در شرایطی که خیلی‌ها خود را آماده جشن پیوند دوباره این دو شرکت کرده‌اند، ظاهرا گزینه‌ای جذاب‌تر چشم ایران خودرو را گرفته و به نظر می‌رسد این گزینه «فولکس واگن» است. پیش از آنکه در مورد تصمیم احتمالی ایران‌خودرو مبنی‌بر پشت کردن به پژو و رفتن به سمت فولکس واگن قضاوت کنیم، باید نگاهی بیندازیم به آنچه میان این زوج سابق (ایران خودرو و پژو) گذشته است.
چه بر سر ایران خودرو و پژو آمد؟
هر چند مانند بسیاری از زندگی‌های مشترک، ایران‌خودرو و پژو نیز در ابتدا با سختی‌هایی روبه‌رو بودند، اما کم‌کم سر و سامان گرفته و به کمک هم زندگی نسبتا خوبی را ساختند. با این حال همه‌چیز بر وفق مراد نگشت و زندگی این زوج خودروساز نیز در ادامه با مشکلات و اختلافاتی روبه‌رو شد، هر چند به هر حال زندگی‌شان کژدار و مریز می‌گذشت و سرپا بود.
ایران‌خودرو اگرچه چندان از رفتارهای پژو رضایت نداشت و برخوردهای مغرورانه‌اش را برنمی‌تابید، اما به هر حال به همین زندگی متوسط هم راضی بود و به هیچ وجه نمی‌خواست زوج نسبتا پرآوازه‌اش را از دست بدهد.
پژو هم با وجود رفتارهای نسبتا نا‌مهربانانه‌اش، از زندگی با ایران‌خودرو راضی به‌نظر می‌رسید، اما به‌نوعی بدش نمی‌آمد در کنار زوج ایرانی‌اش، دوستی آمریکایی نیز برای خود اختیار کند.
مانند برخی از زوج‌ها ، پژو نیز ابتدا حرفی از ارتباط خارج از خانواده خود نزد و مخفیانه جلو رفت، تا اینکه ناگهان خبر رابطه این «فرانسوی بی‌وفا» با یک «آمریکایی مشهور» در همه جا پیچید، تا زندگی مشترک پژو با ایران خودرو در آستانه فروپاشی قرار بگیرد.
در نهایت، اوایل سال 2012 میلادی، پژو غیابا از زوج ایرانی‌اش جدا شد تا یک‌طرفه به 24 سال زندگی مشترک با زوج ایرانی‌اش پایان داده باشد. پژو هر چند توضیحی بابت جدایی‌اش نداد و ناگهان رفت، اما دیگر برای همه برملا شد که جنرال موتورز با وعده و وعیدهایش، قاپ پژو را دزدیده و زوج ایرانی-فرانسوی را از هم جدا کرده است.
جنرال موتورز چند سال قبل‌تر تا مرز نابودی و ورشکستگی رفت و وقتی سر و سامانی دوباره گرفت با خرید بخشی از سهام پژو، عملا افسار این فرانسوی را در دست گرفت و آنقدر زیر پایش نشست، تا پژو در نهایت از ایران‌خودرو جدا شد.
بی‌وفایی پژو آن هم در روزهایی که ایران‌خودرو شرایط مالی مناسبی نداشت و با بحران تولید دست‌وپنجه نرم می‌کرد، ضربه بزرگی به زوج سابقش زد، اما کار از کار گذشته بود و خودروساز بزرگ ایران حالا باید یا به تنهایی زندگی‌اش را اداره می‌کرد یا به‌دنبال شریکی دیگر برای خود می‌گشت. جدای از شوکی ناگهانی که از رفتن پژو به ایران‌خودرو وارد شده بود، یک مشکل بزرگ دیگر نیز وجود داشت و آن، سر و سامان دادن به نسل بازمانده از این زوج خودروساز بود. بدون شک، اداره کردن و تامین این نسل، کار سختی بود، چه آنکه زوج آمریکایی اجازه نمی‌داد پژو حق و حقوق بازمانده‌های خود از زندگی با زوج سابقش را بدهد و از همین رو ایران‌خودرو مجبور شد برای گذران زندگی به هر دری بزند و حتی با وجود اینکه اکراه داشت، به سراغ غریبه‌ها هم رفت تا فرزندان به جا مانده را بزرگ کند.
البته «پارس» و «405» از آب و گل درآمده بودند و ایران‌خودرو می‌توانست نیاز آنها را خود تامین کند، اما «206» هنوز هم به پژو وابستگی داشت و اگر پافشاری ایران‌خودرو نبود «206» نیز راهی فرانسه شده بود. با همه سختی‌ها، ایران‌خودرو توانست «206» را نزد خود نگه داشته و حتی به دور از چشم پژو، برایش شناسنامه بگیرد، تا جایی که حالا دیگر همه آن را به نام «206 ایرانی» می‌شناسند.
هر چه بود، ایران‌خودرو توانست روزهای سخت بدون پژو را تحمل کند و روی پایش بایستد و اگرچه خواستگارانی از چین داشت، اما زیر بار زندگی مشترک با آنها نرفت.
از آن طرف البته زندگی پژو و زوج آمریکایی‌اش نیز به مشکل خورده بود و از همین رو برخی پیش‌بینی می‌کردند که ایران‌خودرو و پژو دوباره در کنار هم قرار بگیرند. پیش‌بینی‌ها البته درست از آب درآمد و پس از آشتی بزرگ‌ترها با هم، زوج ایرانی-فرانسوی سابق نیز برای زندگی دوباره ابراز تمایل کردند.
چرخش از پژو به فولکس
هرچند همه چیز به‌خوبی پیش رفت و ایران خودرو و پژو در ظاهر گذشته‌ها را فراموش کردند، اما گذر زمان و پیدا شدن گزینه‌های جذاب‌تر سبب شد ایران خودرو به‌نوعی به فکر تلافی بی‌وفایی زوج سابقش بیفتد و قلابش را جای دیگری بیندازد.
گزینه‌ای که حالا چشم ایران خودرو را گرفته و قرار است جای پژو را در جاده مخصوص بگیرد، فولکس واگن آلمان نام دارد، خودروسازی پرآوازه و شیک، که از دید بسیاری امکان خوشبخت شدن ایران خودرو با آن، بیش از پژو است. از دید بزرگان و ریش سفیدان، پیوند ایران خودرو و فولکس واگن، از دو جهت برای زوج ایرانی اهمیت دارد؛ اول اینکه به‌نوعی تلافی بی‌وفایی پژو را درمی‌آورد و به اطرافیان و دلواپسانش ثابت می‌کند در مقابل زوج سابق خود کوتاه نیامده است؛ و دوم اینکه با گزینه‌ای بهتر و جذاب‌تر، زندگی مشترک دوباره‌اش را آغاز خواهد کرد.
هرچه هست، طبق آنچه از «جاده مخصوص» به گوش می‌رسد، ایران خودرو دل به خواستگار آلمانی‌اش بسته و در این شرایط باید منتظر ماند و دید پژو که روزگاری بی‌وفایی کرد و حالا خودش هم مزه بی‌وفایی را چشیده، چه واکنشی به این ماجرا نشان خواهد داد.
فولکس چطور جای پژو را گرفت؟
اما از فضای روایی به عالم واقعیت بیاییم و ببینیم این روزها در کیلومتر 14 جاده مخصوص چه می‌گذرد. هر چند گمان می‌رفت به فاصله کوتاهی پس از توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای گروه 1+5، ایران خودرو و پژو قرارداد رسمی خود را امضا کرده و شراکتی دوباره و متفاوت از گذشته را آغاز کنند، اما ظاهرا حضور اخیر هیات آلمانی در ایران، معادلات را به هم ریخته است.
آن طور که خبر می‌رسد، ایران خودرو و فولکس، از پیش مذاکراتی را با یکدیگر انجام داده و در سفر هفته گذشته هیات سیاسی-اقتصادی آلمان به ایران نیز صحبت‌هایی جدید و البته کلی میان نمایندگان دو طرف رد و بدل شده است.
به گفته منابع آگاه، ظاهرا فولکس واگن پیشنهادهای جذاب‌تری را در مقایسه با پژو، به ایران خودرو داده و از همین رو آبی‌های جاده مخصوص به فکر جایگزین کردن این غول پرآوازه آلمانی به جای خودروساز فرانسوی افتاده‌اند. به اعتقاد برخی کارشناسان، علاوه‌بر جذابیت‌های خاصی که شرکتی مانند فولکس واگن دارد، ممکن است مسائل دیگری نیز در چرخش احتمالی ایران خودرو از پژو به فولکس، تاثیر داشته باشند، هرچند دلیل اصلی، قابلیت‌های فنی و تکنولوژیکی بالای خودروساز آلمانی است.
البته به اعتقاد برخی کارشناسان، نامهربانی و بی‌وفایی پژو و همچنین دلواپسی‌هایی که ایرانی‌ها از بابت تکرار دوباره این رفتارها از سوی خودروساز فرانسوی دارند نیز در عبور از پژو و رفتن به سمت فولکس بی‌تاثیر نیست. به باور منتقدان پژو، این شرکت در حق مشتریان و صنعت خودرو ایران جفا کرده و به اصطلاح باید تنبیه شود (موضوعی که حتی فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه نیز اخیرا به آن اشاره کرده است)؛ بنابراین ایران خودرو نباید به راحتی شراکتی دوباره را با این خودروساز رقم بزند.
در کل البته بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند فولکس واگن به لحاظ فنی و تکنولوژیکی و همچنین قرابتی که میان ایرانی‌ها و آلمان‌ها وجود دارد، گزینه بهتری در مقایسه با پژو برای همکاری مشترک است.
بر این اساس، منابع آگاه عنوان میکنند که مجموعه اتفاقات رخ داده از توافق ژنو تا توافق وین (یک سال و نیم گذشته) و مذاکرات انجام‌شده میان ایران خودرو و شرکت‌های خارجی، بزرگترین خودروساز ایران را به صرافت انداخته تا محور شراکت اصلی خود را از فرانسه به آلمان تغییر دهد. به عبارت بهتر، ظاهرا ایران‌خودرو به این نتیجه رسیده که در شرایط فعلی، آلمانی‌ها و به‌طور خاص فولکس واگن، گزینه بهتری برای شراکت به‌شمار می‌روند و بیش از فرانسوی‌ها و پژو می‌توانند به خودروسازی ایران کمک کنند.
البته این موضوع به معنای حذف پژو از گزینه‌های همکاری ایران خودرو نیست و خودروساز فرانسوی همچنان مدنظر آبی‌های جاده مخصوص برای همکاری قرار دارد. آن‌طور که از ایران خودرو خبر می‌رسد، این شرکت قصد دارد بازار خود را بین چهار شریک خارجی تقسیم کند و در این بین، سهم شریک اصلی 50 درصد است و 50 درصد باقیمانده نیز بین سه شریک دیگر تقسیم خواهد شد.
با این حساب، اگر اخبار رسیده از کیلومتر 14 جاده مخصوص کاملا صحت داشته باشد، فولکس واگن به‌عنوان شریک اصلی ایران خودرو، 50 درصد بازار این شرکت را در دست خواهد گرفت و پژو نیز باید به فکر دستیابی به سهمی قابل توجه از نیم دیگر بازار بزرگترین خودروساز خاورمیانه باشد.
روزنامه دنیای اقتصاد