چهارمین قسمت از برنامه تلویزیونی بورس نیز به مباحثه بر سر چالش‌های صنعت پتروشیمی اختصاص داشت.
چهارمین قسمت از برنامه تلویزیونی بورس نیز به مباحثه بر سر چالش‌های صنعت پتروشیمی اختصاص داشت. برنامه‌یی که مصطفی پورمحمدی وزیر دادگستری نیز در آن به مساله مشخص نبودن «نرخ خوراک» پتروشیمی‌ها اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در این برنامه از سمت یکی از فعالان بازار سرمایه این بود که دولت هنوز به صنعت پتروشیمی به عنوان صندوقی برای «اخذ درآمد» نگاه می‌کند و همین باعث می‌شود نتواند شرایط را برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی چندان فراهم کند. اما از سوی دیگر عباس شعری‌مقدم مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهارنظری متفاوت راجع به نرخ خوراک پتروشیمی کرد. در حالی که مدیران پتروشیمی بخش خصوصی همواره به این نکته اشاره می‌کنند که کشورهای عربی مانند قطر خوراک گازی ارزانی در اختیار واحدهای پتروشیمی قرار می‌دهند، شعری‌مقدم این نکته را به دارندگان چنین اظهارنظری یادآور شد که در این کشورها واحدهای پتروشیمی ملزم به پرداخت «مالیات» هستند در حالی که در ایران با قرار گرفتن این واحدها در منطقه آزاد، آنها از پرداخت مالیات معاف می‌شوند. شعری‌مقدم در این قسمت از صحبت‌های خود اظهار کرد که قیمت 13سنت برای خوراک پتروشیمی‌ها سودآور است. غلامحسین نجابت از کهنه‌کاران صنعت پتروشیمی نیز به دولت پیشنهاد داد تا زمینه را برای فعالیت واحدهای خرد در پتروشیمی فراهم کند. متن کامل این برنامه تلویزیونی را در ادامه می‌خوانید.
در اقتصاد کشورمان بخش پتروشیمی به عنوان یکی از فعال‌ترین بخش‌های صادرات در ورود ارز در کشور دارد و سهمی نزدیک به 40درصد محصولات پتروشیمی باعث شده که شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاران در این صنعت فراهم باشد. بازار سرمایه به عنوان محلی برای هدایت سرمایه‌های عمومی به سوی بخش‌های دارای مزیت اقتصادی نقش موثری در منابع اقتصادی صنایع و ایجاد عدالت اقتصادی دارد.
مجری برنامه: با توجه به صحبت‌های منتقدان صنعت پتروشیمی، آیا اکنون در صنعت پتروشیمی به «خام‌فروشی» روی آورده‌ایم؟
عباس شعری‌مقدم: خام‌فروشی از یک نقطه نظر معنا دارد و از نقطه نظری دیگر بی‌معناست. ما روی منابع نفت و گاز قرار داریم و می‌توانیم این نفت و گاز را به محصولات پتروشیمی تبدیل کنیم. اگر این فرآورده‌ها را به صورت خام صادر کنیم، می‌توانیم بگوییم اکنون دچار «خام‌فروشی» هستیم. اما خام‌فروشی در صنعت پتروشیمی متفاوت با معنای آن در صنعت نفت است. وجود ارزش‌افزوده در صنایع پایین‌دست این صنعت موجب می‌شود که توجه به صنعت پتروشیمی افزایش یابد. اگر ما سعی کنیم محصولات پتروشیمی را با توسعه در صنایع پایین‌دست رونق دهیم مسلما سودآوری بیشتری برای ما در پی خواهد داشت.
مجری برنامه: موانع کلی صنعت پتروشیمی چیست؟
غلامحسین نجابت: در حال حاضر ما در صنعت پتروشیمی از لحاظ تکنولوژی وابسته هستیم و تاکنون هرچه سرمایه‌گذاری در این زمینه وجود داشته از ارز خارجی بوده است. به این واسطه که اگر در صنعت پتروشیمی بازار جهانی را نداشته باشیم مصرف داخلی کفاف هزینه‌های صنعت را نمی‌دهد در برخی از موارد باید تکنولوژی‌ها را از خارج از کشور وارد کنیم و همین کند بودن توسعه صنعت پتروشیمی را سبب می‌شود که مانعی بر سر راه ماست. به هر حال ما امیدواریم با سال‌هایی که پشت‌سر گذاشتیم، بتوانیم چه با تحریم و چه بدون آن به رونق صنعت پتروشیمی کمک کنیم.
چراغی (فعال بازار سرمایه): مشکلات صادرات محصولات نهایی در بازار پتروشیمی برخلاف بازار نفت چندان وجود ندارد. این یکی از حسن‌های این صنعت بود که در دوران تحریم برای همه مشهود شد. بازار پتروشیمی به این واسطه که رقابتی است و مصرف‌کنندگان و تامین‌کنندگان آن عمدتا در جامعه جهانی با یکدیگر آشنا هستند، با تحریم‌ها چندان دستخوش تغییر نشد چراکه طرفین براساس روابط با یکدیگر کار می‌کنند.
در این قسمت از برنامه مصطفی پورمحمدی وزیر دادگستری راجع به فعالیت‌های این وزارتخانه در تسهیل فعالیت سرمایه‌گذاران در صنعت پتروشیمی اظهارنظر می‌کند. او بیان می‌کند: «اگر از باب تعزیرات، نقصان و تخلفی در حوزه کسب و کار در صنعت پتروشیمی اتفاق بیفتد ما وارد خواهیم شد. در حال حاضر ما در حال کمک به کل صادرات هستیم. مهم‌ترین موضوع در صنعت پتروشیمی موضوع «نرخ‌گذاری» است. در راهکارهای صادرات نیز به تسهیلات نیاز داریم. در زمینه خوراک و مواد پتروشیمی مجلس بحث کرده و به دولت پیشنهاد داده است و ما باید هزینه تولید را کاهش و امنیت سرمایه‌گذاری را افزایش دهیم و خدمات در دسترس و با شفاف‌سازی در اختیار قرار گیرد و هر کسی با توان سرمایه‌گذاری وارد حوزه کسب و کار ایران شود بدون آزار و حاشیه بتواند فعالیت کند.»
مجری برنامه: اکنون در تامین نیازهای صنعت پتروشیمی به صنایع داخلی توجه می‌شود یا صادرات صنایع پتروشیمی نیز در نظر گرفته می‌شود؟
عباس شعری‌مقدم: «در صنعت پتروشیمی ما باید ظرفیت‌ها را بالا ببریم و این ظرفیت بیش از نیاز کنونی داخل کشور است. از بدو شکل‌گیری این صنعت و کلید خوردن تولید کود شیمیایی شیراز، رازی و بندر امام بر این اساس بود که از بالاترین ظرفیت آنها استفاده شود. در این صنعت نباید تنها به نیازهای داخل توجه کرده و از صادرات غافل ماند. به همین واسطه صنایع پتروشیمی در مناطقی که دسترسی آسان به سواحل دارند تاسیس می‌شود.
مجری برنامه: آیا صنایع پتروشیمی در مقابل تحریم‌ها مقاومت داشته و آسیب کمی از آن خورده است؟
غلامحسین نجابت: اگر مبنای ما صادرات صنایع پتروشیمی قبل از تحریم‌ها باشد، می‌توانیم بگوییم صادرات کمتر آسیب دیده و ما همان مقدار که تولید کرده‌ایم را صادر کرده‌ایم. در دنیا به صنایع پتروشیمی نیاز است و تنوع محصولات بسیار بالاست به همین واسطه این صنعت نسبت به صنعت نفت «آسیب‌پذیری» کمتری در دوران تحریم‌ها از خود نشان داده است.
در این قسمت از برنامه وداد حسینی که از فعالان بازار سرمایه است راجع به چالش‌های صنعت پتروشیمی در حال حاضر اظهار می‌کند: «مهم‌ترین مشکل بازار پتروشیمی نوع نگاه وزارت نفت به صنعت پتروشیمی است چون وزارت نفت به صنعت پتروشیمی به عنوان یک صندوقی که سرمایه‌گذاری خارجی روی آن انجام شده و قبلا به بهره‌وری رسیده و صادرات دارد نگاه می‌کند و سعی می‌کند از آن اخذ درآمد کند. به همین واسطه صنعت پتروشیمی از نوع نگاه درآمدی رنج می‌برد. از ابتدای سال 92 تا به امروز که حدود 18ماه گذشته است سرمایه‌گذاران در بازار سهام هنوز نمی‌دانند قیمت خوراک گازی در صنعت پتروشیمی در سال 92، 93 و 94 به‌طور قطع کدام است. ما در مجامع سال شرکت‌ها برای سال 93 را برگزار کردیم در حالی که وزارت نفت چند هفته قبل طی نامه‌یی اعلام می‌کند از آغاز مهر 93 قیمت خوراک پتروشیمی 13سنت بود و ما عطف‌به‌ماسبق داشته‌ایم. چنین مسایلی باعث نگرانی سرمایه‌گذاران در این صنعت می‌شود و باعث این شده که آنها در بلندمدت از آن کناره‌گیری کنند. این سردرگمی در تصمیم‌گیری‌ها نه‌تنها صنعت پتروشیمی بلکه پالایشگاهی‌ها را نیز نگران کرده است چرا که آنها نیز سال گذشته 4ماه در انتظار این بودند که قیمت خوراک و محصولات آنها توسط وزارت نفت مشخص شود.
در این قسمت از برنامه، یکی از مجریان، سوالی را که مردم از طریق پیامک ارسال کرده‌اند مطرح می‌کند.
سوال پیامکی: «با توجه به شرایط حال حاضر خوراک گازی در ایران، رقابت شرکت‌های پتروشیمی ایرانی در مقایسه با شرکت‌های عربی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟»
عباس شعری‌مقدم: در اینجا باید به یک نکته توجه کنیم که در کشورهای عربی هر چند خوراک ارزان است اما شرکت‌های پتروشیمی باید مالیات پرداخت کنند، این در حالی است که در ایران شرکت‌های پتروشیمی معاف از پرداخت مالیات هستند و همچنین نقاطی که صنایع پتروشیمی احداث شده مناطق آزاد است که مشمول پرداخت مالیات نمی‌شوند. ما نمی‌توانیم تنها یک عدد را از کشورهای عربی بگیریم و به بقیه جوانب توجه نکنیم، در این مورد باید تمام حقایق بازگو شود. قیمت 13سنت اکنون بسیار سودآور است و بهتر است به این مشکلات دامن نزنیم.
سوال پیامکی: «درباره قیمت خوراک گازی پتروشیمی‌ها شفاف‌سازی کنید چرا که طبق بیانات مقام معظم رهبری درباره اینکه باید از خام‌فروشی فاصله گرفته و به سمت ارزش‌افزوده بالاتر حرکت کنیم، دولت باید باعث سرمایه‌گذاری و رقابت در صنعت پتروشیمی شود؟»
عباس شعری‌مقدم: همه امور در جهت شفاف‌سازی در حال انجام است، اکنون 3 وزیر مسوول تعیین این قیمت هستند. در مورد خام‌فروشی نیز اگر بخواهیم به صنایع پایین‌دست بپردازیم باید ابتدا مشکلات را حل کنیم وگرنه سرمایه‌گذاری‌های جدید نیز به سرنوشت سرمایه‌گذاری‌های قدیم گرفتار می‌شوند و در نهایت با واحدهایی که یا کم‌کار شده یا تعطیل شده‌اند برخواهیم خورد.
مجری برنامه: مهندس نجابت توصیه آخر شما چیست؟
غلامحسین نجابت: «توصیه من به مسوولان در جهت برداشتن محدودیت‌هاست. در گذشته می‌توانستیم ارقام درشت را وارد کنیم چراکه اعتبار شرکت ملی پتروشیمی سرمایه‌های کلان بود اما اکنون که صنایع کوچک و خرد شده‌اند، صاحبان این صنایع به حمایت دولت در ابتدای کار و تامین سرمایه احتیاج دارند. اما توصیه دوم من به فعالان بازار سرمایه این است که تاریخچه بازار بورس نشان می‌دهد صنعت پتروشیمی اکنون در حال یکه‌تازی بوده و پتروشیمی مکانی امن برای سرمایه‌گذاری خواهد بود.
روزنامه تعادل