علی‌رغم اینکه ایران پس از کشورهای استرالیا، برزیل و آفریقای جنوبی چهارمین صادرکننده بزرگ سنگ آهن به چین است و از نظر ذخایر قطعی سنگ‌آهن در رتبه یازدهم جهان قرار دارد، غول‌های سنگ‌آهنی اجازه رقابت را از ایران گرفته‌اند؛ به‌طوری که ایران در مقابل کشورهای استرالیا و برزیل دیگر جایی برای صادرات سنگ آهن خود به چین ندارد.
باید به این‌نکته توجه کرد که عرضه مازاد سنگ آهن در بازارهای جهانی همچنان ادامه دارد و بزرگترین تولیدکنندگان معدنی در جهان طرح های توسعه خود را همچنان دنبال می کنند که در نتیجه این امر بازار جهانی هر چه بیشتر با افت قیمت های این ماده اولیه فولادسازی ها مواجه می شود.
پیش بینی می شود که میزان عرضه مازاد سنگ آهن در سال 2015 بین 60 تا 75 میلیون تن باشد که معادل افزایش عرضه مازاد به میزان 75 میلیون تن در سال 2014 است.
شرکت های ریوتینتو و بی اچ پی در استرالیا و وآله در برزیل میلیاردها دلار برای افزایش تولیدات ارزان خود سرمایه گذاری کرده اند؛ به طوری که قیمت به پایین ترین سطح خود در پنج سال گذشته رسیده و با افزایش فروش خود رقبایی را که توان رقابت در بازار نداشتند به تعطیلی کشاندند.
دلیل اصلی کاهش قیمت سنگ آهن استمرار افزایش تولید شرکت های بزرگ معدنی است که همچنان بازار را با مازاد عرضه مواجه کرده اند.
افزایش عرضه جهانی سنگ آهن
شرکت ریوتینتو در گزارش سالانه خود اعلام کرد که عرضه سنگ آهن سریع تر از تقاضای آن رو به رشد است؛ به طوری که قیمت سنگ آهن با کاهش روبرو کرده است.
بر اساس اعلام ایمیدرو پیش بینی می شود که عرضه جهانی سنگ آهن امسال با 4.6 درصد افزایش به یک میلیارد و 430 میلیون تن برسد که سه درصد از میزان افزایش تقاضا ( یک میلیارد و 250 میلیون تن) بیشتر است. همچنین میزان عرضه مازاد از 184 میلیون تن در سال جاری به 437 میلیون تن در سال 2018 خواهد رسید.
از سوی دیگر شرکت بی اچ پی که بزرگترین شرکت استخراج معادن دنیاست درنظر دارد در سال مالی جاری تولیدش را از 204 میلیون تن در سال گذشته به 225 میلیون تن برساند؛ درحالی که شرکت لندنی ریو درنظر دارد تولیدش را از 295 میلیون تن در سال 2014 به 330 میلیون تن در سال جاری برساند. همچنین شرکت وآله نیز در نظر دارد 340 میلیون تن در این سال تولید داشته باشد.
این سه شرکت بزرگ معدنی که بالغ بر 57 درصد فروش سنگ آهن جهان را در سال گذشته به خود اختصاص داده بودند، برای حفظ حاشیه سود و مقابله با کاهش قیمت ها از هزینه های خود می کاهند.
چین نرخ سنگ آهن را تعیین می کند
چین که دو سوم عرضه جهانی سنگ آهن را می خرد، درنظر دارد در سال 2015 با رشد اقتصادی هفت درصدی حرکت کند که پایین ترین سطح در 15 سال گذشته است، چراکه دولت مصمم است با ظرفیت مازاد رکود بازار مسکن مبارزه کند. درضمن دولت چین می خواهد به هر بهایی از طرح های توسعه خود فرار کند؛ به همین منظور بانک مرکزی این کشور برای دومین بار در مدت سه ماه در 28 فوریه نرخ بهره را کاهش داد.
فقط یک دلیل برای کاهش قیمت های سنگ آهن وجود دارد و آن کاهش رشد اقتصادی چین است. اگر سیاست گذاری های اقتصادی چین رشد اقتصادی آن را در سطح هفت درصد نگه دارد به احتمال قوی جریان تجاری سنگ آهن برقرار مانده و قیمت ها از ثبات برخوردار می شود در غیر این صورت قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد.
در مورد قیمت سنگ آهن نظرات و پیشبینی‌های گوناگونی وجود دارد به طوری که عده ای از تحلیلگران قیمت سنگ آهن را به طورمیانگین 79 دلار در هر تن و عده‌ای دیگر قیمت میانگین سنگ آهن را امسال 58 دلار در هر تن ارزیابی می کنند.
همچنین پروا سلطانی، نایب رییس انجمن تولیدکنندگان و صادر‌کنندگان سنگ آهن معتقد است که سنگ آهن ایران به تنهایی نمی تواند وزنه محرکه‌ای برای ایجاد تغییرات اساسی باشد لذا برای روشن‌شدن تکلیف وضعیت سنگ آهن ایران باید منتظر دیگر بازارهای جهانی بود.
وی به ایسنا گفت: ایران به تنهایی نمی‌تواند تاثیر زیادی در قیمت‌های بازار جهانی داشته باشد، چرا که عرضه صادرات ایران تنها دو درصد است به همین دلیل باید به توازن عرضه و تقاضا در یک وضعیت رقابتی امید داشته باشیم.
سلطانی با بیان اینکه باید به فکر ارتقا صنایع معدنی ایران به ویژه عناصر اساسی همچون سنگ‌آهن بود، اظهار کرد: بازار سنگ آهن تنها زمانی می‌تواند به یک اعتدال دست یابد که بازارهای جهانی وضعیت مناسب‌تری را پیدا کنند.
به گزارش ایسنا، با توجه به اینکه استرالیا و برزیل 80 درصد سهم سنگ آهن وارداتی چین را به خود اختصاص می دهند و در واقع چین نقش عمده‌ای در تعیین قیمت سنگ آهن دارد باید توجه به این حوزه افزایش یابد تا ایران نیز بتواند در این عرصه خود‌نمایی کند.
خبرگزاری ایسنا