محمد جواد ظریف در سال ۱۳۳۸ در شهر تهران دیده به جهان گشود. وی دانش آموخته دبستان و دبیرستان علوی تهران است.
ظریف در سال ۱۳۵۵ با ویزای دانشجویی به آمریکا رفت و 1367 دکترای مطالعات بین المللی خود را از دانشگاه دنور ایالت کلرادو گرفت. وی پیش از این نیز کارشناسی ارشد خود را در حوزه روابط بین‌الملل و در دانشگاه ایالتی سانفراسیسکو به پایان برده بود. او سال‌های 57 تا 59 مشاور سرکنسولگری ایران در سانفرانسیسکو بود. پس از آن تا سال61 مشاور سیاسی، رایزنی و کارداری نمایندگی ایران در سازمان ملل را تجربه کرده است. ظریف هم‌چنین سال‌های 67 و 68 مشاور علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه وقت بوده است. وی سال 68 تا 71 سفیر و معاون نماینده دائم نمایندگی در سازمان ملل شد و با پایان ماموریتش در سازمان ملل، 10 سال معاونت حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه را برعهده داشت.
از 81 تا 86 برای بار دوم به عنوان سفیر ایران مسوولیت نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل را پذیرفت و به نیویورک اعزام شد. ظریف پس از بازگشت تا سال 89 دستیار ارشد وزیر امور خارجه بود. پس از آن به دانشگاه آزاد رفت و معاون بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی را مدیریت کرد.ظریف در مجامع بین‌المللی مسوولیت‌هایی را نیز برعهده داشته است.
وی سال 71 رییس کمیته حقوقی مجمع عمومی چهل و هفتم سازمان ملل متحد در نیویورک بود و سال 72 ریاست کمیته نگارش اجلاس آسیایی حقوق بشر را در بانکوک برعهده داشت. در اجلاس افتتاحیه کنگره حقوق بین الملل ملل متحد در نیویورک رییس بود. او هم‌چنین ریاست اجلاس‌ها و نشست‌های متعددی مانند کمیته حقوقی مشورتی آسیایی - آافریقایی، کمیته سیاسی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران، نشست کارشناسان ارشد هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران، کمیته کارشناسان اعتمادسازی، کمیته سیاسی دوازدهمین اجلاس سران غیرمتعهدها در دوربان، سمپوزیوم اسلامی گفت‌وگوی تمدن‌ها، کمیسیون خلع سلاح ملل متحد، کنفرانس آسیایی نژادپرستی و تبعیض نژادی، کمیته متخصصان گفت‌وگوی تمدن‌ها در جده، کمیسیون فرهنگی یونسکو در نیویورک را برعهده داشته است. وی از 82 تا 84 معاون مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود. ظریف سخنگویی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران در تهران را نیز برعهده داشت.
او عضو هیات علمی گروه عمومی دانشگاه تهران بوده است و در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد در حوزه‌های دیپلماسی در سازمان‌های بین‌المللی، سازمان‌های بین‌المللی و موضوعات جهانی، حل و فصل اختلافات در سازمان ملل متحد، امنیت منطقه‌یی و بین‌المللی، مبانی حقوق بشر، حقوق بشر و سازمان‌های بین‌المللی، حقوق بشر و سیاست جهانی تدریس کرده است. ظریف از جمله مشهورترین دیپلمات‌های برجسته ایران به شمار می‌آید.
وی تالیفات متعددی در حوزه سیاست خارجی، حقوق و روابط بین‌الملل به زبان‌های فارسی و انگلیسی دارد. محمد جواد ظریف مرداد سال 1392 به عنوان گزینه دولت یازدهم برای تصدی وزارت امور خارجه به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و با کسب اکثریت آرا (اخذ شده 281/ موافق: 232 رای؛؛ مخالف: 36 رأی؛ ممتنع: 13 رأی) از مجلس رای اعتماد گرفت و به عنوان وزیر امور خارجه مشغول به فعالیت شد.
کارنامه پنج ساله نمایندگی در سازمان ملل متحد
- دستیار ارشد وزیر امور خارجه
- معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه و مشاور سرکنسولگری در سانفرانسیسکو
- ریاست کمیسیون فرهنگی- یونسکو
- ریاست کنفرانس آسیایی نژادپرستی و تبعیض نژادی
- عضویت گروه شخصیت‌های برجسته گفتگوی تمدن‌ها
- ریاست کمیسیون خلع سلاح ملل متحد – نیویورک
- ریاست کمیته متخصصین گفتگوی تمدن‌ها – جده
- ریاست کمیته سیاسی دوازدهمین اجلاس سران عدم تعهد – دوربان
سمت‌ها
- عضو گروه شخصیت‌های برجسته زمامداری جهانی
- سخنگویی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
- ریاست کارشناسان ارشد هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
- ریاست کمیته سیاسی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
- ریاست کمیته حقوقی مجمع عمومی ۴۷ ملل متحد – نیویورک
قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت
در سال ۱۳۶۶ که جنگ ایران و عراق ماه‌های پایانی خود را سپری می‌کرد و فشارهای بین‌المللی بر ایران به منظور پذیرفتن متن اولیه قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت به اوج رسیده بود، تیم مذاکره‌کننده ایرانی سعی داشت بجای درج مفادی که انتظارات ایران را برآورده نمی‌کرد، بندهایی از طرح اجرایی دبیرکل سازمان ملل متحد(خاویر پرز دکوئیار) را جایگزین نماید. نوشتن نامه این درخواست رسمی به محمدجواد ظریف، تنها دیپلمات ایرانی وقت مسلط به زبان انگلیسی در نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد گماشته شد تا بتواند مفهوم مورد نظر ایران را به شفافی بیان کند. ظریف نیز با انتخاب کلمات مناسب، توانست نامهٔ موردنظر ایران را تنظیم و در بین کشورهای عضو منتشر کند. این درخواست که با افزودن آن به قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت موافقت شد، در وزارت امور خارجه ایران به «Tantamount Letter» مشهور شد.
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای
ظریف به عنوان مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در خصوص پرونده برنامه اتمی ایران از جانب حسن روحانی معرفی شده است. اولین حضور وی به عنوان مذاکره‌کننده هسته‌ای در دیدار با نمایندگان گروه پنج به علاوه یک در نیویورک و در تاریخ ۴ مهر ۱۳۹۲ (۲۶ سپتامبر ۲۰۱۳) برگزار شد و مرتبه بعدی با کاترین اشتون در ضیافت شام در سفارت ایران در سوئیس در تاریخ ۲۳ مهر ۱۳۹۲ (۱۵ اکتبر) انجام شد. سایر اعضای دیگر تیم مذاکره‌کننده همراه ظریف عبارتند از: عباس عراقچی، مجید تخت روانچی، حمید بعیدی‌نژاد و داوود محمدنیا.
توافق هسته‌ای ژنو
اولین موفقیت دیپلماتیک تیم مذاکره‌کننده ایران در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ حاصل شد؛ توافقی که طبق آن ایران و گروه ۵+۱ توافق کردند در مقابل کاهش برخی تحریم‌های علیه ایران، غنی‌سازی بالای پنج درصدی اورانیوم در ایران متوقف شود. جان کری از این توافق با عنوان «گام نخست در جهت یافتن راه‌حلی جامع» یاد کرده است. دقایقی بعد از حصول این توافق اولیه، ظریف با انتشار توییتی در صفحه توییتر خود، خبر حصول این توافق را همگانی کرد.
تفاهم هسته‌ای لوزان
یک و نیم سال پس از انعقاد توافق هسته‌ای ژنو، محمد جواد ظریف به همراه تیم مذاکره کننده ایرانی بعد از چند روز مذاکره فشرده در لوزان سوئیس، در ۱۳ فروردین ۱۳۹۴ موفق به دستیابی به مجموع راه حل‌های تفاهم شده برای رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک پیرامون برنامه هسته‌ای ایران شدند. مجموعه متضمن راه حل‌ها در تفاهم هسته‌ای لوزان، جنبه حقوقی نداشته و صرفاً راهنمای مفهومی تنظیم و نگارش برنامه جامع اقدام مشترک را فراهم خواهد ساخت. بر این اساس تدوین برنامه جامع اقدام مشترک با مبنا قرادادن این راه حل‌ها در آینده نزدیک آغاز خواهد گردید. وی پس از بازگشت به ایران، در فرودگاه مهرآباد، مورد استقبال جمعی از ایرانیانی قرار گرفت که برای خوشامدگویی از تیم هسته‌ای، در فرودگاه گرد آمده بودند.