رایزنی‌های نفتی ایران به حدی فشرده است که درست روز افتتاح نمایشگاه، در حالی که نمایندگان ٦٠٠ شرکت نفتی خارجی در ایران بودند تا برای سهم خواهی وارد رقابت شوند، وزیر نفت ایران برای شرکت در کنفرانس امنیت انرژی برلین و البته رایزنی با شرکت‌های مطرح آلمانی راهی این کشور شد تا نشان دهد این روزها سر نفت ایران بیش از آنچه تصور می‌شود شلوغ است.
هر چند شرکت‌های نفتی قدر قدرت هنوز برای ورود به ایران با اما و اگر روبه‌رو هستند و ترجیح می‌دهند فعلا پای میز مذاکره ایرانی‌ها را ملاقات کنند و از طریق رسانه‌ها با ایرانی‌ها گفت‌وگو کنند و پیام‌های‌شان را برسانند اما چشم بادامی‌ها در راهروهای سالن‌ها و در محوطه باز بیش از سال‌های گذشته به چشم می‌آمدند. انگار چینی‌ها می‌خواستند نوعی خود را نشان دهند و بگویند ما هستیم. چراغ سبز وزارت نفت به چینی‌ها با سفر اخیر زنگنه به این کشور نیز نشان داد ایران از این «بودن» چندان ناراضی نیست. می‌خواهد روی چین حساب کند و دوست دوران تحریم را برای پساتحریم نیز نگه‌دارد.
هر چند سال گذشته شرکت‌هایی از ٣٢ کشور جهان در نمایشگاه نفت حضور داشتند، اما امسال از ٢٩ کشور جهان ٦٠٠ شرکت خارجی راهی ایران شدند تا در کنار ١٢٠٠ شرکت داخلی فعالیت کنند.
امریکایی‌ها وارد می‌شوند
هر چند در روزهای اخیر اخباری ضد و نقیض درباره احتمال ورود امریکایی‌ها به صنعت نفت ایران منتشر و با «اطلاع ندارم»های زنگنه و «اعلام بی‌خبری» وزارت خارجه امریکا روبه‌رو شد اما بنا به گزارشی که سایت شانا وابسته به وزارت نفت منتشر کرده است؛ مایکل لیم، مدیرعامل یک شرکت امریکایی از طرح این شرکت برای ساخت پالایشگاه‌های کوچک و کارخانه‌های ال ان جی در ایران خبر داد و تاکید کرد: «این شرکت تلاش دارد پروژه‌های مختلفی از جمله ساخت پالایشگاه‌های کوچک و کارخانه‌های ال‌ان‌جی را در ایران اجرا کند.
در حال حاضر، روی اجرای پروژه‌های ساخت پالایشگاه‌های کوچک با ظرفیتی حدود شش هزار بشکه در روز متمرکز شده‌ایم. همچنین با توجه به آنکه ایران ذخایر عمده گازی دارد، برنامه بعدی ما ساخت کارخانه‌های ال‌ان‌جی است. وی که مدیر شرکت سندویل پتروگاز است و سابقه ١٠ ساله حضور در ایران را دارد در ادامه صحبت‌هایش به موضوعی اشاره کرده که این روزها در بین مدیران نفتی و حفاری ایران بسیار بحث می‌شود و با توجه به نگاه مثبت مدیران نفتی به حفاران خارجی عنوان این مطلب کمی حایز اهمیت است. وی با علم به این موضوع گفته است: «زمینه دیگری که برای همکاری وجود دارد، فناوری‌های پیشرفته حفاری امریکاست. من تلاش دارم تا فناوری‌های حفاری امریکایی از جمله روش «ال دبلیو دی» را به بازارهای هدف انتقال دهم. در یک دهه گذشته فعالیت‌های خوبی با شرکت‌های ایرانی از جمله مپنا و پتروپارس داشتیم. اما در سال‌های ٢٠١٣ و ٢٠١٤ فشار تحریم‌ها بسیار شدید بود و مشکلات زیادی را ایجاد کرد. از سال جدید شاهد هستیم که تغییراتی در حال رخ دادن است و در صورت لغو کامل تحریم‌ها، فکر می‌کنم فرصت‌های جدید بسیار زیادی برای کار در ایران به وجود می‌آید.»
چشمک انگلیسی‌ها به دروازه‌های ورودی ایران
در کنار امریکایی‌ها که صدرنشین اخبار نمایشگاهی هستند، انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها هم سعی دارند از این بازار سهم خود را برداشت کنند. نیم نگاهی به گفته‌های رد و بدل شده در نمایشگاه بیستم نشان می‌دهد که ظاهرا انگلیسی‌ها در این نمایشگاه نیز بیکار ننشسته‌اند و همانند سنوات گذشته چراغ خاموش‌وار در بین مردان نفتی ایران تردد و بدون سرو‌صدا سهم خود از بازار نفت ایران را جست‌وجو می‌کنند. موضوعی که حسن وفایی، عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران به وضوح به آن اشاره می‌کند و «از آغاز مذاکرات با شرکت انگلیسی شل برای ازسرگیری فعالیت‌های مشترک برای تولید محصولات و روانکارهای نفتی در ایران خبر می‌دهد.» وی همچنین تاکید می‌کند که شل با توجه به سابقه قبلی همکاری با ایران تمایل خود به ورود دوباره به ایران را اعلام کرده است.
آلمان‌ها ناراضی از مانع‌تراشی
آلمانی‌ها که این روزها میزبان وزیر نفت هستند اما از برخورد دولت‌شان برای حضور در ایران راضی نیستند و اینگ جواشیم ریتر، مدیرعامل یک شرکت آلمانی از مانع‌تراشی‌های دولت این کشور برای فعالیت در صنعت نفت ایران انتقاد می‌کند و می‌گوید: «بیش از ٢٠ سال است که در بازار ایران هستیم ولی با وجود آنکه محصولات صادراتی ما جزو کالاهای ممنوعه نیستند، تحریم‌های اقتصادی علیه ایران به‌شدت روی فعالیت‌های ما تاثیرگذار بود. تجهیزاتی که ما به ایران می‌فروشیم جزو کالاهای تحریم شده نبود، اما در واقع تصمیم‌های سیاسی دولت آلمان موجب شد تا فعالیت‌های ما با مشکل مواجه شود. دولت آلمان در تایید و صدور مجوز صادرات محصولات ما وقفه ایجاد می‌کرد و در اغلب موارد دولت وقفه‌ای شش ماهه برای صدور مجوز صادرات محصولات ما به ایران ایجاد می‌کرد که همین مساله نیز موجب شد تا مشتریان ایرانی ما نیازهای خود را از سایر منابع تامین کنند.»
ایتالیا: پاداش همراهی با ایران را گرفتیم
در عین حال ظاهرا دیگر کشوری که این روزها در کنار چینی‌ها به پاداش همراهی ایران در روزهای سخت رسیده است ایتالیایی‌ها هستند، به گونه‌ای که مارینو دوتو، مدیر فروش جهانی شرکت ایتالیایی فرانکو توسی به عنوان نماینده کشور ایتالیایی می‌گوید: «استمرار حضور آن در ایران در دوران تحریم سبب شده است که اکنون شرایط بهتری برای ادامه فعالیت در این کشور داشته باشد.»
باکو: می‌خواهیم با تهران مشارکت کنیم
البته رقابت برای حضور در ایران در روزگاری که تا توافق نهایی هسته‌ای ایران چند ماهی بیشتر باقی نمانده است موجب شده روال رقابتی برای حضور در پروژه‌های نفتی ایران با همه اولتیماتوم‌های اعلامی مردان نفتی ایران شدت بیشتری یابد و برخی شرکت‌های نفتی دنیا برای اینکه نامی در تقاضاهای نفتی ایران داشته باشند نیز شروع به رایزنی‌های مقدماتی برای ورود به ایران کنند. موضوعی که علاوه بر اروپایی‌ها و امریکایی‌ها در آسیا نیز مردان نفتی کشورهای دیگر را مجاب به شروع رایزنی کرده است.
در این راستا ناظم‌ولی اف، رییس اداره علمی و فنی سوکار جمهوری آذربایجان با تاکید بر اینکه تحریم‌های نفتی ایران لغو می‌شود، گفته است: «به زودی در بازارهای جهانی انرژی روی ایران بازگشایی خواهد شد. پس از لغو تحریم‌ها ایران و آذربایجان می‌توانند همکاری‌های مطلوبی در صنعت نفت و گاز داشته باشند.»در عین حال برخی اظهارنظرها در نمایشگاه بیستم آن هم از سوی برخی شرکت‌های خارجی قابل تامل است، یک نماینده معامله‌گر انگلیسی - آلمانی به نکته‌ای اشاره کرده است که شاید کمتر شریک تجاری در مورد آن به اظهارنظر بپردازد. موضوع دلالی در قراردادهای نفتی ایران که این روزها متهم بزرگ آن یعنی بابک زنجانی در زندان باید پاسخگوی اتفاقات رخ داده در زمان تحریم ایران در دولت دهم باشد.
تینا داور، مدیر انگلیسی- آلمانی شرکت گلس در این‌باره می‌گوید: «پایان تحریم‌ها سبب خواهد شد کار برای واسطه‌ها دشوار شود. با پایان تحریم‌ها، فعالان صنعت و نفت گاز ایران می‌توانند به طور مستقیم با تولیدکنندگان خارجی ارتباط برقرار کنند و این مساله کار را برای واسطه‌گران دشوار می‌کند.»
البته نباید نشست تیرماه را در جدی شدن این امر نادیده گرفت. موضوعی که ظاهرا هلندی‌ها توجه خاص به آن دارند و با بیان اینکه امیدوار به افزایش حضور در ایران هستند از تمایل به گسترش همکاری‌های خود در ایران خبر می‌دهند. در این راستا پیتر کرنلیوس باتندک، عضو هیات‌مدیره شرکت «جتی‌اند آفشور اینداستریز» از تلاش این شرکت برای گسترش فعالیت‌های خود در ایران خبر می‌دهد با ابراز ناخرسندی از اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران می‌گوید: «ما می‌توانیم تجهیزات زیادی را به صنعت نفت ایران ارایه دهیم و علاوه بر آن آماده ارایه خدمات مهندسی در پروژه‌های پیچیده نیز هستیم. تحریم‌ها بر فعالیت ما تاثیر گذاشتند. اما امیدواریم و انتظار داریم که به زودی تغییراتی حاصل شود و بتوانیم همکاری‌های خود را ادامه دهیم.»
روزنامه اعتماد