بر اساس ضوابط و چارچوب جدید فرآیند اعتبار اسنادی داخلی ـ ریالی که در 13 ماده تنظیم شده، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز به تنزیل اعتبار اسنادی داخلی نمی‌باشند.
شورای پول و اعتبار ”الزامات ناظر بر فرآیند اعتبار اسنادی داخلی ـ ریالی“ را که به اختصار اعتبار اسنادی داخلی نامیده می‌شود، به شرح زیر تصویب کرد.
ماده ١- بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف به طراحی، ایجاد و پیاده‌سازی ساختار کنترل داخلی مالی و عملیاتی مؤثر و کارا مطابق با ”رهنمودهایی برای نظام مؤثر کنترل داخلی در مؤسسات اعتباری“ (موضوع بخشنامه شماره مب/ 1172 مورخ 31 خردادماه 1386) در مراحل مختلف گشایش، ابلاغ، معامله و پرداخت اعتبار اسنادی داخلی می‌باشد.
تبصره – بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف است نسبت به راه‌اندازی کامل نظام بانکداری متمرکز (Core Banking) ظرف مدت ۶ ماه از ابلاغ این الزامات اقدام نماید. بعد از زمان مذکور، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی که از نظام بانکداری متمرکز برخوردار نمی‌باشند به هیچ وجه مجاز به گشایش اعتبار اسنادی داخلی نمی‌باشند.
ماده ٢- هیأت مدیره بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف است بر حسب میزان اعتبار و نوع وثایق معرفی شده از سوی متقاضی (خریدار/کارفرما)، نسبت به گشایش یا عدم گشایش اعتبار اسنادی داخلی، از طریق ارکان اعتباری خود تصمیم‌گیری نماید.
ماده ٣- بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف به اعتبارسنجی دقیق متقاضی اعتبار اسنادی داخلی (خریدار/کارفرما) است. این اعتبارسنجی حداقل شامل اخذ استعلام تسهیلات و تعهدات و چک برگشتی از سامانه یکپارچه اطلاعاتی مشتریان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
در خصوص اشخاص حقوقی، استعلام یاد شده علاوه بر شخص حقوقی شامل صاحبان امضای مجاز، اعضای هیأت مدیره آن شخص و سهامداران عمده‌ای که قادر به تعیین حداقل یک عضو هیأت مدیره شخص حقوقی باشند، نیز می‌گردد. بانک مجاز به گشایش اعتبار اسنادی داخلی برای متقاضی (خریدار/کارفرما) که دارای سابقه چک برگشتی و یا تسهیلات و تعهدات غیرجاری نزد شبکه بانکی کشور است، نمی‌باشد.
تبصره – چنانچه متقاضی، دارای سابقه چک برگشتی ناشی از موارد قهری باشد، هیأت مدیره بانک /مؤسسه اعتباری غیربانکی می‌تواند با رعایت سایر شرایط مندرج در ماده ۳، نسبت به گشایش اعتبار اسنادی داخلی اقدام نماید.
ماده ٤- بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف است قبل از گشایش اعتبار اسنادی داخلی ، نسبت به اخذ استعلام مالیاتی در چارچوب ضوابط اجرایی تبصره ۱ ماده ۱۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب 27 بهمن‌ماه سال 1380 مبادرت نماید.
ماده ٥- بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی مکلف می‌باشد قبل از گشایش اعتبار اسنادی داخلی با توجه به صلاحیت، اهلیت و توان اعتباری متقاضی (خریدار/کارفرما)، وثائق و تضمینات لازم و کافی از وی اخذ نماید، به گونه‌ی که در صورت عدم ایفای تعهدات، حقوق بانک در حداقل زمان، استیفاء شود.
ماده ٦- بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف است هنگام گشایش اعتبار اسنادی داخلی، از متقاضی (خریدار/کارفرما) تعهدنامه‌ی اخذ نماید که طی آن وی متعهد به واقعی بودن معامله (قرارداد) می‌گردد و نیز اقرار می‌نماید که با ذینفع اعتبار (فروشنده/پیمانکار) ذینفع واحد (مطابق با تعریف ارائه شده در آیین‌نامه تسهیلات و
تعهدات کلان) نمی‌باشد. همچنین تعهدنامه مزبور باید مشتمل بر این موضوع باشد که در صورت اثبات خلاف هر یک از موارد فوق، بانک حق خواهد داشت در هر مرحله از فرآیند اعتبار اسنادی داخلی برای وصول مطالبات و خسارات احتمالی خویش اقدام نماید.
ماده ٧- بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف است به هنگام گشایش اعتبار اسنادی داخلی، از ”سامانه شماره درخواست تسهیلات و تعهدات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران“، شماره درخواست منحصر به فرد دریافت نماید.
ماده ٨- حداقل مدارک لازم جهت ارائه در زمان گشایش اعتبار اسنادی داخلی؛ پیش فاکتور یا قرارداد معتبر فروش کالا/ارایه خدمت، حسب مورد بیمه‌نامه معتبر کالا (با توجه به شرایط تحویل کالا اینکوترمز) به نفع بانک، فرم نامه پذیرش بازرسی و همچنین تعهدنامه واقعی بودن معامله (قرارداد) می‌باشد.
همچنین حداقل مدارک لازم به هنگام معامله اسناد؛ سیاهه (سیاهه تجاری فروش کالا یا صورت وضعیت انجام خدمت که به تأیید کارفرما یا نماینده قانونی وی رسیده باشد.)، سند حمل ( حسب مورد؛ بارنامه، راه‌نامه، صورت مجلس تحویل و تحول کالا، حواله انبار فروشنده یا قبض انبار) و گواهی بازرسی کالا می‌باشد.
تبصره ـ گواهی بازرسی کالا باید توسط شرکت‌های بازرسی مستقل و معتبری که در فهرست شرکت‌های بازرسی مجاز بانک مرکزی (مندرج در پیوست بخش دوم مجموعه مقررات ارزی) قرار دارند صادر شود انجام بازرسی کالا باید ناظر بر فرآیند تحویل کالا به خریدار باشد.
ماده ٩- بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی مکلف است به هنگام گشایش اعتبار اسنادی داخلی، متناسب با توان و ظرفیت اعتباری متقاضی (خریدار/ کارفرما) اقدام به اخذ پیش دریافت از وی به شرح زیر نماید:
1-9- در اعتبار اسنادی داخلی دیداری، حداقل ۱۰ ٪ هنگام گشایش اعتبار
2-9- در اعتبار اسنادی داخلی مدت دار، حداقل ۱۵ ٪ در زمان گشایش اعتبار، حداقل ۱۵ ٪ به هنگام معامله اسناد
تبصره چنانچه متقاضی (خریدار/کارفرما) اعتبار اسنادی داخلی، یکی از وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و شرکت‌های دولتی که از بودجه عمومی استفاده می‌نماید باشد، باید حداقل، معادل مبلغ اعتبار اسنادی داخلی در بودجه سالیانه نهاد مزبور مصوب شده باشد.
ماده ١٠ - گشایش اعتبار اسنادی داخلی مدت دار، برای مدت بیش از ۳۶۰ روز (از زمان معامله اسناد یا تاریخ حمل) مجاز نمی‌باشد.
تبصره- گشایش اعتبار اسنادی داخلی مدت‌دار برای بیش از مدت مقرر در این ماده، صرفًا پس از تصویب بانک مرکزی امکان‌پذیر است.
ماده ١١ - پرداخت بخشی از وجه اعتبار اسنادی داخلی به ذینفع (فروشنده/پیمانکار) به صورت پیش پرداخت، از منابع متقاضی (خریدار/کارفرما)، صرفًا در مقابل اخذ ضمانتنامه بدون قید و شرط معتبر بانکی مجاز می‌باشد.
ماده ١٢ - بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی موظف است اطلاعات مربوط به اعتبار اسنادی داخلی گشایش یافته، هرگونه تغییرات بعدی و ابطال آن را با شماره درخواست منحصر به فرد موضوع ماده ۷ این مقررات و در قالب فرم‌هایی که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین نموده است، به سامانه تسهیلات و تعهدات بانکی این بانک ارسال و تأییدیه مربوط را دریافت نماید.
ماده ١٣ - بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی مجاز به تنزیل اعتبار اسنادی داخلی نمی‌باشد.
خبرگزاری فارس