سوئیفت چیست و رفع تحریم آن چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

این روزها اخبار رفع تحریم های بین المللی در بازارهای مالی و پولی کشور اثرات مثبتی داشته و فعالان این بازارها با خوشبینی از آینده نزدیک سخن می گویند.

با نوید رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر اخبار خوش برای بانک ها بعد از رفع تحریم، شرایط بانک های مورد تحریم تغییر کرده است. بانکداران و فعالان بازار پولی از کاهش هزینه ها و سرعت در تبادلات مالی بین المللی سخن می گویند و فعالان بازار سرمایه نیز با اطلاع از اینکه رفع تحریم ها تاثیرات زیادی بر کاهش هزینه‌های عملیات بین المللی بانک‌ها و نیز افزایش سود آوری آنها خواهد داشت رو به خرید سهم این گروه آورده و معامله سهام این گروه به شدت رونق پیدا کرده است.

از طرفی فعالان اقتصادی و تجار و بازرگانان نیز از رفع تحریم سوئیفت ابراز خوشحالی کرده و از تسهیل تبادلات مالی با بانک های خارجی در واردات و صادرات سخن می گویند.

فارغ از تاثیرات تحریم در شرایط کلی بانک ها، می توان گفت یکی از خدمات اصلی این بانک ها به بخش تجارت بین الملل در اصل تراکنش های ارزی بود که با وضع تحریم های بین المللی انجام این تراکنش ها با مشکلاتی مواجه شد.

سوئیفت چیست؟

سوئیفت ( SWIFT) که مخفف کلمات(Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) همان جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی است که با تفاهم و توافق ۲۳۹ بانک از پانزده کشور اروپایی و آمریکای شمالی در ماه مه سال ۱۹۷۳ میلادی راه اندازی گردید.

اولین هدف سوئیفت جایگزینی یک روش یکپارچه و استاندارد بین المللی برای تبادل مالی و حذف روشهای ارتباطی غیر استاندارد کاغذی و یا از طریق Telex بود. در حال حاضر بیش از ۷۰۰۰ مؤسسه در ۱۹۷ کشور جهان عضو آن انجمن می‌باشند. در سال ۲۰۰۱ بیش از 1.5 بیلیون پیام از طریق سیستم سوئیفت در سطح جهان مبادله گردیده‌است.

مرکز اصلی شبکه سوئیفت در کشور بلژیک بوده و طبق قوانین آن کشور عمل می‌نماید و کشورهای آمریکا، هلند، انگلیس و هنگ کنگ به عنوان مراکز پشتیبان اعضا فعالیت دارند. سوئیفت در هر کشوری داری یکSAP یعنی نقطه دسترسی به سوئیفت می‌باشد که توسط مؤسسه سوئیفت کنترل می‌شود. در ایران SAP در بانک مرکزی واقع گردیده‌است.

سیستم سوئیفت جهت ارسال و دریافت هرگونه پیام ارزی در بین واحدهای ارزی بانکهای داخل کشور و بانکهای خارج از کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر تمام بانکهای داخلی ایران از طریق خطوط Leased و یا ماهواره به مرکزSAP در بانک مرکزی متصل بوده و از طریق سیستم ماهواره‌ای پیامها را برای بانکهای خارج از کشور ارسال می‌نمایند.

این سیستم جهت سرعت بخشیدن به انجام معاملات ارزی و جلب رضایت مشتریان و همچنین هماهنگی تمام عملیات ارزی در سطح جهانی با استفاده از یک نرم‌افزار استاندارد مورد توجه واقع گردیده‌است.

بدون سوئیفت تجارت جهانی و سرمایه‌گذاری کندتر، پرهزینه‌تر و غیرقابل اعتمادتر می‌شود. اما پرفایده بودن این شبکه آن را به ابزاری برای اعمال تحریم‌های بین‌المللی تبدیل ساخته است.

چه زمانی ایران به عضویت سوئیفت درآمد؟

در سال 1364کارشناسان بانک مرکزی بررسی‌های اولیه را برای عضویت بانک‌های ایرانی در سوئیفت انجام دادند ولی با توجه به وقوع جنگ تحمیلی و اولویت‌های اساسی‌تر به تعویق افتاد. پنج سال بعد و پس از اتمام جنگ تحمیلی در سال1369 بانک مرکزی هیأتی را مأمور هماهنگی با بانک‌های تجاری به منظور عضویت در سوئیفت کرد.

پس از طی دوره بررسی عضویت، در اواخر سال 1370 پس از هماهنگی‌های لازم با بانک‌های تجاری تقاضای عضویت سیستم بانکی ایران توسط بانک مرکزی به سوئیفت ارایه شد. در سال 1371 پس از ارایه سه پیش شرط عضویت به سوئیفت، عضویت بانک مرکزی به همراه پنج بانک تجاری صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه در آذرماه پذیرفته شد.

تحریم سوئیفت ایران در سال 1390

با بالا گرفتن اختلاف نظرهای بین المللی در خصوص مسائل هسته ای کشور، روز شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ در پایان ساعت اداری رسمی کشور سیستم سوئیفت بانک مرکزی ایران در راستای تحریم‌های اروپایی قطع شد. هر چند تحریم ها مراودات بین المللی بانکهای ایرانی را متوقف نکرد، اما با این وجود هزینه های زیادی بر عملیات ارزی و بانکی کل سیستم بانکی کشور تحمیل شد.

اگرچه برخی از بانک‌های محروم از خدمات سوئیفت توانستند با اجاره خطوط تلفن و فکس از همتایان خود در دوبی،‌ ترکیه و چین به انتقال پول بپردازند یا طبق گزارش دادستانی ترکیه بانک‌های تحریم‌نشده ایرانی را واسطه انتقال قرار دهند. اما این کار برایشان با کندی و هزینه فراوان صورت می‌گرفت. علاوه بر این، صدور حکم تحریم‌ علیه بانک های ایرانی، بانک‌های غربی را وادار کرد از انجام سایر کارهای بانکی با بانک‌های تحریم‌شده نیز خودداری کنند.

پس از صدور بیانیه اخیر در لوزان فرانسه و با رسیدن به توافق جامع هسته ای و برداشته شدن تحریم ها می توان انتظار داشت یکی از گروه‌هایی که بیشترین تاثیر مثبت را از این اتفاق می‌بیند شبکه بانکی است. چرا که برداشته شدن تحریم ها تاثیر قابل توجهی در فعالیت و سودآوری آنها خواهد داشت و در بازار سرمایه نیز اثر این خبر خوش به صورت کاملا محسوس مشاهده شده و شرکتهای این گروه از جمله نمادهایی هستند که در روزهای معاملاتی گذشته با افزایش تقاضا و رشد مواجه بوده اند.

خبرآنلاین