بازار سرمایه در اولین ماه سال روزهای پر فراز و نشیبی را پشت سرگذاشت و پس از تجربه تلخی که سال گذشته سهامداران شاهد آن بودند و قیمت و ارزش سهام در این بازار به شدت کاهش یافت، اولین روزهای امسال را با امید آغاز کردند.
اما رونق بورس در اولین روزهای سال جاری دیری نپائید و پس از چند روز دوباره روند نزولی در پیش گرفت و بر این اساس افت ها آغاز شد و بازار دوباره به کما رفت. کارشناسان بازار سرمایه با تجزیه وتحلیل بازار دلایلی را برای این رفتار سهامداران بورس اعلام می کنند که در ذیل می خوانیم:
عسکری مارانی کارشناس ارشد بازار سرمایه کشورمان در ارزیابی از وضعیت بازار سرمایه در اولین ماه از سال گفت: برای بررسی وضعیت بازار سرمایه در اولین ماه سال باید به وضعیت آن در اواخر سال گذشته هم توجه کرد، در غیر این صورت بی انصافی خواهد بود.
«پول‌های پارک شده» وارد بازار سرمایه شد
این کارشناس ارشد بازار سرمایه افزود: آخرین روزهای سال گذشته بورس در بدترین شرایط قرار داشت که دلیل اصلی آن بازگشایی نماد پالایشگاه ها بود که شاخص را به پائین ترین حد خود رساند. پس از آن با بازگشایی همه نمادهای پالایشی شاخص مثبت شد و خریدها آغاز و صف ها تشکیل شد. به عبارت دیگر یکی از دلایل مهم مثبت شدن بازار در آن زمان پائین بازشدن بیش از حد نماد پالایشگاه ها بود.
وی با اشاره به صف خرید در روز چهارم فروردین که اولین روز کاری بورس در سال ۹۴ بود، افزود: نماد پالایشگاه ها دراین روز به موتور محرک بازار سرمایه تبدیل شد. در مرحله بعدی یکسری افراد به پیشواز حل مسئله ریسک سیاسی و سیستماتیک رفتند و پیش بینی کردند که تفاهم هسته ای صورت می گیرد، با این نگاه بازار مثبت تر شد و تا تاریخ سیزهم فروردین که معاملات دیگر حجم بالایی نداشت، با این فاکتور بازار بالا رفت.
عسکری مارانی ادامه داد: با مطرح شدن مسئله تفاهم هسته ای یخ ریسک سیستماتیک که مدت ها بر صحنه اقتصاد کشور حاکم شده بود، آب شد و این ریسک سنگین از بین رفت و همین امر کمک کرد به اینکه مردم و سهامداران حقیقی که شعله و گرمای بازار سرمایه از آنها است وارد بازار سرمایه شوند و "پول های پارک شده" خود را از بانکها خارج و وارد بازار سرمایه کردند و از سمت اوراق مشارکت و صکوک به سمت بازار سرمایه آورند.
وی خاطرنشان کرد: اما در این زمان مانند گذشته وقتی مردم وارد بازار شدند با آن بی برنامگی همیشگی نتوانستیم از آنها قدردانی کرده و به مردمی که می خواستند دراین بازار زندگی کنند، سپاس بگوئیم. در این زمان حقوقی ها هر یک رفتاری از خود بروز دادند، یکی سهم زیاد به بازار عرضه کرد و دیگری برای کنترل قیمت سهم عرضه کرد.
این کارشناس ارشد بورس گفت: صندوق حمایت از بازار سرمایه که سال گذشته برای حمایت از بازار تشکیل شده بود، با نداشتن استراتژی درست در یک روز سهم مپنا را با رقمی خرید و در همان روز با رقمی دیگر فروخت. به جای اینکه واقعیت را ببینند و از مردم برای حضور در بازار سرمایه قدردانی کنند، از همین مردم کاسبی کردند و این اتفاق باعث دلسردی مردم در همان ۵، ۶ روز اول شد.
وی با ذکر این مطلب که اصطلاح ثابت بازار سرمایه را دولتی ها به کار می برند، افزود: بازار سرمایه ثبات نمی خواهد، آن بازار ارز و اقتصاد است که ثبات می خواهد، بازار سرمایه بر اساس اخبار، خوب، مثبت و منفی، بالا و پائین می رود. ثبات باید در انجام معاملات باشد.
عسکری مارانی با تاکید بر اینکه حقوقی ها به درستی به حقیقی ها خوشآمدگویی نکردند، افزود: برخی ها مطرح می کنند که اقدامات انجام شده برای این است که حباب ایجاد نشود. این در حالی است که دراین بازار مردم ۱۰۰ درصد ارزش سهام خود را از دست دادند، چه اشکالی دارد که ۱۰ درصد هم قیمت سهام آنها افزایش یابد، همه از این موضوع ناراحت شدند.
وی با ذکر این مطلب که بازار مثبت و منفی دارد و همیشه همین است، تصریح کرد: مهم این است که کسانیکه در این بازار حضور دارند دخالت غیرمنطقی نکنند. صندوق توسعه بازار دخالت غیرمنطقی کرد و انحصار کارگزاری خود را افزایش داد و توسط یک کارگزار معامله کرد.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه خطاب به کسانی که پشت صحنه صندوق توسعه بازار بودند یا اشخاص حقوقی که سهام با قیمت بالا فروختند، گفت: مردم علاقه‌مند به خرید سهم بودند، اما این صندوق سهام را می توانست در همان روز اول بفروشد نه اینکه بگذارد ۴، ۵ روز دیگر و روز آخر با قیمت بیشتر به مردم عرضه کند، بنابراین می توانیم بگوئیم که از مردم قدردانی نکردیم، این در حالی است که مردم با عقل کامل و با توانایی و خرد جمعی در بازار حضور دارند و سهامداران حقیقی به بلوغ کامل رسیده اند، اما احساس کردند که در این بازار دارد سرشان کلاه می رود، بنابراین سهام خود را نقد کردند و حارج شدند و بیرون رفتند به همین سادگی.
وی خاطرنشان کرد: برخی ها مطرح می کنند که جادگر نیستند و با تجزیه و تحلیل می توانند بازار را پیش بینی کنند و تحلیلگر هستند، این موضوع صحیح است ما تحلیل کردیم که چرا بازار منفی شد در حالیکه تمامی اخبار در حال حاضر مثبت است، موضوع کاهش ریسک سیستماتیک و کاهش نرخ بهره همه اخبار مثبتی هسند که روانه بازار شدند اما بازار به آن واکنش مثبت نشان نداد، چون به مرم خوشامد نگفتیم و مانند گذشته از آنها مراقبت نکردیم.
به گفته عسکری مارانی، تنها کمتر از ۵۰ سهامدار سهام مدیریتی دارند و سهام خود را اداره می کنند، بقیه سهامداران مردم عادی هستند که با خرید و فروش های خود بازار را حرکت می دهند.
دیگر نیازی به صندوق حمایت از بازار نیست
وی پیش بینی کردکه در روزهای آینده به تمام کسانیکه پول های خود را در بانکها پارک کرده اند، از سوی بانکها با آنها تماس گرفته شود که نرخ سود سپرده هایتان را از ۲۲ درصد به ۱۰ درصد کاهش خواهیم داد چون باید وضعیت این پول ها تعیین تکلیف شود، دراین زمان است که پول ها به سمت بازار سرمایه حرکت می کند، اما اگر ببینند که حقوقی ها رفتار درستی با حقیقی ها ندارند، دوباره بازار را ترک خواهند کرد.
وی خاطرنشان کرد: حقوقی ها باید تمام اقداماتی را که می خواهند انجام دهند به حقیقی ها اطلاع رسانی کند، اگر قصد دارند که سهم بفروشند، اعلام عمومی کنند، از مثلا بگویند که از سهام فلان بانک یا فلان پالایشگاه خارج می شویم.
این کارشناس بورس گفت: صندوق حمایت از بازار که سال گذشته بنا به دلایلی تشکیل شد الان دیگر نیازی به آن نیست و بهتر است که دارایی های آن را بین سهامدارانش تقسیم کنند و بازار دیگر نیازی به واسطه و پشت پرده ندارد و بهتر است که آن را جمع کنند تا بازار با طبیعت خود اداره شود. تمامی این ها مردم را دلزده کرد و مقصر اصلی حقوقی ها هستند.
برخی سهامداران عمده رسالت اصلی خود را فراموش کردند
حامد ستاک در مورد وضعیت بورس کشورمان در یک ماه گذشته گفت: روند نزولی و فرسایشی سال گذشته باعث شد که سهامداران به شدت از آغاز دوباره روند نزولی هراسان باشند، البته باید تاکید کرد که عرضه های شدید برخی از سرمایه گذاران نهادی در هفته های گذشته که روند مثبت بازار را فرصتی برای عرضه های سنگین خود می بینند باعث شده است که ریسک سهامداری برای سهامداران خرد بالا برود.
این کارشناس بازار سرمایه با اظهار تاسف از اینکه برخی از سهامداران عمده رسالت اصلی خود را که امر مهم بازارگردانی است را فراموش کرده اند و صرفا عرضه کننده سهام تحت تملک خود هستند و در روزهای منفی بازار اقدامی در جهت حمایت انجام نمی دهند. هرچند به دور از انصاف است که تمام سهامداران عمده بازار را با این دیدگاه نگریست.
وی با ذکر اینکه مشکل این روزهای بورس در ریسک سیاسی و وضعیت بنیادی شرکت ها نیست، تصریح کرد: افق پیش روی سرمایه گذاری با توجه به احتمال بالای گشایش های سیاسی و اقتصادی کشور روشن است، مشکل اصلی این روزهای بازار سرمایه نشات گرفته از رفتار توده وار سرمایه گذاران است؛ البته نباید رفتار برخی از سهامداران عمده که موجبات ایجاد هیجانات شده است را در کاهش این روزهای شاخص بورس نادیده گرفت.
مشکل این روزهای بازار سرمایه چیست؟
ستاک خاطرنشان کرد: در صورت گشایش های سیاسی و اقتصادی و همچنین ورود سرمایه گذاران خارجی بازار بورس روند بهتری را در پیش خواهد گرفت؛ اما راهکار اصلی فاصله گرفتن بازار سرمایه از رفتارهای فراواکنشی و فرواکنشی است. همچنین کاهش رفتار توده ای، بالا رفتن سطح دانش مالی در سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی است.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، در صورت مجهز شدن سرمایه گذاران به سواد مالی مناسب با سطح تصمیم گیری خود، از بروز رفتارهای " پیروگونه" اجتناب خواهد شد و در این شرایط بسیاری از مشکلات بازار سرمایه بروز نخواهد کرد و یا حداقل با هزینه های کمتری اصلاح خواهد شد.
بازدهی ۸ درصدی بورس در فروردین
همچنین فردین آقا بزرگی یکی دیگر از کارشناسان بورس گفت: ذات بورس نوسان است واین نوسان نشان دهنده تعادل در بازار است و به صورت خود انتظام جایگاه خود را از حیث عرضه و تقاضا با این مکانیزم پیدا می کند.
این کارشناس بورس افزود: در ابتدای سال ۹۴ و آغاز کار بازار سرمایه، بورس بازدهی قابل توجهی داشت به طوریکه طی ۷، ۸ روز بازدهی ۱۵ درصدی را نصیب سهامداران کرد، در حال حاضر این بازدهی ۸ درصد است که به نوع خود قابل توجه است. با وجود اینکه در چند ماه گذشته بازار سرمایه روند اصلاحی را طی کرد اما معدل عملکرد فروردین ماه بورس ۸ درصد مثبت است.
وی ادامه داد: در پی روشن شدن محتوای مذاکرات سیاسی، تصمیمات و سیاست های پولی از جمله سود سپرده بانکی که زمزمه کاهش آن مطرح شده است، این عوامل بر بورس تاثیرگذار است. کاهس نرخ سود سپرده های بانکی در فضای بورس تاثیری معکوس دارد.
آقابزرگی ادامه داد: مجموع عوامل و بازدهی مناسب در فروردین ماه سال جاری، خود به خود زمینه عرضه سهام را فراهم کرد و در کنار آن تدارک عرضه اولیه از جانب سازمان بورس بی تاثیر نیست و نقدینگی موجود سرمایه گذاران و سهامداران را متوجه خود می کند.
این کارشناس بازار سرمایه کشورمان با بیان اینکه عرضه اولیه در سال جاری بازدهی مناسبی را نصیب سهامداران از ابتدای معاملات تاکنون کرده است، عنوان کرد: عرضه های اولیه شابد بازدارنده افزایش پی در پی سهام شده است و شاید برخی ها که تصور می کردند ممکن است از بازار عقب بمانند با ورود به عرضه های اولیه و شانس خود را در سرمایه گذاران در بورس امتحان کردند.
وی، وضعیت فعلی بازار سرمایه را متعادل ذکر کرد و با بیان اینکه فعلا مشکلی در بازار نیست، افزود: وضعیت بازار در میان مدت و بلندمدت به عواملی بستگی دارد که از جمله آن تصمیمات کلان سیاسی و اقتصادی دشوار است. در کوتاه مدت هم با توجه به اینکه طی دو هفته گذشته بازار به نقطه تعادل رسیده و نوسانات مثبت و پس از آن منفی دربازار اتفاق افتاد، در چند روز اخیر دامنه نوسان محدود شده و نوسانی نیست و آینده بازر با ثبات و متعادل و با رشد پیش بینی می شود.
خبرگزاری مهر