در چهارمین روز شهریورماه، دلار با 35 تومان افزایش به قیمت 3400 تومان رسید تا بالاترین قیمت شاخص بازار ارز در سال 94 ثبت شود. «خروج ارز به سوی کشورهای همسایه» و «خریدهای احتکاری معامله‌گران غیررسمی» دو نیرویی بودند که به رشد تقاضا و افزایش قیمت در بازار کمک کردند. جنس دو تقاضای یاد شده موجب شده که عرضه و تقاضا حالت دورانی خود را از دست بدهد و بازار با کاهش حجم ارز نقدی مواجه شود. به این ترتیب، فقدان بازگشت ارزهای خریداری شده موجب «تبخیر» دلار در بازار ارز شهریور شده است.
روز گذشته خروج و دپوی ارز باعث شد دلار وارد کانال 3400 تومان شود. به گفته فعالان، روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، دلار در بازار داخلی به دو شکل مصرف شد:1- خروج ارز به سوی کشورهای همسایه. 2- خرید دلار و دپو کردن آن. به دلیل بالا رفتن دو نوع تقاضای یاد شده و عدم برگشت ارز خریداری شده به بازار، می‌توان گفت که دلار این روزها در بازار ارز به نوعی «تبخیر» شده است.
به گفته فعالان، مقصد ارز خروجی، بازار سلیمانیه عراق و دبی امارات بوده است. بالا بودن ارزش دلار در این دو منطقه جغرافیایی منجر به خروج ارز از بازار ارزان‌تر داخلی شده است. در کنار این، روند صعودی دلار و احتمال رشد بیشتر آن موجب شده است که برخی از معامله‌گران در مرحله اول خریدهای خود را افزایش دهند و در مرحله دوم اقدام به احتکار آن کنند. مجموع این عوامل در روز چهارشنبه دست به دست هم دادند که تقاضای دلار در بازار نقدی رشد کند و قیمت به محدوده بالاتری وارد شود. تا ساعات انتهایی روز چهارشنبه قیمت دلار به 3400 تومان رسید که 35 تومان بالاتر از روز سه‌شنبه بود. آخرین بار در اسفند 93 دلار در این محدوده قیمتی قرار داشت.
برخی از فعالان، افزایش قیمتی دلار را به پایین آمدن قیمت اونس نسبت داده‌اند. به گفته آنها معامله‌گران سکه برای مقابله با کاهش اثر اونس در بازارهای داخلی وارد بازار دلار شدند تا با افزایش ارزش این ارز از افت زیاد سکه جلوگیری کنند، هر چند که با وجود فعالیت این دسته، سکه 10 هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به قیمت 920 هزار تومان رسید.
فشار در وقت انتهایی
روز سه‌شنبه، فشار معامله‌گران غیررسمی برای بالا بردن قیمت به محدوده بالاتر در ساعات انتهای روز افزایش یافت. به گفته فعالان، آخروقت سه‌شنبه پس از پایان فعالیت‌صرافی بانک‌ها، معامله‌گران غیررسمی با نیروی بیشتری وارد بازار شدند و با تحرکات خود زمینه افزایش قیمت را فراهم کردند. از حدود ساعت 16 روز سه‌شنبه، معامله‌گران غیررسمی خریدهای نقدی و آتی خود را افزایش دادند، عاملی که موجب شد قیمت در پایان چهارمین روز هفته از سطح 3400 تومان عبور کند و به قیمت 3402 تومان برسد. به این ترتیب می‌توان گفت که معامله‌گران غیررسمی از تعطیلی صرافی‌ها و بانک‌ها استفاده کردند و زمینه نوسان‌گیری را فراهم آوردند. شنیده‌ها حاکی است که مقداری از رشد در آخر وقت سه‌شنبه به معاملات پشت خطی آتی بازان مربوط بود.
شروع هیجان‌انگیز
روند رو به رشدی که از بعدازظهر روز سه‌شنبه آغاز شده بود، به ابتدای روز چهارشنبه سرایت کرد. دلار در روز چهارشنبه معاملات خود را با قیمت 3403 تومان آغاز کرد که 38 تومان بالاتر از نرخ بسته شده بازار تا ساعت 4 بعدازظهر روز سه‌شنبه بود.
این افزایش قیمت موجب شده بود که در ساعات ابتدایی روز چهارشنبه، هیجان بازار بیش از روزهای گذشته شود. روند هیجان افزایشی با ورود بازیگران بازارساز متوقف نشد و دلار تا ساعت یک بعدازظهر قیمت 3314 تومان را هم لمس کرد. البته عرضه بازیگران بازارساز شدت نوسان افزایشی قیمت را پایین آورد تا نهایتا در ساعات انتهایی روز، قیمت به 3400 تومان برسد. این در حالی بود که صرافی بانک‌ها در ساعات انتهایی روز با قیمت 3365 تومان اقدام به عرضه ارز کردند. ساعت 4 بعدازظهر قیمت دلار بر تابلوی اکثر صرافی‌های مجاز نیز 3415 تومان بود. همچنین روز چهارشنبه در مرکز مبادلات ارزی نیز نرخ رسمی دلار افزایش یافت. در پنجمین روز هفته دلار مبادله‌ای با 34 ریال به قیمت 2989 تومان رسید.
کاهش حجم ارز نقدی بازار
افزایش قیمت دلار در سه روز گذشته و بخصوص روز چهارشنبه را می‌توان به بالا رفتن تقاضا و کاهش حجم ارز نقدی موجود در بازار نسبت داد. به گفته فعالان، در روزهای گذشته از یکسو تقاضا در بازار ارز بالا رفته و از سوی دیگر ارز خریداری شده به بازار بازنمی‌گردد. در واقع در روزهای اخیر عرضه و تقاضا حالت دورانی خود را از دست داده است. بر اساس گفته‌های فعالان، دلار در بازار دو تقاضای عمده دارد که در حال حاضر انتظار بازگشتی برای این ارز نیست: 1- تقاضای آربیتراژی 2- تقاضای احتکاری معامله‌گران غیررسمی.
جنس این دو تقاضا موجب شده که ارز خریداری شده به بازار بازنگردد و کاهش حجم نقدی در بازار دلار محسوس شود. با توجه به این می‌توان گفت در بازار ارز این روزها دلار تبخیر می‌شود و اثری از خریدهای ارزی نمی‌توان یافت؛ چراکه ارزهای «جمع شده» یا به بازار کشورهای همسایه می‌رود یا در بازار داخلی توسط معامله‌گران احتکار می‌شود.
در شرایط حاضر بالا رفتن ارزش دلار در منطقه سلیمانیه عراق موجب خروج ارز به سمت این منطقه جغرافیایی شده است. جدا از این، به گفته فعالان روز چهارشنبه قیمت درهم در بازار دبی تا 933 تومان هم بالا رفته بود. رشد قیمتی درهم به طور سنتی در بازار ارز علامتی از احتمال افزایش بیشتر است. البته به گفته فعالان، بالا بودن ارزش دلار در بازار دبی به واسطه میخکوب بون درهم به دلار موجب شده بود که بخشی از ارز بازار داخلی نیز به این مقصد حرکت کند. آنچه در بازار ارز بیشتر به چشم می‌آمد این بود که تقاضا در بازار ارز بالا رفته بود و بخش زیادی از ارز موجود در بازار در اصطلاح فعالان بازار «جمع» می‌شد. به گفته فعالان، بخش دومی که به افزایش قیمتی دلار و کاهش حجم ارز موجود در بازار کمک کرد، افزایش تقاضای معامله‌گران غیررسمی بود. آنها که انتظار افزایش بیشتر قیمت را دارند، در روزهای اخیر در مرحله اول خریدهای ارزی خود را افزایش داده‌اند و در مرحله دوم به احتکار و دپو کردن آن پرداخته‌اند.
همزمان با این تحولات در بازار ارز، قیمت سکه با 10 هزار تومان افت به قیمت 920 هزار تومان رسید، افتی که بیشتر ناشی از پایین آمدن بهای اونس در بازارهای جهانی بود.
روزنامه دنیای اقتصاد