خوشبختانه با تغییر و بهبود روند در سیستم معاملاتی این محصولات در بورس کالای ایران برای اصلاح این ساختار، شاهد بازدهی مناسب و حصول نتایج مورد انتظار در این بخش بوده‌ایم به گونه‌ای که میزان حجم معاملات در این بخش طی 3 ماه ابتدای سال جاری نسبت به کل یک سال گذشته افزایش 250 درصدی داشته است.
یکی از کارشناسان ارشد حوزه محصولات کشاورزی در رابطه با علت بی رونقی این محصولات طی سال‌های گذشته در بورس کالای ایران گفت: عامل اصلی بی‌رونقی معاملات محصولات کشاورزی طی سال‌های اخیر، وجود واسطه‌هایی در بازار کشاورزی بوده که با پیگیری عرضه و معامله محصولات در بورس کالا، زمینه خروج این گروه معامله‌گران از بورس را فراهم می‌کردند. حمید ساعی در ادامه افزود: بورس کالا برای شفاف کردن مبادلات محصولات کشاورزی همچون سایر بازارهای دیگر، باید مبادلات و بازیگران آن را به‌صورتی هدایت کند که واسطه‌گرها به‌عنوان اصلی‌ترین رقیب بورس کالا در بازار کشاورزی، با رصد معاملات نتوانند مشتریان را به خارج از بورس هدایت کنند. این کارشناس کارگزاری مفید با اشاره به اینکه واسطه‌ها سعی می‌کنند با کاهش قیمت محصولاتشان مانع رونق معاملات محصولات کشاورزی شوند، اظهار کرد: کاهش قیمت محصولاتی که از کیفیت پایین نیز برخوردار هستند ترفند واسطه‌گران برای جذب مشتریان به خارج از بورس است، این در شرایطی است که اگر بورس کالا کیفیت محصولات خود را بالا نگه دارد حتی دلالان نیز نمی‌توانند مانع بی‌رونقی رینگ معاملاتی این محصولات شوند. وی افزود: البته خوشبختانه از ابتدای امسال با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در بورس و حمایت نسبی برخی دستگاه‌های دولتی شاهد رونق معاملات محصولات کشاورزی در بورس هستیم به‌طوری‌که با ارائه محصولات با کیفیت و قیمت مطلوب حجم معاملات به میزان قابل توجهی رشد کرده است، به‌طوری که واسطه‌ها امروز با نگاهی نگران به تابلوی بورس نگاه می‌کنند. ساعی در ادامه تاکید کرد: برای اینکه واسطه‌گرها توانایی مقابله با بورس کالا را نداشته باشند، باید مسوولان حوزه کشاورزی از بورس حمایت کنند و زمینه عرضه هر چه بیشتر محصولات با کیفیت و قیمت بهتر نسبت به بازار آزاد را فراهم آورند.
از سوی دیگر در ادامه مدیرعامل شرکت کارگزاری باهنر نیز در رابطه با ورود ابزارهای نوین مالی در بازار محصولات کشاورزی گفت: ابزارهای نوین مالی به ویژه در بازار آتی توانسته رونق این بازار معاملاتی را تا حدودی بهبود بخشد البته درست است که هنوز آن طور که باید این بازارها در میان معامله‌گران جا نیفتاده اما شروع هر کاری با هدف بهبود شرایط به زمان نیاز دارد.
به گفته محمود حسینی‌پور بازار قراردادهای آتی بسته به نوع هر دارایی که ابتدا در آن راه می‌افتد بازاری نوپاست و به نوعی ورود به یک بازار جدید است. این در حالی است که بازار نقدی صنعت دام و طیور در مواجهه با بورس کالا هیچ گاه فعالیت چشمگیری نداشته است. وی افزود: قراردادهای آتی کنجاله سویا از زمانی که راه‌اندازی شده انتظار تکاپوی چشمگیر معامله‌گران همچون بازار آتی سکه طلا برای متولیان بورس کالا را در بر نداشته و تنها با این هدف راه‌اندازی شده که به‌عنوان یک بستر بتواند فرآیند فرهنگ‌سازی و آموزش و نیز توسعه بازار قراردادهای آتی در حوزه محصولات کشاورزی را پیش برد. به گفته وی از آنجا که کنجاله سویا یک کالای استراتژیک محسوب می‌شود در نتیجه به‌عنوان منبع اصلی مصرف دام و طیور به مرور زمان و رونق بازار محصولات کشاورزی، تقاضای زیادی را شاهد خواهد بود، از این رو در صورت آشنایی فعالان بازار این محصول با مزایای قراردادهای آتی، جذب این بازار خواهند شد.
حسینی‌پور معتقد است، ایجاد چنین معاملات جدیدی به خصوص برای کالاهای کشاورزی در کشور ما لازم و ضروری است چراکه ما برای افزایش بهره‌وری و شفافیت و کاهش هزینه‌های معاملاتی ناچار به گذر از مبادلات سنتی به دادوستدهای مدرن هستیم. مدیرعامل شرکت کارگزاری باهنر در پایان تاکید کرد: آموزش و فرهنگ‌سازی، اهمیت ویژه‌ای در معاملات آتی دارد و اگر در این زمینه اطلاعات کافی به سرمایه‌گذارانی که در بازار سنتی فعالیت می‌کنند داده شود، می‌توانیم با حمایت دولت و دستگاه‌های مربوطه علاوه بر توسعه قرارداد آتی کنجاله سویا، سایر محصولات کشاورزی مهم را به‌صورت آتی مورد معامله قرار دهیم؛ با همه این تفاسیر چشم‌انداز توسعه قراردادهای آتی روی کالاهای کشاورزی روشن است.
روزنامه دنیای اقتصاد