گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «نمایه آماری گردشگری»، حکایت از تراز منفی شش میلیارد و 400 میلیون دلاری صنعت گردشگری کشور دارد.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «نمایه آماری گردشگری»، حکایت از تراز منفی شش میلیارد و 400 میلیون دلاری صنعت گردشگری کشور دارد. براساس این گزارش، که به تحلیل آمار سفرهای ایرانیان با استفاده از گزارش‌های منتشرشده مرکز آمار ایران، سازمان جهانی گردشگری و شورای جهانی سفر و گردشگری پرداخته است، در سال 2012 تعداد گردشگران ورودی به کشور سه میلیون و 834 هزار نفر و درآمد حاصل از جذب این گردشگران، یک میلیارد و 114 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که مخارج گردشگران خروجی بیشتر از هفت میلیارد و 817 میلیون دلار بوده است. طبق همین محاسبات، نویسندگان گزارش نوشته‌اند؛ با توجه به بیشتربودن هزینه‌کرد گردشگران خروجی، تراز گردشگری ایران منفی و بیشتر از شش میلیارد و 403 میلیون دلار بوده است.
بااین‌حال مجموع آمارهای موجود و محاسبه‌شده در این گزارش حکایت از آن دارد که همه شاخص‌های صنعت گردشگری کشور در خلال سال‌های اخیر- 2012 تا 2015 – اگرچه روند فزاینده‌ای را شاهد نبوده، اما با افزایش همراه بوده است.
از سویی دیگر بر اساس همین گزارش اعلام شده است در سال ۲۰۱۳ مهم‌ترین مبادی گردشگران ورودی به داخل کشور به ترتیب کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان و ترکیه بوده‌اند. همچنین در مقیاسی کلان، بالاترین سهم از گردشگران ورودی به ایران مربوط به گردشگران کشورهای خاورمیانه و پس از آن اروپاست.
همچنین بر اساس بخش‌های دیگری از همین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، کشورهای ترکیه، عراق و عربستان به‌ترتیب اصلی‌ترین مقاصد گردشگری ایرانیان هستند. به غیراز کشور ترکیه، دو کشور دیگر یعنی عراق و عربستان از جمله مقاصد زیارتی ایرانیان هستند و هموطنان با هدف گردشگری زیارتی به این کشورها سفر می‌کنند.
نویسندگان این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس برای دستیابی به نتایج مورد نیاز خود علاوه بر گزارش‌های مرکز آمار ایران در سال‌های ۸۷ تا ۹۲، گزارش‌های سازمان جهانی گردشگری و شورای جهانی سفر و گردشگری در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۴ را نیز مورد بررسی قرار داده‌اند تا جایگاه گردشگری در نظام کلان اقتصادی کشور، وضعیت گردشگری درون‌مرزی، برون‌مرزی و داخلی ترسیم شود.
براساس گزارش‌های مذکور، در سال ۲۰۱۳ سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی کشور برابر با 6.1درصد بوده است. این آمار گویای آن است که 81.5درصد از این سهم، متعلق به مخارج گردشگری داخلی است که این ارقام نشان می‌دهد حضور گردشگران داخلی در نقاط گردشگرپذیر کشور کمک بزرگی به اقتصاد ایران می‌کند. علاوه‌برآن، این گزارش نشان می‌دهد گردشگری توانسته است در مجموع یک میلیون و ۱۸۴ هزار شغل ایجاد کند.
از آنجایی که تحلیل آمار مربوط به سال ۲۰۱۴ هنوز منتشر نشده است، اما بنابر پیش‌بینی شورای جهانی سفر و گردشگری براساس شاخص رشد گردشگری در تولید ناخالص داخلی، ایران در سال ۲۰۱۴ با رشد 10درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ در جایگاه چهارم دنیا قرار خواهد گرفت.
همچنین براساس گزارش مرکز آمار، مسافران ایرانی در مجموع در تابستان ۹۲ بیش از 10هزار میلیون ریال در خارج از کشور پول خرج کرده‌اند که بیشترین این هزینه‌ها به‌ترتیب صرف هزینه‌های تور و گشت‌و‌گذار، حمل‌ونقل و خرید سوغاتی شده است. براین‌اساس، در تابستان 92 قریب به 425هزار و 265 نفر به خارج از ایران سفر و 10.241.072 میلیون ریال خرج کرده‌اند. از میان مسافران خروجی، 378هزار و 501نفر آنها را مردان و 46هزار و 764نفر را زنان تشکیل داده‌اند.
در حوزه گردشگری داخلی نیز عمده‌ترین ویژگی‌ها ناظر بر تمایل اندک گردشگران داخلی برای سفر با تور، تمرکز بیشتر سفر در فصول خاصی از سال و نیز اقامت‌های مرتبط با دوستان و آشنایان یا اقامت در اقامتگاه‌های دستگاه‌های اجرائی است که نقش مجلس در تدوین یا نظارت بر اجرای قوانین را پررنگ می‌کند.
در بخش دیگری از این گزارش با عنوان شاخص‌های کلان اقتصادی گردشگری از منظر گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری نیز اطلاعاتی به این شرح آمده است:
بر اساس آخرین گزارش شورای جهانی سفر در سال 2014، گردشگری در مجموع حدود 412 تریلیارد و 95 میلیارد ریال (6.1درصد) به تولید ناخالص داخلی کشور کمک کرد. پیش‌بینی می‌شود این نرخ تا پایان سال 2014 افزایش 7.4 درصدی را تجربه کند، اما کمک مستقیم گردشگری به تولید ناخالص داخلی برابر با 151 تریلیارد و 713 میلیارد ریال (2.2 درصد از تولید ناخالص ملی) بوده است. این نرخ تا پایان سال 2014 رشدی 10 درصدی را تجربه خواهد کرد.
در سال 2013، گردشگری در مجموع در زمینه اشتغال مستقیم به‌علاوه غیرمستقیم توانست یک میلیون و 184 هزار شغل که برابر با 5.3 درصد از اشتغال کشور است را ایجاد کند. این نرخ با رشدی 2.7 درصدی به یک میلیون و 216 هزار شغل در سال 2014 خواهد رسید. در سال 2013، 414 هزار و 500 شغل مستقیم در حوزه گردشگری وجود داشته است و پیش‌بینی می‌شود اشتغال مستقیم تا پایان 2014 رشدی 2.9 درصدی را تجربه کند.
همچنین در بخش دیگری از این گزارش می‌خوانیم سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری در سال 2013، 51 تریلیارد و 791 میلیارد ریال (2.9 درصد) بوده است. پیش‌بینی شده است این نرخ تا پایان سال 2014 رشدی 7.6 درصدی را به خود خواهد دید.