به گزارش ارانیکو و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، وزیر اقتصاد فروردین ماه سال گذشته در جلسه‌ای با حضور ریاست سازمان بورس و معاون بانکی وزارت اقتصاد و دارایی عنوان کرد که باید برای روان سازی معاملات در بورس کالا برنامه ریزی شود و تاکید داشت کالاهایی مثل سیمان، پتروشیمی، فولاد و یا سایر کالاها با تقویت طرف تقاضا از گردش معاملاتی مناسبی برخوردار شوند. حال با گذشت نزدیک به یک سال و 5 ماه از طرح این موضوع به سراغ مدیرعامل بورس کالا رفته و نظر او را درباره اینکه این تصمیم وزارت اقتصاد چقدر به مرحله اجرا رسیده و چه گام هایی در این زمینه برداشته‌شده را جویا شده‌ایم.
مدیرعامل بورس کالا با بیان اینکه وزیر اقتصاد همواره مدافع سرسخت حضور پر رنگ این محصولات در بورس کالای ایران بوده، گفت: دکتر طیب نیا بر لزوم شفافیت بازار محصولات پتروشیمی در بستر بورس کالای ایران تأکید داشته است.
حسین پناهیان در پاسخ به این سئوال که منظور از روان سازی معاملات در این حوزه چیست؛ می گوید: ایجاد امکان دسترسی فعالان بازار بدون محدودیت (در قالب مکانیسم عرضه و تقاضا) و کشف قیمت بهینه و امکان تأمین مالی و ایجاد بستر امن را می توان از قواعد روان سازی بازار نام برد.
وی نبود امکان خرید محصولات پتروشیمی برای مشتریان خرد، نبود امکان انعقاد قراردادهای بلندمدت بین مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در بستر بورس و همچنین نبود امکان خرید کافی برای برخی کالاهای عرضه شده در بورس و محدودیت های مربوط به فروش اعتباری محصولات پتروشیمی در بورس را از دغدغه های مطرح شده توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان می کند که در این راستا بورس کالا پاسخ های لازم را هم در قالب مکاتبات اداری و هم در عمل در دستور کار قرار داده و اقدامات مقتضی مورد نیاز برای رفع آنها و روان‌سازی معاملات این دسته از محصولات را پیش‌بینی و اجرا کرده است.
پناهیان در خصوص نبود امکان خرید محصولات پتروشیمی برای مشتریان خرد تصریح کرد: راه اندازی سامانه معاملات مشتریان خرد و تجمیع سهمیه چند ماهه این مشتریان از اقدامات بورس کالا در این زمینه است که این موضوع به صورت مکتوب به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شده است.
وی درباره عدم امکان انعقاد قراردادهای بلندمدت بین مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در بستر بورس می‌گوید: تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی می توانند با عرضه مناسب محصولات خود در بورس کالای ایران به صورت سلف، امکان برنامه ریزی دقیق را به مصرف کنندگان کالاها بدهند؛ که این موضوع علاوه بر ایجاد فرصت برای برنامه ریزی دقیق کسب و کار، امکان تأمین مالی برای تولیدکنندگان این محصولات را فراهم می کند که همان شیوه‌ای است که در مورد محصولات صنعتی و معدنی هم‌اکنون اجرا می‌شود.
به گفته مدیرعامل بورس کالا هیچ محدودیتی از سوی بورس برای فروش اعتباری محصولات پتروشیمی در بورس وجود ندارد؛ بلکه بورس همواره پیگیر و همگام با سیاست های اعتباری عرضه‌کنندگان است.
عرضه محدود محصولات پتروشیمی در بورس کالا
پناهیان موضوع نبود امکان خرید کافی برای برخی کالاهای عرضه شده در بورس را نیز یکی از مواردی عنوان کرد که همواره مطرح می شود. وی در این خصوص توضیح داد: این موضوع به ماهیت بازار برخی محصولات پتروشیمی مربوط می شود و دلیل آن نیز نبود تناسب مقدار عرضه با مقدار تقاضا شده از این محصولات است.
وی در این‌باره توضیح داد: به عبارتی به دلیل عرضه محدود محصولات پتروشیمی در بورس توسط مجتمع‌های تولیدی، تقاضای بسیار زیادی برای آن شکل گرفته و وجود مازاد تقاضا موجب می شود تا به دلیل فزونی قابل توجه تقاضا نسبت به عرضه کالا، امکان خرید کالا به اندازه مورد نیاز برای تمامی مشتریان وجود نداشته باشد.
این مقام ارشد در بورس کالا دلیل عرضه ناچیز مجتمع های تولیدی در بورس را قیمت پایه نادرست این محصولات می داند و ادامه داد: تا تیر ماه سال 93 با لحاظ نرخ ارز مبادله ای برای تبدیل قیمت‌های فوب به قیمت‌های داخلی اعمال می‌شد و بر اساس اطلاعات بورس، در این دوره زمانی حدود 47 درصد عرضه محصولات پتروشیمی با مازاد تقاضا و مشکل عدم تناسب عرضه و تقاضا مواجه بودند؛ این در حالی است که با اصلاح شیوه قیمت‌گذاری این محصولات از تیر ماه سال گذشته، در حال حاضر فقط 7 درصد محصولات پتروشیمی عرضه شده در بورس، با مازاد تقاضا مواجه هستند؛ از این رو، چنان چه محصولات پتروشیمی با قیمت منطقی و به مقدار مورد نیاز توسط مجتمع های پتروشیمی در بورس عرضه شوند، تمامی مشتریان اعم از مشتریان خرد و عمده مجتمع های پتروشیمی قادر به خرید از بورس خواهند بود.
فرصت‌های صادرات سیمان را دریابیم
این مقام مسوول در بورس کالا با تشریح چگونگی حضور سیمان در بورس کالا و با اشاره به اینکه این کالا از سال 89 در فهرست کالاهای پذیرش شده در بورس کالا قرار گرفته است می‌گوید: تاکنون 36 شرکت تولیدکننده، حدود 1.5 میلیون تن از این محصول را در رینگ داخلی و صادراتی بورس کالای ایران به فروش رسانده اند؛ اما با ادامه قیمت‌گذاری دولتی شاهد توقف عرضه این محصول از خرداد ماه 1391 تاکنون بوده‌ایم.
به گفته او از زمان توقف عرضه سیمان در بورس، اقدامات متعددی برای آزادسازی قیمت این محصول و از سرگیری عرضه این کالا در بورس کالای ایران و به ویژه تالار صادراتی آن انجام شده است که از آن میان می توان به برگزاری جلسه با نمایندگان انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در مرداد 93، پیگیری موضوع توسط سازمان بازرسی کل کشور از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت در مهر ماه سال گذشته (که در آن ستاد تنظیم بازار بر عدم شمول قیمت گذاری سیمان در صورت عرضه آن در بورس تأکید کرد) اشاره کرد.
وی با ابراز تاسف از اینکه باوجود پیگیری‌های انجام شده توسط بورس کالا، تاکنون اقدام قابل توجهی از سوی تولیدکنندگان و به ویژه انجمن مربوطه در زمینه صادرات سیمان و کلینگر به صورت پایلوت در رینگ صادراتی نشده است می‌گوید: این درحالی است که با سازمان بازرسی کل کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان درباره این موضوع توافق شده بود.
به گفته پناهیان با عضویت بورس کالای ایران در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) و با راه‌اندازی قریب الوقوع تالار نمایندگی بورس کالا در اقلیم کردستان، ظرفیت بسیار مناسبی برای بازاریابی بین المللی این محصول استراتژیک ایجاد شده است که بدیهی است با پیچیدگی‌های موجود در بازار فعلی این محصول و عدم عرضه متوالی آن در بازار صادراتی بورس کالای ایران، به تدریج فرصت پیش آمده از بین خواهد رفت.
وی در توضیح بیشتر دراین خصوص گفت: اساس حضور یک بورس، تبدیل قیمت کالاهای دارای مزیت به مرجع قیمتی است و صادر کنندگان چنین کالاهایی بر اساس تجربیات کشورهایی مانند مالزی، برزیل، هند و چین در کالاهای صادراتی خود از طریق بورس‌های کالایی به برند جهانی تبدیل شده‌اند؛ بنابراین باید وجود بورس کالای ایران برای صادرات مغتنم شمرده شود.
پناهیان در پایان درباره وضعیت بازار فولاد گفت: فولاد از بازار روانی برخوردار بوده و خوشبختانه با حمایت های دولت، شاهد بازاری شکوفا برای معاملات این گروه کالایی هستیم. البته واضح است که بازار این گروه از محصولات را باید در بستر زمانی کنونی و حاکمیت کم سابقه رکود در بازار مسکن ( ساخت و ساز) تحلیل کرد.