بازار محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها در روزهای اخیر وارد فاز ابهام شده که افزایش قیمت‌های پیشنهادی و عقب‌نشینی خریداران را می‌توان چهره حقیقی بازار دانست. همچنین نزدیکی به اعلام قیمت‌های پایه جدید و ذهنیت بازار مبنی بر افزایش این نرخ‌ها را می‌توان موتور محرک این وضعیت دانست، اما تاکنون خریداران در برابر رشد قیمت‌ها مقاومت کرده‌اند. این در حالی است که ابهام در این بازار هنوز هم ادامه دارد؛ اعلام کج‌دار و مریز قیمت‌های پیشنهادی و چندگانگی آنها با افزایش یا کاهش برخی از نرخ‌ها نیز بر ابهام در این بازار می‌افزاید. افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی، رشد قیمت پلیمرها، نوسان نرخ ارز و بالا بودن فراگیر موجودی انبارها را هم باید در نظر گرفت که داده‌های متناقضی را به بازار تزریق می‌کند. با توجه به نزدیکی به روزهای گرم سال و انتظار افزایش تولید در صنایع پایین‌دستی و بهبود تقاضای موثر می‌توان به افزایش حجم معاملات در بورس و بازار امیدوار بود که می‌تواند قیمت‌های پیشنهادی فعلی را با جهت‌گیری صعودی در بازار تثبیت کند.
هفته گذشته حجم معامله محصولات پلیمری در بورس کالای ایران باز هم افزایش یافت تا جایی که به رقم 55 هزار و 553 تن رسید. این حجم که به نسبت هفته پیش از آن رشد شتابانی را نشان می‌دهد وضعیت صنایع پایین‌دستی و مصرف‌کننده این قبیل مواد اولیه را روشن‌تر از پیش ترسیم می‌کند.
به‌عنوان مثال اگر حجم معامله پلیمرها را از ابتدای دی‌ماه تاکنون مورد بررسی قرار دهیم، خواهیم دید که این حجم به‌صورت نسبی در حال افزایش بوده است. البته این روند صعودی دلایل خاص خود را نیز دارد که اغلب آن به افزایش حجم عرضه و همچنین افزایش تقاضای داخلی منتهی می‌شود. با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی نفت خام، قیمت محصولات پلیمری نیز کاهش یافت که همین رخداد جذابیت صادرات را کاهش داده است و البته رشد قیمت دلار به حدی نبوده که این جذابیت از دست رفته را تامین کند. در هر حال این وضعیت داده‌ای برای افزایش جذابیت عرضه در بازارهای داخلی به شمار می‌رود. در عین حال کاهش قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا نیز داده بسیار مهمی برای افزایش جذابیت خرید بوده که تجمیع این موارد در کنار افزایش تولید در صنایع پایین‌دستی و تقویت نسبی بازارهای صادراتی این وضعیت را شکل داده است. در هر صورت هنوز هم تا روزهای اوج تولید تا پیش از تیرماه سال گذشته و آزادسازی قیمت‌ها یا زمان ممنوعیت صادرات برخی کالاها فاصله داریم.
نکته دیگری که در هفته پیش در بورس کالای ایران خودنمایی کرد عقب‌نشینی چراغ خاموش تولیدکنندگان از عرضه بود تا جایی که حجم بزرگی از کالاها با رقابت همراه شدند و ورود به مچینگ مخصوصا برای کالای عرف بازار به ندرت صورت می‌گرفت. این وضعیت دقیقا به دلیل کاهش محدود عرضه و همچنین افزایش تقاضا بود که این مطلب هم نشان دهنده نظر مثبت بازار بر افزایش قیمت‌های پایه است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
بازار داخلی محصولات پتروشیمی در روزهای اخیر شرایط مطلوبی ندارد. از یک سو در هفته گذشته از ابتدای هفته تا اواخر آن شاهد افزایش قیمت‌های پیشنهادی بودیم، ولی همین اتفاق باعث شد تا خریداران اصلی عقب نشینی کنند و ابهام در بازار حکمفرما شود. البته این در حالی بود که تنها قیمت‌های پیشنهادی افزایش یافت و حجم معامله وسیعی ثبت نشد تا افزایش قیمت‌ها به‌صورت فراگیر در بازار به ثبت برسد. البته تجربه نشان داده است در شرایطی که قیمت‌های پیشنهادی افزایش یابد، قیمت‌های مورد معامله نیز نهایتا از شرایط جدید تبعیت خواهند کرد بنابراین از هم‌اکنون ذهنیت افزایش قیمت‌ها در بازار برای هفته جاری وجود دارد. تمامی این موارد در حالی بود که در پایان هفته گذشته باردیگر حتی قیمت‌های پیشنهادی هم کاهشی شد تا بخشی از رشدهای خود را از دست بدهد. البته بازار در انتظار اعلام قیمت‌های پایه جدید است که با توجه به افزایش نرخ دلار و همچنین رشد قیمت‌های جهانی، به نظر می‌رسد که طرزفکر فعالان بازار مبنی بر افزایش قیمت‌های پایه منطقی به نظر برسد. این دلیل را می‌توان مهم‌ترین عامل صعود قیمت‌های جدید در بازار دانست.
در هر صورت بالابودن موجودی انبارها در کنار افزایش حجم عرضه‌ها در بازار داخلی را نیز باید در نظر گرفت، زیرا این عامل به‌صورت چراغ خاموش در برابر افزایش قیمت‌ها موضع‌گیری کرده است. البته حجم بالای معامله در بورس کالا را نیز باید در نظر گرفت که نقش مهمی در تغذیه بازار داخلی داشته و دارد. در هر حال هم‌اکنون بازار در یک فاز ابهام قرار دارد و می‌توان این وضعیت را کمای بازار پلیمرها دانست. به نظر می‌رسد تا اعلام قیمت‌های پایه جدید این شرایط باز هم ادامه یابد که چندگانگی قیمت‌ها و عدم وجود انسجام در بازار را نیز در ذات خود نهفته دارد. به نظر می‌رسد عقب نشینی خریداران تاکنون باعث شده تا بخشی از پتانسیل افزایش قیمت‌های داخلی خنثی شود، چرا که قیمت برخی از کالاهای خاص حتی با کاهش رو‌به‌رو بوده‌اند و ممکن است این چندگانگی در روزهای پیش رو نیز ادامه یابد.
با توجه به تمامی این موارد و همچنین عقب‌نشینی محدود فروشندگان از قیمت‌های پیشنهادی، به نظر می‌رسد باید انتظار داشته باشیم تا حجم معاملات به آرامی افزایش یابد که این وضعیت دقیقا برابر با پذیرفتن قیمت‌های پیشنهادی بالای فعلی خواهد بود و می‌تواند کل بازار را به‌صورت کلی صعودی کند. انتظار برای افزایش تقاضای موثر در روزهای گرم سال مخصوصا برای پلی‌اتیلن‌های سبک یا پت، بهبود تقاضا برای گریدهای سنگین و لوله، رشد تقاضا در مصنوعات ساختمانی و امید به افزایش مجدد حجم تولید در صنایع پایین‌دستی مواردی است که می‌تواند بازار را با افزایش قیمت‌ها در کنار بهبود حجم معاملات همراهی کند. در هر صورت می‌توان گفت دورنمای کوتاه مدت قیمت‌ها مثبت است.
در بازارهای جهانی و به‌صورت کلی قیمت‌ها در مسیر افزایشی قرار دارد که افزایش نسبی قیمت نفت را می‌توان مهم‌ترین دلیل آن دانست. در هر حال هم‌اکنون قیمت مواد اولیه صنایع پتروشیمی در بازارهای جهانی در مسیر افزایشی قرار گرفته و به نظر می‌رسد این وضعیت صعودی باز‌هم ادامه داشته باشد. هفته گذشته بهای نفت خام برنت به شدت افزایش یافت تا جایی که مجددا به بالاتر از 60 دلار در هر بشکه رسید و در این قیمت تثبیت شد اما در نهایت بخشی از رشد خود را از دست داد. در پایان روز جمعه قیمت هر بشکه نفت خام برنت با 53 سنت کاهش به 63.45 دلار رسید که قیمت بالایی به حساب می‌آید. افزایش تنش‌ها بین یمن و عربستان، اما و اگرهای دست یافتن به توافق جامع هسته‌ای بین ایران و 1+5، کاهش حجم تولید نفت از شیل‌اویل‌ها در آمریکا و نوسان موجودی انبارها و وضعیت خاص عرضه و تقاضا مواردی است که در این نوسان قیمت‌ها دخیل بوده است. این موارد باعث شد تا قیمت نفت خام آمریکا با 71/ 1 درصد کاهش به 55.74 دلار برسد. سبد نفتی اوپک نیز در 16 آوریل به 58.88 دلار رسید که قیمت‌های قابل‌قبولی در شرایط سخت فعلی محسوب می‌شود. با توجه به این وضعیت به نظر می‌رسد که پتانسیل قدرتمندی هنوز برای افزایش قیمت محصولات پتروشیمی وجود داشته باشد. در نهایت باید گفت که شاید قیمت نفت نتواند بیش از این رشد کند ولی قیمت‌های فعلی هم برای بازار بسیار مطلوب است، زیرا بازار محصولات پتروشیمی نیز از آن تأثیر پذیرفته و این فاز افزایشی باز‌هم ادامه خواهد داشت. از سویی پایین بودن موجودی انبارها و همچنین رشد تقاضا و داده‌های فنی متفاوت و متنوع فعلی باز‌هم به بالاماندن قیمت پلیمرها کمک خواهد کرد که حتی رشد بیشتر قیمت‌ها را نیز می‌تواند در‌بر‌داشته باشد. در هر حال دورنمای قیمت محصولات پتروشیمی و پلیمرها در بازارهای جهانی افزایشی است و باید انتظار سطوح قیمتی جدیدی را داشت.
مهم‌ترین رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی
- جهت‌گیری صعودی قیمت‌های پیشنهادی محصولات پلیمری در بازار داخلی و تعدیل مجدد آن،
- رواج جو تردید در بازار که بازار را به کما فرو برده است.
- کاهش شدید حجم معامله محصولات پلیمری به دلیل ترس از دورنمای قیمت‌ها.
- عقب‌نشینی شدید و جدی خریداران به دلیل دورنمای مبهم پیش رو.
- بالابودن موجودی انبارها به دلیل افزایش حجم معامله در پایان سال گذشته و ابتدای سال جاری.
- انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در هفته جاری.
- رواج جو افزایش قیمت‌های پایه که ذهنیت صعود قیمت‌ها را در بازار ترویج داده که منطقی به نظر می‌رسد.
- افزایش نسبی قیمت دلار به نسبت دو هفته پیش که پس از لمس سطوحی نزدیک به 3400 تومان، در روزهای اخیر باز هم این قیمت در مسیر کاهش محدودی قرار گرفته است.
- افزایش قیمت نفت در هفته گذشته تا جایی که در پایان هفته گذشته قیمت نفت برنت پس از بازگشتن به بالای 60 دلار، حتی تا 63.45 دلار در هر بشکه نیز افزایش یافت.
- افزایش قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری.
- ورود روزشمار واحدهای تولیدی جدید در شرق آسیا به منظور تولید پلیمر.
- بسته شدن حجم بزرگی از واحدهای تولیدی اوره و آمونیاک یا تولیدکنندگان مواد اولیه صنایع پلیمری همچون اولفین‌ها از خوراک مایع در بازارهای جهانی با محوریت شرق آسیا.
- شرایط نه چندان مساعد بازارهای صادراتی به دلیل برخی مشکلات تولید در حمل‌و‌نقل در تعطیلات نوروز گذشته که هنوز هم اثرات آن ادامه داشته، ولی در مسیر بهبود است.
- وجود نقدینگی در بازار پس از فروش نسبتا مطلوب در روزهای پایانی سال گذشته که می‌تواند داده‌ای در جهت حمایت از افزایش قیمت‌ها تلقی شود.
- کاهش جذابیت عرضه‌های داخلی قیر در بورس کالای ایران در کنار معامله 135 هزار تن قیر 6070 – صادراتی نفت جی در روز گذشته همچنین معامله 450 تن قیر MC3000 – صادراتی مهندسی قیر و آسفالت غرب و 1000 تن قیر 6070 – صادراتی شیمی تجارت نقش جهان.
- توجه خریداران به پلی اتیلن سنگین فیلم EX5، سود کاستیک و وکیوم باتوم پالایش نفت تندگویان در روز شنبه در بورس کالا.
روزنامه دنیای اقتصاد