است که از هم اکنون شائبه واردات این قبیل کالاها با قیمت تمام شده پایین وجود دارد.
تجربه نشان داده است که برای بررسی یک صنعت بهتر است به بازار محصولات نهایی آن صنعت توجه کنیم زیرا نشان‌دهنده واقعیت‌های فنی و اقتصادی در بخش‌های مختلف تولید است. این روزها صنعت پوشاک و به‌خصوص بازار خرده‌فروشی آن در سخت‌ترین شرایط در سال‌های اخیر قرار دارد و کاهش روزشمار تعداد فروشندگان در بازار آن هم در روزهای نزدیک به عید نوروز نشان‌دهنده این شرایط سخت است. با توجه به ضعف فراگیر تقاضا در پوشاک و همچنین شرایط سخت اقتصادی، به نظر می‌رسد بازار ضعیف فعلی باز هم روبه وخامت بیشتری بگذارد. با توجه به تمامی این موارد و همچنین عقب‌نشینی فعالان بازار و خریداران کوچک و بزرگ و ضعف شدید و فراگیر صنایع پایین‌دستی به نظر می‌رسد بازار به قیمت‌های پایین‌تری نیاز دارد. تولیدکنندگان بزرگ برای حفظ منافع خود در آینده بهتر است از این قبیل صنایع پایین‌دستی حمایت کنند تا بازار بالفعل فعلی لااقل از دست نرود.
دورنمای بازار
بازار در روزهای آینده شرایط سخت‌تری خواهد داشت و به نظر نمی‌رسد که افزایش قیمت دلار یا ثبات نسبی قیمت نفت بتواند به‌عنوان نقطه قوتی برای دورنمای بازار ایفای نقش کند. ضعف تقاضا در بازار داخلی آن هم در روزهای پایانی سال شرایط سختی را برای صنایع مصرف‌کنندگان این قبیل کالاها به وجود آورده که ممکن است به وخامت بیشتر اوضاع منجر شود. در هر صورت روز جاری در صورت عدم وقوع برخی رخدادهای غیرمنتظره، انتظار یک روز ضعیف دیگر در بورس کالا وجود دارد که برآیند این شرایط می‌تواند به ادامه نوسان قیمت‌ها در سطوح پایین فعلی یا کاهش بیشتر قیمت‌ها منتهی شود. به نظر می‌رسد که با توجه به انتظار برای قیمت‌های پایه جدید در بورس کالا باید برای آغاز به کار مجدد بازارها تا هفته آینده صبر کرد. تمامی این موارد در حالی است که با توجه به کاهش شدید تقاضا در روزها و هفته‌های گذشته و در صورت کاهش مطلوب و مورد انتظار قیمت‌ها می‌توان به افزایش شدید تقاضا امیدوار بود زیرا هم اکنون حجم بسیار بزرگی از تقاضا تجمیع شده و می‌تواند مجددا خودنمایی کند.
مهم‌ترین رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی:
- ثبات نسبی قیمت نفت و حتی افزایش محدود آن
- ادامه روند کاهش قیمت پلیمرها یا سایر محصولات پتروشیمی در جهان
- افزایش قیمت دلار در بازارهای داخلی و رسیدن به 3500 تومان
- عقب‌نشینی خریداران از ترس یا به امید کاهش بیشتر قیمت ها
- بالابودن موجودی انبارها در شرکت‌های بزرگ تولیدکننده مواد پلیمری
- کاهش شدید حجم خرید در بورس و بازار و رسیدن به کمترین حد در چند ماه اخیر
- انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در ابتدای بهمن ماه
- ادامه رواج شایعاتی مبنی بر کاهش قیمت‌های پایه یا قیمت‌های پیشنهادی تولیدکنندگان
- بی‌توجهی بازار به پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی و کم‌توجهی به گریدهای نساجی آن
- کاهش نسبی حجم معاملات در کنار بی‌توجهی یا کم‌توجهی به برخی از گریدهای OFF جذاب
- کاهش روزشمار قیمت‌ها در بازار داخلی
- برداشته شدن سقف نوسان قیمت پلی‌استایرن‌ها و افزایش قیمت آنها در بورس کالا
- تجمیع تقاضا و احتمال خودنمایی آن در صورت کاهش قیمت‌ها
روزنامه دنیای اقتصاد