بازار محصولات پتروشیمی در هفته گذشته شرایط چندان جذابی نداشت، زیرا از یکسو کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی با افت حجم معامله در بورس کالا همگام شد و از سوی دیگر کاهش قیمت‌های جهانی و منطقه‌ای پلیمرها و افت نرخ دلار شرایط صادراتی را نیز به سمت وخامت سوق داد.
به نظر می‌رسد این وضعیت نه چندان مطلوب در هفته پیش رو نیز ادامه یابد. مهم‌ترین خبر در هفته گذشته را باید کاهش نسبی حجم معاملات دانست که عقب‌نشینی خریداران را باید دلیل اصلی این اتفاق به شمار آورد. در هفته گذشته حجم معاملات پلیمرها در بورس کالای ایران برابر با 36 هزار و 760 تن بود که به نسبت مدت مشابه پیش از آن و ثبت حجم معامله 44 هزار و 295 تن، یک عقب‌نشینی معنی دار را نشان می‌دهد. این در حالی بود که حجم عرضه رشد شدیدی را نشان می‌دهد که افزایش 2 هزار و 566 تن مؤید این مطلب است. این دو رخداد یعنی افزایش حجم عرضه و افت حجم تقاضا داده‌های مهمی را در بر داشته که نیاز به تحلیل آن حس می‌شود.
36 هزار و 760 تن بود که به نسبت مدت مشابه پیش از آن و ثبت حجم معامله 44 هزار و 295 تن، یک عقب‌نشینی معنی دار را نشان می‌دهد. این در حالی بود که حجم عرضه رشد شدیدی را نشان می‌دهد که افزایش 2 هزار و 566 تن مؤید این مطلب است. این دو رخداد یعنی افزایش حجم عرضه و افت حجم تقاضا داده‌های مهمی را در بر داشته که نیاز به تحلیل آن حس می‌شود.
افزایش حجم عرضه‌ها در بورس کالای ایران به این معنی است که بسیاری از تولیدکنندگان اصلی با کاهش جذابیت صادرات رو‌به‌رو هستند، زیرا قیمت دلار و قیمت جهانی پلیمرها، هر دو وارد یک فاز کاهشی شده است. از سویی عدم ثبت گشایش‌های بین‌المللی و ضعف بازارهای جهانی به وخامت اوضاع دامن زده است. این شرایط باعث شده تا باز هم جذابیت عرضه در بازار داخلی افزایش یابد. البته بالابودن موجودی انبارها و ضعف بازار داخلی و کاهش حجم خرید در قیمت‌های بالای فعلی، شرایطی را ایجاد کرده که وضعیت صنعت پتروشیمی را با محوریت شرایط فروش آنها سخت‌تر کرده است.
هم‌اکنون ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که شرکت‌های بزرگ و بالادستی صنعت پتروشیمی در ماه‌های اخیر و مخصوصا پس از آزادسازی قیمت‌ها در تیرماه، هیچ گونه کمک قابل توجهی را به شرکت‌ها و تولیدکنندگان کوچک‌تر پایین‌دستی ارائه نکردند که خروجی آن عقب‌نشینی واقعی بازار مصرف خودشان بوده است. عدم حمایت‌ها در شیوه پرداخت همچون فروش اعتباری، حمایت‌های فنی و تجهیزاتی و بسیاری داده دیگر را باید از مواردی دانست که عقب نشینی صنایع مهم مصرف‌کننده را به همراه داشته است. به‌عنوان مثال از زمان آزادسازی قیمت‌ها شاهد کاهش 15 درصدی حجم معاملات پلیمرها در بورس کالای ایران بوده‌ایم که اگر این حجم تولید در صنایع پایین‌دستی به هر طریق ممکن حفظ شده بود هم‌اکنون هیچ مشکلی برای بازار فروش در داخل به وجود نمی‌آمد. البته این شرایط اول ماجرای اضافه تولید در صنایع پتروشیمی خواهد بود، زیرا از یکسو حجم استخراج گاز طبیعی از پارس جنوبی افزایش شدیدی داشته و خط اتیلن غرب نیز به‌صورت روزشمار شرایط بهتری پیدا می‌کند. به عبارت ساده تر در کنار عدم تغییر در شرایط بین‌المللی و تحریم‌ها یا عدم بازگشایی بازارهای صادراتی به اروپا به‌صورت قدرتمند و واقعی و مستقیم، بازارهای صادراتی ما شرایط فعلی را ادامه خواهد داد و باز هم باید به ارزان فروشی تن بدهیم. خروجی جمیع این موارد ادامه شرایط سخت فعلی برای بازارهای فروش خواهد بود.
در بازار داخلی نیز باید گفت که در هفته گذشته شاهد کاهش قیمت‌ها بودیم که نشان دهنده رشد عرضه در برابر تقاضاست. این شرایط تا جایی پیش رفت که خودنمایی عرضه‌ها از انبارهای بازار و در شرایط سخت نقدینگی باعث شود که افت قیمت‌ها تا جایی پیش رود که قیمت‌های مورد معامله از قیمت تمام شده در بورس کالا نیز برای بسیاری از گریدها کمتر به ثبت برسد. همین مطلب را نیز باید یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش حجم معاملات در بورس کالای ایران به شمار بیاوریم. در هر حال بازار داخلی شرایط مطلوبی ندارد و محدودیت‌های صادرات به عراق یا قیمت‌های تمام شده بالا در بازار داخلی و عقب نشینی خریداران محصولات نهایی وضعیت را سخت تر جلوه داده است. تنها امید این روزها را باید نزدیکی به اعیاد شعبانیه دانست تا شاید این مناسبت‌ها گشایشی در شرایط بازار ایجاد کند، زیرا می‌تواند تقاضای کالاهای پلاستیکی و ظروف یک بار مصرف را بهبود بخشد.
مهم‌ترین رخدادهای موثر بر بازار محصولات پتروشیمی در هفته گذشته:
- کاهش حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران به 36 هزار و 760 تن
- افزایش نسبی عرضه‌ها در بورس و بازار
- عقب‌نشینی محدود خریداران در بورس کالای ایران
- کاهش جذابیت سفته‌بازی یا بازارسازی در رینگ محصولات پتروشیمی یا بازار داخلی
- بالابودن موجودی انبارها در کارخانه‌های بزرگ تولیدی یا در بازار داخلی
- کاهش قیمت‌ها در هفته گذشته که این کاهش اغلب گریدها را در بر می‌گرفت.
- کاهش قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری برای دومین هفته پیاپی و احتمال ادامه این روند کاهشی
- ثبات نسبی قیمت نفت و عدم تزریق یک جو مثبت به سمت بازار پلیمرها
- انتظار برای رشد تقاضا در روزهای گرم سال یا اعیاد شعبانیه
- عدم جذابیت تولید برای بسیاری از محصولات به این دلیل که هنوز هم قیمت‌ها برای اغلب مواد اولیه بسیار بالا است.
- کاهش نسبی قیمت دلار در هفته گذشته
- کاهش جذابیت صادرات به دلیل افت قیمت‌های جهانی و کاهش نرخ دلار که عرضه در بازار داخلی را جذاب‌تر جلوه می‌دهد.
- احتمال کاهش قیمت‌های پایه که جذابیت خرید یا سفته‌بازی را به حداقل رسانده است.
- امکان کاهش بیشتر قیمت‌ها به دلیل عدم جذابیت معاملات در بورس کالا، رشد عرضه‌ها و عقب‌نشینی خریداران
روزنامه دنیای اقتصاد