زلزله چینی در بازار جهانی

شاخص بورس اکثر بازارهای جهان منفی شد. بازارهای ارز نیز نشانه‌هایی از بحرانی مانند بحران اقتصادی دهه 1990 میلادی را از خود بروز دادند. همزمان فلز زرد پس از حدود 1/5 ماه به میانه‌های کانال 1100 دلار بازگشت و نفت خام نیز هشتمین هفته افت پیاپی خود را ثبت کرد که طولانی‌ترین دوره افت طلای سیاه در 29 سال گذشته است.

پس‌لرزه‌های سقوط عمدی یوآن در دو هفته پیش ادامه دارد. بازارهای سهام گرفتار افت شدید شاخص‌ها شده‌اند تا کارشناسان از بحران سهام بگویند و بازارهای ارز دچار تلاطمی شوندبه وضعیت پیش از بحران دهه 1990 میلادی تشبیه شده است. شوک‌های چندگانه هفته گذشته، بهای اونس فلز زرد را هم به میانه‌های کانال 1100 دلار بازگردانده و نفت را در حال تضعیف نگه داشته است. بازارهای سهام آمریکا روز پنج‌شنبه بدترین روز خود در 1/5 سال گذشته را پشت‌سر گذاشتند.

شاخص «داو جونز» تنها در روز پنج‌شنبه بیش از 350 واحد افت کرد تا افت آن از ابتدای سال‌جاری میلادی به 5 درصد برسد. داوجونز روز جمعه هم بیش از 0/7 درصد افت کرد. دیگر شاخص‌های آمریکا مانند «اس‌اند‌پی 500» و نزدک هم روز گذشته افت‌هایی بیش از نیم درصد داشتند. بازارهای اروپا نیز بدترین هفته خود را از ابتدای سال 2015 تجربه کردند. بازارهای اروپا در حال حاضر 10 درصد پایین‌تر از اوج خود قرار گرفته‌اند. بازارهای سهام چین هم هفته گذشته بدترین هفته خود از سال 2011 را تجربه کردند. شاخص نیکی ژاپن هم به سطح سه ماه گذشته سقوط کرده است. آنچه روز جمعه بر نگرانی‌ها افزود خبر کاهش تولید چین بود. روز جمعه اعلام شد عملکرد بخش تولید کارخانه‌ای در چین به پایین‌ترین سطح از مارس ۲۰۰۹ رسیده است. شاخص پی‌ام‌آی بخش صنعتی چین در ماه آگوست به 47/1 واحد رسیده است.

از دو هفته پیش که «بانک خلق چین» ارزش یوآن را حدود 3 درصد کاهش داده است، بازارهای سهام شاهد تلاطم بوده‌اند. بازارهای آمریکایی نزدک، داوجونز و اس‌اند‌پی به‌ترتیب 5/4، 4/8 و 1/4 درصد افت کرده‌اند. بازار فوتسی و یورو داکس اروپا هم 7 و 10 درصد سقوط کرده‌اند. واضح است که بازارهای آسیا هم وضعیت نگران‌کننده‌ای دارند. بازار هنگ‌سنگ 8/5 درصد و بازار نیکی 6/6 درصد افتاده است.

آشوب میانه هفته

اونس روز جمعه به بالاترین قیمت در 6هفته گذشته رسید. هر اونس طلا که روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه روی قیمت‌های 1134 و 1153 دلار ایستاده بود، روز جمعه تا ساعت 7 بعدازظهر به بهای 1155 دلار رسید، گرچه هم‌اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید ممکن است قیمت متفاوتی به‌عنوان قیمت نهایی هفته کاری گذشته رقم خورده باشد. اونس روز چهارشنبه با 17 دلار رشد به بالاترین قیمت در یک ماه پیش از آن رسید.

رشد سومین روز کاری هفته عمدتا ناشی از تشدید تقاضای طلا به‌عنوان سرمایه امن و تاثیر انتشار صورت جلسه نشست قبلی کمیته بازار آزاد فدرال رزرو بود. رشد چهارشنبه در واقع پیش از انتشار صورت جلسه پیش گفته شروع شد و با انتشار متنی که دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به آن وجود داشت، ادامه یافت. طلا در این روز ابتدا با افزایش تقاضای ناشی از نگرانی‌ها درباره اقتصاد چین رو به رشد گذاشت. در صورت جلسه مورد اشاره آمده که فدرال رزرو به دیده‌بانی داده‌های اقتصادی برای تعیین زمان افزایش نرخ‌های بهره ادامه خواهد داد، ولی در این متن همچنین اشاره شده که فدرال رزرو نگرانی‌هایی درباره تحولات اخیر اقتصاد چین دارد.

در حالی که کارشناسان همچنان مشغول گمانه‌زنی درباره مفهوم مذاکرات پیشین بانک مرکزی آمریکا بودند، شاخص دلار با افت روبه‌رو شد تا بهای طلا بیشتر تحت‌تاثیر قرار بگیرد. اما بخش عمده رشد چهارشنبه، پیش از انتشار صورت جلسه فدرال رزرو رخ داد. در این روز همچنین شاخص بهای مصرف‌کننده آمریکا در ماه جولای اعلام شد که رشد 0/2 درصدی را نشان می‌داد. تورم هسته نیز که غذا و انرژی را کنار می‌گذارد در ماه جولای 0/1 درصد بالا رفته است. این داده، برای ناظران بازار مهم بود، اما از آنجا که همسو با انتظارات بود،‌ روند بازار را چندان تحت‌تاثیر قرار نداد. به این ترتیب داده‌های اولین و دومین اقتصاد بزرگ جهان دوباره زمان افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا را در ‌هاله‌ای از ابهام فرو برده است. چهارشنبه بازارهای سهام چین دوباره شاهد سقوط شدید بودند، اما از کف روزانه جهش کردند تا ارقام نهایی شاخص‌ها نسبت به روز سه‌شنبه تقریبا دست نخورده مانده باشند.

ولی اخباری هست مبنی‌بر اینکه جهش انتهای روز مربوط به خریدهای هنگفت دولت چین بوده است. دیگر بازارهای آسیا و بازارهای اروپایی نیز در این روز شاهد فشار فروش بودند. دور جدید نگرانی‌ها از دو هفته پیش آغاز شده که ارزش یوآن 3 درصد سقوط کرد. اونس روز پنج‌شنبه نیز 19 دلار دیگر رشد کرد تا به بالاترین قیمت‌ها در 5 هفته گذشته برسد. رشد چهارمین روز کاری عمدتا ناشی از ادامه تشدید تقاضای طلا به‌عنوان سرمایه امن بود، تقاضایی که خود از آشوب بازارهای سهام و ارز تاثیر گرفته بود. بازارهای سهام و بازارهای ارز روز پنج‌شنبه تحت فشار فروش بودند، فشاری که علاوه‌بر وضعیت چین تا حدی ناشی از عدم قطعیت درباره مفهوم صورت جلسه چهارشنبه نیز بود. دیگر نگرانی ناظران اقتصاد جهان سقوط نفت به کف 6/5 ساله است که فشارهای ضدتورمی را شدت می‌بخشد؛ اما روز پنج‌شنبه بازارهای جهانی ارز، کارکشته‌های بازار را به یاد آشوب دهه 1990 انداخت که با بی‌ثباتی چند ارز درجه دو آغاز شد.

در حال حاضر علاوه‌بر سقوط عمدی ارزش یوآن، تنش‌های سیاسی و اقتصادی برزیل به شدت مورد توجه است. برزیل هفتمین اقتصاد بزرگ جهان است. مساله دیگر آن است که ماه‌های سپتامبر و اکتبر به طور سنتی ماه‌های خوبی برای بازارهای سهام نیستند. تمام این عوامل به ادامه رشد طلا و رسیدن بهای اونس به میانه‌های کانال 1100 دلار کمک کرد. اونس روز جمعه تا بهای 1166 دلار هم بالا رفت، اما تا لحظه تنظیم این خبر از این اوج روزانه و در واقع قله بیش از یک ماهه پایین آمد. روز جمعه شاخص دلار مانند روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه پایین آمد که می‌تواند نشانه‌ای باشد از این که معامله‌گران ارز صورت جلسه چهارشنبه را به معنای تعویق افزایش نرخ‌های بهره فدرال رزرو می‌دانند. روز گذشته بهای نفت نیز ضعیف ماند تا هر دو عامل خارجی بازار فلزهای گرانبها به نفع طلا عمل کرده باشند. با توجه به تحولات هفته گذشته، هفته جدید کاری برای تمام بازارهای جهانی مهم خواهد بود.

ابهام فدرال رزرو

در این وضعیت افزایش نرخ‌های بهره آمریکا برای اولین بار در حدود 8 سال که در ماه‌های گذشته مهم‌ترین بحث بازارهای مختلف جهان بوده، اهمیت مضاعفی پیدا کرده است. در نشست قبلی بانک مرکزی آمریکا که 28 و 29 جولای برگزار شد، اکثر شرکت‌کنندگان در جلسه اعلام کرده‌اند که شرایط برای افزایش نرخ بهره هنوز فراهم نشده است، ولی اقتصاد آمریکا در حال حرکت به سوی این هدف است. جالب اینجا است که پیش از این در نظرسنجی بلومبرگ از کارشناسان اقتصادی، 77 درصد از آنان اعلام کرده بودند که بانک مرکزی آمریکا در نشست ماه سپتامبر نرخ بهره را افزایش خواهد داد، اما این تعداد پس از انتشار متن نشست قبلی فدرال رزرو در چهارشنبه شب به 38 درصد کاهش یافت.

آینده اونس طلا

اما با ادامه تردید نسبت به زمان افزایش نرخ‌های بهره آمریکا، امید به رشد طلا بیشتر شده است. مدیر بخش تحقیقات صندوق سرمایه‌گذاری «ای‌تی‌اف» معتقد است که پس از انتشار متن مذاکرات نشست ماه گذشته فدرال رزرو آمریکا این احتمال وجود دارد که قیمت طلا بار دیگر به سطح 1300 دلاری نزدیک شود. به گزارش سایت طلا به نقل از پایگاه اینترنتی کیتکونیوز، مایک مک گلون، مدیر تحقیقات صندوق سرمایه‌گذاری ای‌تی‌اف به این موضوع اشاره می‌کند که قیمت طلا در ژانویه 2015 میلادی به بیش از 1300 دلار در هر اونس رسیده بود، ولی طی ماه‌های اخیر به سطح 1100 دلاری بازگشته است و حالا امکان رشد دوباره وجود دارد.

این تحلیلگر اقتصادی می‌گوید: «به نظر من قیمت طلا در ماه‌های اخیر به پایین‌ترین سطح خود نزدیک شده است و اکنون این احتمال وجود دارد که قیمت این فلز گرانبها بار دیگر روندی صعودی بگیرد. آخرین باری که قیمت طلا ابتدا با کاهش شدید و سپس افزایش نسبی روبه‌رو شد در دسامبر 2013 میلادی بود که قیمت طلا تا 1190 دلار کاهش یافت ولی سپس تا مارس 2014 میلادی تا 1380 دلار افزایش را تجربه کرد. قیمت طلا می‌تواند در شرایط کنونی تحت‌تاثیر رشد تقاضا و کاهش عرضه با افزایش بیشتری روبه‌رو شود. به نظر می‌رسد دستیابی به قیمت 1300 دلار در هر اونس چندان دور از دسترس نخواهد بود.»‌ مک گلون البته اشاره می‌کند که اگر فدرال رزرو در نشست سپتامبر یا دسامبر نرخ بهره را افزایش دهد، این مساله بی‌شک در کوتاه‌مدت موجب افزایش ارزش دلار شده و در نهایت به ضرر قیمت طلا تمام خواهد شد.

دنیای اقتصاد