همزمان با بالا گرفتن اختلافات نفتی ایران و چین بر روی قیمت و نحوه پرداخت پول نفت خام صادراتی شرکت ملی نفت ایران به پالایشگاه‌های چینی، دور جدید مذاکرات نفتی دو کشور تا چند روز آینده در پکن برگزاری می شود.
آمارهای غیر رسمی حاکی از آن است که از ابتدای سالجاری میلادی واردات نفت خام پالایشگاه‌های چین از ایران به نصف کاهش پیدا کرده این در حالی است که سال گذشته میلادی صادرات نفت ایران به این کشور آسیایی حدود 30 درصد افزایش یافته بود.
تا پیش از شدت گرفتن اختلافات نفتی تهران- پکن، شرکت ملی نفت ایران به طور متوسط روزانه حدود 500 هزار بشکه نفت خام در قالب قراردادهای بلند مدت و تک محموله به پالایشگاه‌های چینی همچون ساینوپک، پتروچاینا و ژویی ژوآنگ چین صادر می کرد.
این در حالی است که از ابتدای سالجاری میلادی تاکنون صادرات نفت ایران به چین به حدود 285 تا 300 هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
در همین حال اخیرا یکی از منابع خبری چین با تایید کاهش خرید نفت از ایران اعلام کرده است: باز پرداخت مالی نفت ایران دچار مشکل شده است در حالی که شرکت نفتی "ژویی ژوآنگ" در سال ۲۰۱۱ میلادی با پیش خرید نفت ایران به میزان ۴۶۵ هزار بشکه در روز موافقت کرده بود.
همزمان شرکت "سینوپک" سومین شرکت وارد کننده نفت ایران هم که در سال گذشته میلادی حتی خرید ۷۵۰ هزار بشکه ای در روز داشته، در ماه ژانویه خرید خود را به مقدار زیادی کاهش داده است. یکی از کارشناسان این شرکت آسیایی، تاکید کرده است: احتمالا خرید ماه فوریه هم به همین مقدار ماه ژانویه باقی بماند.
با این حال شرکت "پتروچاینا" دومین شرکت بزرگ تصفیه کننده نفت چین اعلام کرده است: خرید جدید نفت این شرکت آسیایی از ایران نسبت به سال گذشته تفاوت چندانی ندارد به طوریکه این پالایشگر بزرگ چین روزانه ۵۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری می کند.
با این وجود سیدمحسن قمصری مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت با رد کاهش صادرات نفت ایران به چین از مذاکره با شرکتهای چینی برای تمدید قراردادهای نفتی برای سال 2012 خبر داده و به مهر گفته بود: شرکتهای چینی تاکنون درخواستی برای کاهش واردات نفت مطرح نکرده اند.
2 پیشنهاد نفتی تهران به پکن
رستم قاسمی وزیر نفت ایران هفته جاری در جمع خبرنگاران با رد هرگونه ارائه تخفیف نفتی ایران به پالایشگاه‌های هندی و چینی، گفت: ایران نفت خام خود را با قیمت‌های بین‌المللی به پالایشگاه‌های مختلف نفت جهان عرضه می کند.
این عضو کابینه دولت دهم همچنین از امکان تهاتر کالا با نفت خام خبر داد و افزود: این طرح در حد یک پیشنهاد بوده که تاکنون در هیچ یک از مبادلات نفتی، کالایی به جای پول نفت خام صادراتی دریافت نشده است.
وی همچنین با اعلام اینکه ایران هیچگونه محدودیتی برای دریافت پول نفت خام صادراتی خود با "یوان" ندارد، تاکید کرد: در حال حاضر ایران با کشورهایی همچون چین، هندوستان و کره جنوبی حجم بالای مبادلات اقتصادی و تجاری دارد که قطعا این حجم گسترده فعالیتهای اقتصادی تحت تاثیر تحریم نفتی اتحادیه اروپا قرار نمی گیرد.
وزیر نفت همچنین با تکذیب کاهش صادرات نفت ایران به چین، بیان کرده است: دور جدید مذاکراتی نفتی دو کشور تا چند روز آینده برگزار می شود.
ایران امتیاز نفتی به چین نمی دهد
پس از توافق 27 کشور عضو اتحادیه اروپا برای اجرای طرح خصمانه تحریم خرید نفت خام از ایران برخی از کارشناسان نسبت به فعالیتهای شرکتهای چینی برای اخذ امتیازات نفتی از ایران هشدار داده‌اند.
این در حالی است که از ابتدای برنامه چهارم توسعه تاکنون ایران و چین به دو شریک استراتژیک در صنایع نفت و گاز تبدیل شده اند به طوریکه در این مدت بیش از 50 میلیارد دلار قرارداد جدید نفت و گاز بین این دو کشور برای توسعه میادین نفت و گاز، ساخت پالایشگاه نفت و اکتشاف نفت و گاز امضا شده است.
در حال حاضر شرکتهای مختلف نفت چین در طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی، توسعه میدان پارس شمالی، یادآوران، آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، بلوک اکتشافی گرمسار، توسعه پالایشگاه شازند، توسعه فاز دوم کارخانه ایران ال.ان.جی و ساخت کشتی‌های نفتکش با ایران مشارکت می کنند.
در همین حال رضا پاکدامن کارشناس اقتصاد انرژی در گفتگو با مهر درباره تلاش برخی از شرکتهای چینی برای گرفتن امتیازات نفتی از ایران، گفت: باید در سطح کلان این کشور یک جمع بندی نهایی برای مدیریت اقتصاد حاصل شود و مطابق با این جمع بندی و بر اساس اولویت بندی‌های تعریف شده اختصاص منابع مالی و اعتباری انجام شود.
وی با اعلام اینکه هم اکنون شرایط تحریم نفت از شرایط جنگ تحمیلی بحرانی تر نیست، خواستار اجرای مدیریت یکپارچه همزمان با افزایش تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی شد و تاکید کرد: نباید شرکت ملی نفت هیچ گونه امتیازی را برای شرکتهای نفتی چین در نظر بگیرد.
پاکدامن همچنین خواستار متنوع سازی بازارهای صادرات نفت ایران به منظور حداقل وابستگی به یک یا دو کشور خاص شد و خاطر نشان کرد: متنوع سازی بازار منجر به کاهش حساسیت و وابستگی‌ها برای فروش نفت ایران می شود.
رقابت ایران و آنگولا در بازار نفت چین بالا گرفت
در حال حاضر عربستان سعودی با صدور بیش از 1.1 میلیون بشکه بزرگترین صادرکننده نفت خام به چین است و این کشور حاشیه خلیج فارس برای تثبیت موقعیت خود در این بازار بزرگ مصرف انرژی تاکنون چندین واحد پالایشگاهی و مخازن ذخیره سازی نفت خام احداث کرده است.
در سالهای اخیر همواره رقابت اصلی برای جایگاه دومین صادرکننده بزرگ نفت به چین بین ایران و آنگولا به عنوان دو کشور عضو سازمان اوپک بوده است و حتی شرکت ملی نفت ایران آبان ماه سال گذشته موفق به تصاحل جایگاه این کشور آفریقایی در بازار نفت چین شد.
در شرایط فعلی آنگولا با متوسط صادرات روزانه حدود 650 تا 700 نفت خام به چین دومین تامین کننده طلای سیاه این کشور آسیایی بوده است.
از سوی دیگر اخیرا برخی از رسانه‌های بین المللی از مذاکرات چین و عراق برای افزایش حجم مبادلات نفتی خبر داده و اعلام کرده اند: پیش بینی می شود واردات نفت چین از عراق تا پایان سال 2012 میلاید با افزایشی حدود 50 درصدی همراه شود.