بازار محصولات پتروشیمی و پتروشیمیایی به‌صورت روزشمار در حال بهبود قرار گرفته که مهمترین دلیل آن افزایش حجم تقاضا در روزهای پایانی سال است تا جایی که اغلب تولیدکنندگان تلاش دارند تا از این فرصت برای افزایش حجم تولید و فروش خود استفاده کنند.
نویسنده:
محمد‌حسین بابالو
با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی و ثبات نسبی قیمت دلار و همچنین نزدیکی به زمان اعلام قیمت‌های پایه جدید، شایعاتی به گوش می‌رسد که بازار را با برخی بی‌ثباتی‌ها رو‌به‌رو کرده است. این در حالی است که هنوز هم حجم عرضه‌ها در بازار داخلی بالاست و روند کاهشی قیمت‌ها، به‌صورتی بسیار آرام ادامه دارد ولی اعلام قیمت‌های پایه جدید در ابتدای هفته پیش‌رو می‌تواند جهت‌گیری کلی بازار را تعیین کند.
بازار محصولات پلیمری
در بازار محصولات پلیمری شاهد ادامه روند کاهشی قیمت‌ها هستیم تا جایی که برخی گریدها با ریزش بیشتر نرخ‌ها و برخی دیگر با ثبات نسبی رو‌به‌رو شدند، اما برخی از انواع خاص به‌صورت معدودی افزایش قیمت داشتند. بالا رفتن تقاضای فصلی در روزهای پایانی سال، مهمترین خبر این روزهای بازار است که در کنار افزایش حجم عرضه‌ها وضعیت کلی بازار را رقم زده است. توجه به برخی انواع PVC و پلی‌پروپیلن‌ها و حتی پلی‌اتیلن سبک فیلم 0190 در روزهای اخیر را می‌توان مهمترین خبر در بورس کالا دانست. به نظر می‌رسد بدبینی نسبت به پلی‌اتیلن‌ها برای افزایش قیمت‌های پایه محدودتر است ولی بازار شدیدا نگران رشد قیمت PVC و پلی‌پروپیلن‌ها است که مخصوصا برای پلی‌پروپیلن، از شواهد بنیادین بیشتری برخوردار است.
با توجه به جهت‌گیری‌های مختلف قیمت‌های مورد معامله در بازارهای جهانی برای گریدهای متفاوت محصولات پلیمری، به نظر می‌رسد نباید انتظار ادامه یک روند کلی و یکسان را در بازار داشته باشیم که البته با اعلام قیمت‌های پایه جدید این وضعیت شفافیت بیشتری پیدا خواهد کرد.
بازارهای جهانی نفت و محصولات پتروشیمی
در بازارهای جهانی قیمت نفت خام در سطوح مناسبی قرار دارد و به نظر می‌رسد که این وضعیت با ثبات حداقل در کوتاه مدت ادامه پیدا کند. این مطلب که از انتهای هفته گذشته تاکنون که در پایان هفته جاری قرار داریم، ادامه پیدا کرده؛ داده مهمی را به کل بازارهای جهانی مخابره می‌کند که گویی بازار نفت قصد ندارد به سطوح پایین پیشین باز‌گردد. قیمت نفت خام برنت که در پایان هفته گذشته توانسته بود با رسیدن به بیش از 62 دلار بالاترین رکورد را در 45 روز اخیر ثبت کند، باز‌هم در همین سطوح نوسان می‌کند.
در لحظه تنظیم این گزارش قیمت نفت خام برنت با 1.1 دلار کاهش به 61 دلار و 43 سنت رسیده است که هنوز هم قیمت‌های مطلوبی به‌شمار می‌رود. در بازار آمریکا نیز قیمت نفت خام این کشور موسوم به WTI با 68 سنت کاهش به 52 دلار و 86 سنت رسیده که نشان می‌دهد این نوع نفت که همیشه تحت بیشترین فشار افت بهای آن بوده است، توانسته در سطوحی بالاتر از 50 دلار پایدار بماند که قیمت‌های فعلی برای این کالا نیز یک وضعیت مطلوب تلقی می‌شود.
در بازارهای جهانی به‌جز ترکیه و چین، قیمت اغلب پلیمرها و مخصوصا بهای مواد اولیه صنایع مختلف پتروشیمی در حال افزایش است و به نظر می‌رسد که این جهت‌گیری صعودی باز هم ادامه داشته باشد.
این در حالی است که در بازار ترکیه به‌صورت نسبی قیمت پلیمرها مخصوصا پلی‌اتیلن‌ها و پلی‌پروپیلن‌ها در مسیر کاهش قرار دارد که البته این اتفاق دلایل خاص خود را نیز دارد. ترکیه با انعقاد قراردادهای متعدد تجارت ترجیحی با بسیاری از کشورها نرخ تعرفه واردات مواد اولیه خود را کاهش داده که این مطلب مهمی برای کاهش قیمت‌ها در این کشور است.
از سویی ترکیه در هفته‌های اخیر و مخصوصا کف قیمتی چند سال گذشته اقدام به واردات حجم‌های عظیمی از مواد اولیه پلیمری به کشور خود کرد که برآیند این موارد در کنار برخی مشکلات فروش برای محصولات نهایی و کاهش قیمت‌های صادراتی خود، بازار این کشور به سمت کاهش قیمت حرکت کرده است.
در مورد چین هم با توجه به فرارسیدن تعطیلات سال نو چینی و تعطیلی بازار این کشور شاهد عقب‌نشینی اغلب تجار و واردکنندگان کوچک و بزرگ به این کشور هستیم که در ضعف نسبی تقاضا به عدم ثبت معامله منجر شده است.
به استثنای ترکیه و چین سایر بازارهای مصرف مهم جهانی در مسیر افزایش قیمت قرار دارد، ولی هنوز هم قیمت‌های پراکنده‌ای با جهت‌گیری کاهشی از سوی برخی فروشندگان روسیه یا عربستان پیشنهاد شده، اما فراگیر نیست و کل بازار را در بر نمی‌گیرد. با توجه به تثبیت نسبی قیمت نفت در سطوح فعلی به نظر می‌رسد پتانسیل افزایش بیشتر قیمت‌ها نیز وجود داشته باشد که تمامی این موارد داده‌های مثبتی برای کل بازار تلقی می‌شود که می‌تواند ادامه دار باشد.
قیمت‌های پایه در بورس کالا
در بازارهای جهانی قیمت‌ها در مسیر افزایش قرار گرفته است، ولی این روند صعودی حداکثر نزدیک به 10 روز است که خودنمایی می‌کند بنابراین تمامی بهمن ماه را شامل نمی‌شود. این در حالی است که قیمت دلار نیز در سطوحی کمتر از 3500 تومان تثبیت شده و اغلب گمانه زنی‌ها مبنی بر ثبات این نرخ یا حتی کاهش قیمت‌ها است. برآیند تمامی این وضعیت‌ها در کنار عدم اعلام قیمت‌های ماه گذشته برای پلی‌پروپیلن‌ها، قیمت‌های پایه جدید را تشکیل خواهد داد.
از هم‌اکنون در بازار و حتی بورس کالا برای قیمت‌های پایه پیش رو انتظار روانی مبنی بر افزایش نرخ‌ها وجود دارد که در افزایش حجم تقاضا و همچنین افزایش حجم معاملات در هفته جاری مشهود بود. البته این وضعیت که در کنار افزایش تقاضای فصلی در روزهای پایانی سال خودنمایی کرد نشان دهنده جو روانی افزایشی است که نیاز به بررسی و تحلیل دارد.
نکته دیگر درخصوص قیمت‌های پایه، خبری مبنی بر اعلام نرخ‌ها هر دو هفته یکبار است که روز گذشته در خروجی خبرگزاری‌ها و همچنین، این روزنامه قرار گرفت که از قول خسروتاج معاون وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شد. وی گفت: با توجه به شرایط موجود در بازار تصمیم گرفته شد تا قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران که پیش‌تر ماهی یکبار اعلام می‌شد، به ١٥ روز یکبار تغییر کند تا کنترل و نظارت بیشتری بر بازار صورت گیرد.
خسرو تاج ادامه داد: نظارت و کنترل کاملی با همکاری بورس کالا و شرکت ملی صنایع پتروشیمی بر بازار وجود دارد و هفته آینده در جلسه ستاد تنظیم بازار، گزارش کاملی از وضع کنونی پتروشیمی‌ها و نحوه عرضه محصولاتشان ارائه می‌شود و در صورت نیاز تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام خواهیم داد.
البته این اظهارنظر باید از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی صورت می‌گرفت ولی درج این خبر روی سایت بورس کالا نشان‌دهنده تایید ضمنی آن از سوی این نهاد خواهد بود که باید بیشتر به آن توجه کرد. البته در روزهای ابتدایی هفته آینده و به احتمال روز شنبه قیمت‌های پایه اعلام خواهد شد که می‌تواند در روزهای ابتدایی هفته پیش رو بیشترین تاثیر را بر بازار داشته باشد و شاید اعلام قیمت‌های پایه جدید در دو هفته بعد از آن، آن هم در نزدیکی تعطیلات سال نو تاثیر چندانی بر بازار نخواهد داشت، زیرا زمان برای خرید، تحویل، حمل یا انبار کردن در مقصد در کنار مشکلات احتمالی حمل و نقل، جذابیت خرید را شدیدا کاهش خواهد داد. نکته دیگر روند حرکت قیمت‌های جهانی است که تنها چند روز است که افزایشی شده بنابراین نمی‌توان متوسط قیمت ماه گذشته را صعودی شدید دانست تا جایی که برای بسیاری از گریدها، شاید کاهشی باشد. این در حالی است که قیمت‌های پایه پلی‌پروپیلن‌ها در ماه قبل هم اعلام نشد که دلیل اصلی آن صعودی بودن نرخ‌ها بود و در صورت اعلام قیمت‌های پایه جدید، شاید پتانسیل افزایش قیمت‌های بیشتری داشته باشد، ولی قطعا این افزایش به تمامی گریدهای بازار سرایت نمی‌کند. با توجه به تمامی این موارد بهتر است تا بازار رویکرد احتیاطی اتخاذ کند تا در نوسان نرخ‌ها متضرر نشود.
بازار محصولات پتروشیمیایی
در روزهای اخیر به نظر می‌رسد که حجم خرید به میزان محدودی در بازار داخلی افزایش یافته است که البته با افزایش نسبی تقاضا در بورس کالای ایران همراه شده است اما افزایش محدود قیمت‌های مورد درخواست برای خرید، نشان می‌دهد که وضعیت بازار در حال تغییر است.
این در حالی است که افزایش تقاضا در روزهای پایانی سال را نیز باید در نظر گرفت که به افزایش حجم خرید مواد اولیه و بهبود ساز‌و‌کارهای تولیدی در صنایع پایین دستی می‌انجامد. در هر حال پس از یک دوره نسبی رکود در بازار که تنها مدت محدودی است که با ترمیم شکننده بازار رو‌به‌رو شده‌ایم شاید نتوان این وضعیت را به‌عنوان یک بهبود قدرتمند به شمار آورد ولی در هر حال آن را به فال نیک می‌گیریم. افزایش حجم تولید در صنایع پایین دستی بزرگ و کوچک واقعیتی است که پس از ماه‌ها شاهد آن هستیم و کاهش نسبی قیمت مواد اولیه و افزایش تقاضا از دلایل اصلی آن به شمار می‌رود. البته کاهش محدود قیمت دلار و عقب‌نشینی بهای مواد اولیه در بازارهای جهانی نیز از مواردی است که به این وضعیت دامن زده است. مهمترین دلیل کاهش قیمت‌های مواد اولیه افزایش حجم عرضه‌ها در بازار داخلی از سوی بورس کالا یا عرضه‌های مستقیم بود اما به نظر این مسیر در حال تغییر جهت است.
نوسان کلی قیمت‌ها در بازار داخلی هنوز هم در مسیر کاهشی قرار دارد. البته شاهد چند جهش مقطعی نیز در بازار بودیم ولی هنوز این روند نزولی ادامه دارد اما شاید به پایان راه خود نزدیک شده باشد. موسوی از کارشناسان بازار محصولات شیمیایی معتقد است که با توجه به وضعیت کلی بازار و افزایش حجم تقاضا و همچنین توجه بیشتر خریداران و افزایش نسبی قیمت‌های پیشنهادی برای خرید، به نظر می‌رسد بازار در مسیر افزایش قیمت‌ها قدم برداشته است و البته انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید که از هم‌اکنون شائبه افزایش نرخ‌ها نیز وجود دارد هم می‌تواند به این جذابیت برای خرید بیفزاید.
نکته مهم دیگر ضعف شدید نقدینگی در بازار است که پتانسیل خرید نقدی را محدود کرده ، این در حالی است که افراد محدودی نیز توان فروش اعتباری در بازار را دارند ولی خریداران فراوان هستند و متاسفانه بسیاری از فروشندگان اعتبار خرید محدودی را برای خریداران قائلند. این در شرایطی است که در بازار محصولات پتروشیمیایی اغلب خریداران و تولیدکنندگان در صنایع پایین دستی شرکت‌های بزرگ و حتی بورسی یا دولتی هستند که اعتبار بیشتری را در اختیار دارند. البته باز هم ضعف توان فروش و محدودیت نقدینگی نکته دیگری است که اجازه انعقاد بسیاری از معاملات را محدود می‌کند.
با توجه به تمامی این موارد دورنمای بازار محصولات پتروشیمیایی در آینده بهتر خواهد بود، زیرا انتظار برای افزایش محدود قیمت‌های مواد اولیه، افزایش جذابیت تولید در صنایع پایین دستی، انتظار برای بهبود نرخ بهره بانکی و همچنین تقویت ساز و کارهای اقتصادی وضعیت بهتری را به ارمغان خواهد آورد.
مهمترین رخدادها
در بازار محصولات پتروشیمی و پتروشیمیایی
- افزایش تقاضا در بورس کالای ایران
- تنوع مطلوب حجم و گریدهای عرضه شده در بورس مخصوصا برای محصولات پتروشیمیایی و پلیمری
- بالابودن تقاضا در بازار داخلی در روزهای پایانی سال
- افزایش جذابیت خرید قیر و وکیوم باتوم به دلیل افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی
- ثبت چند رقابت مهم درخصوص بازار محصولات پلیمری، PVC و پلی‌پروپیلن‌ها
- ثبات قیمت نفت پس از رسیدن به بالاترین نرخ در 45 روز گذشته آن
- انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در ابتدای هفته پیش رو
- افزایش قیمت‌های جهانی و ثبات نسبی و حتی کاهش قیمت دلار در بازار داخلی
- افزایش محدود جذابیت صادراتی بسیاری از محصولات پتروشیمی که ممکن است به کاهش نسبی حجم عرضه‌ها به بازارهای داخلی منتهی شود.
- برخی فشارهای رسانه‌ای مبنی بر محدودسازی عرضه مستقیم به بازار بدون حرکت از مسیر بورس کالا که واکنش بسیاری از مدیران دولتی را نیز برانگیخته است
- بالابودن نسبی حجم عرضه‌ها در بازار داخلی
- تنوع مطلوب و بالابودن حجم عرضه‌ها در بورس کالای ایران
- جذابیت بالای انواع OFF گرید همچون گذشته
- وجود جو روانی افزایش قیمت‌های پایه در بورس کالا که البته از پشتوانه چندان قدرتمندی برای همه انواع برخوردار نیست؛ در حالی که برخی از گریدهای خاص از پتانسیل افزایش نرخ بیشتر سود می‌برند.
روزنامه دنیای اقتصاد