فشارهای بین‌المللی بر عرصه اقتصادی کشور از یکسو و تاثیرات تصمیمات متخذه از سوی مردان اقتصادی کشور درخصوص مسائلی چون نرخ ارز، سود بانکی، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها و بهره مالکانه از سوی دیگر، شتاب بیشتری به سیر نزولی حرکت شاخص بورس تهران داد تا به این واسطه بسیاری از سرمایه‌گذاران در این فضای پرریسک حاکم بر بازار سرمایه رفتن را به ماندن ترجیح دهند.
فشارهای بین‌المللی بر عرصه اقتصادی کشور از یکسو و تاثیرات تصمیمات متخذه از سوی مردان اقتصادی کشور درخصوص مسائلی چون نرخ ارز، سود بانکی، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها و بهره مالکانه از سوی دیگر، شتاب بیشتری به سیر نزولی حرکت شاخص بورس تهران داد تا به این واسطه بسیاری از سرمایه‌گذاران در این فضای پرریسک حاکم بر بازار سرمایه رفتن را به ماندن ترجیح دهند. آنهایی هم که در این بازار مانده‌اند، به امید بهبود اوضاع بورس، فعلا نظاره‌گر افت شاخص شده‌اند.
اصلاح قواعد معاملاتی در سه محور
بر این اساس با مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران به بررسی سه محور کنونی برنامه‌های سازمان و شرکت بورس پرداخته است؛ سه محوری که به عقیده کارشناسان می‌تواند در بهبود نسبی اوضاع بازار سهام مثمرثمر باشد. بررسی اصلاح حجم مبنا و دامنه نوسان در معاملات روزانه، راه‌اندازی بازار برتر و ارائه شاخص‌های جدید سه محور مذکور هستند.
مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران، با اشاره به مساله نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، از خروج قیمت‌گذاری نرخ گاز از بودجه سالانه دولت و رفع ریسک ناشی از قیمت‌گذاری کوتاه مدت نرخ خوراک در این صنعت به‌عنوان اقدامی مناسب یاد کرد.
وی با اشاره به انتظار موجود در مشخص شدن نرخ نهایی خوراک پتروشیمی‌ها، اظهار کرد: با توجه به وجود مزیت‌های بسیار در صنعت پتروشیمی، نباید با تصمیمات به‌گونه‌ای رفتار کنیم که این مزیت‌ها از بین برود و موجب شود که این صنعت در منطقه نتواند رقابت کند.
حسن قالیباف اصل که از تعیین نرخی بالا برای خوراک پتروشیمی‌ها به‌عنوان مانعی در اجرای پروژه‌های جدید در این صنعت یاد کرد، خواستار تعیین نرخی منصفانه و معقولانه برای خوراک پتروشیمی‌ها شد.
مدیرعامل شرکت بورس تهران درخصوص نرخ سود بانکی عنوان کرد: این نرخ باید به‌صورتی تعیین شود که توجیه سرمایه‌گذاری و تامین مالی در صنایع از بین نرود. کاهش هزینه پول موجب رونق فعالیت‌های سرمایه‌گذاری می‌شود.
وی در مورد لزوم اصلاح محدودیت‌ها و موانع موجود در بازار سرمایه مانند حجم مبنا و دامنه نوسان، به ارائه پیشنهاد تغییر حجم مبنا و دامنه نوسان به سازمان بورس از سوی شرکت بورس در سه ماه گذشته اشاره کرد و گفت؛ با توجه به موافقت شورای عالی بورس، مقرر شد که حجم مبنا با نصاب قبلی یا یک میلیارد تومان (هر کدام که کمتر باشد) تغییر کند.
قالیباف‌اصل در تاکید بر تاثیر تغییر حجم مبنا بر شرکت‌های بزرگ بورسی، عنوان کرد: در میان ناشران بورسی، حجم مبنای 31شرکت به یک میلیارد تومان می‌رسد. در واقع حجم مبنا به میزان زیادی برای شرکت‌های بزرگ بورسی محدودیت ایجاد کرده بود که با این اصلاح، حجم مبنا کاهش می‌یابد، به‌طوری که شاهد معامله سهام این شرکت‌ها به‌صورت روان‌تری خواهیم بود.
وی در برابر این سوال که آیا تغییر در حجم مبنا منجر به حذف دستورالعمل گره معاملاتی خواهد شد، گفت: تا زمانی که حجم مبنا در بازار در مورد شرکت‌ها اعمال می‌شود، دستورالعمل گره معاملاتی نیز به قوت خود باقی است؛ در واقع دستورالعمل‌های حجم مبنا و گره معاملاتی همراستای هم در بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بالاترین مقام اجرایی بورس کشور در مورد زمان اعمال تغییرات در حجم مبنا در بازار سرمایه، جلسه شرکت بورس با سهامداران را مورد اشاره قرار داد که در آن جلسه، سهامداران پیگیر تغییر شاخص بورس و قواعد معاملاتی در بازار سرمایه بودند و به این سهامداران وعده داده شد که حداکثر تا پایان سال این قواعد معاملاتی تغییر خواهد کرد.
فلسفه شکل‌گیری بازار برتر
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به تغییر حجم مبنا در بازار سرمایه، آیا لزومی به شکل‌گیری بازار برتر وجود دارد و اصولا راه‌اندازی بازاری تحت عنوان بازار برتر به چه زمانی موکول شده است، از بازار برتر به‌عنوان ایده‌ای نام برد که از سوی شرکت بورس اوراق بهادار تهران مطرح شد و کار مطالعاتی نیز به موجب آن ایده صورت گرفت.
قالیباف‌اصل ادامه داد: در واقع هدف از طرح ایده «بازار برتر» این بود که با ایجاد بازاری جدید، شرکت‌هایی که در تابلوی این بازار قرار می‌گیرند، از تغییراتی در محدودیت‌های معاملاتی مانند حجم مبنا و دامنه نوسان برخوردار شوند. اما پس از آن مقرر شد هر گونه تغییر در قواعد معاملاتی مانند دامنه نوسان و حجم مبنا در مورد کل بازار صورت گیرد و تنها به چند شرکت معطوف نشود. وی اجرایی نشدن ایده بازار برتر را ناشی از عدم جمع‌بندی در متغیرهای برتری عنوان کرد.
نسبت 5 برای P/ E بازار
مدیرعامل شرکت بورس تهران نسبت P/ E بازار سرمایه را 5 ذکر کرد و ادامه داد: سال گذشته در بازار سرمایه 40 هزار میلیارد تومان (معادل 78 درصد) سود تقسیم شد، اما در حال حاضر پیش‌بینی سود شرکت‌های بورسی در مجموع 57 هزار میلیارد تومان است.
شاخص جدید برای بازار سرمایه
وی با بیان اینکه شرکت بورس شاخص‌های هم‌وزن و قیمت را به سازمان بورس ارائه داده است، ادامه داد: این شاخص‌ها برای 30شرکت بزرگ و 50 شرکت فعال‌تر نیز اعمال خواهند شد. وی به توقف محاسبه شاخص قیمت از آذر‌ماه سال 1387 اشاره کرد که با توجه به تغییر شاخص بورس تهران شرکت بورس در حال انتشار شاخص قیمت از تاریخ یاد‌شده است و همچنین مقرر شده است تا پایان بهمن‌ماه امسال شاخص به رقم آذر 87 بازگردد.
در شاخص فعلی عدد شاخص از ابتدای سال با 10 هزار واحد آغاز شده بود. بر این اساس شرکت بورس در حال محاسبه و آماده‌سازی تاریخچه شاخص قیمت است.
به گفته قالیباف‌اصل، اقدامات شرکتی مساله‌ای است که در حال حاضر بازگشت شاخص را با مشکل مواجه کرده است.
با این حال روش و فرمول‌های شاخص که توسط بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد با بورس‌های معتبری همچون توکیو، لندن و نیویورک مطابقت دارد.
مدیرعامل شرکت بورس تهران اضافه کرد: تمامی تعدیلات پایه شاخص با این هدف انجام می‌شود که متغیرهایی همچون افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و ورود و خروج شرکت‌ها تاثیری بر مقدار شاخص نداشته باشد، در واقع شاخص تنها تابعی از عملکرد قیمت باشد.
وی با بیان اینکه شاخص جدید قابلیت انتشار حدود 70 شاخص دیگر را دارد، به برنامه شرکت بورس برای بررسی و انتشار شاخص‌های جدید اشاره کرد که به‌عنوان مثال شرکت بورس مطالعات طراحی شاخص ریسک را آغاز کرده است.
وی در تعریف شاخص ریسک گفت: شاخص ریسک، شاخصی است برای تخمین ریسک بازار، در واقع به واسطه این شاخص مشخص می‌شود که آیا ریسک بازار افزایش یافته است یا خیر.
قالیباف‌اصل با اشاره به شاخص 50 شرکت نیز عنوان کرد: این شاخص که بر اساس شاخص‌های داوجونز طراحی شده است پایه کل آن مانند شاخص کل تعدیل می‌شود، به واسطه این مساله، عدد حاصله عدد صحیحی نیست، لذا برای اصلاح آن باید شاخص‌های 50 شرکت و 30 شرکت برتر بورسی نیز اصلاح شوند.
بالاترین مقام اجرایی در شرکت بورس تهران در این میان نرم‌افزار PFI2 را مورد اشاره قرار داد که در محاسبه شاخص به کار می‌رود. وی بر این اساس اظهار کرد این نرم‌افزار به رغم محاسبه صحیحی که از شاخص کل دارد، قادر به محاسبه شاخص قیمت نیست.
این در حالی است که نرم‌افزار آی‌کد به راحتی قادر به محاسبه شاخص کل و شاخص قیمت است. در این راستا در شاخص جدیدی که قرار است منتشر شود، از نرم‌افزار آی‌کد استفاده خواهد شد.
روزنامه دنیای اقتصاد