راه‌اندازی بورس مسکن این روزها تبدیل به سوژه اصلی صحبت‌های مدیران سازمان بورس شده، به‌طوری‌که رئیس سازمان بورس نیز در این خصوص به تازگی اظهاراتی داشته است. البته کارشناسان حوزه بازار سرمایه و مسکن انتقادات و پیشنهادهایی در این حوزه دارند، هرچند تعداد منتقدین بیشتر است. به تازگی محمد فطانت درباره ورود مسکن به بازار بورس با اشاره به اینکه در حال حاضر امکانات خرید و فروش مسکن در بورس کالا به وجود آمده است، گفته است: هم‌اکنون امکاناتی فراهم کرده‌ایم که خرید و فروش مسکن در بورس کالا و روی تابلوهای بورس کالایی انجام شود. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: البته اولویت در بورس با مزایده‌های مسکن است که در آن بانک‌ها یا بخش‌های مختلف می‌خواهند واحدهای تجاری، مسکونی و اداری خود را از طریق این بازار به مزایده بگذارند. فطانت درباره بورس مسکن اظهار کرد: در فاز اول قرار است مزایده‌های ساختمان‌های دولتی و اموال غیر منقول مازاد بانک‌ها در بورس مسکن اجرایی شود، به این صورت که زیرساختی در مجموعه بورس کالا فراهم شده تا نهادهای دولتی بتوانند واحدهای انبوه مازاد مسکونی و تجاری اداری خود را از این طریق به فروش برسانند.
بورس مسکن به توسعه بازار مسکن کمک می‌کند
یک کارشناس اقتصادمسکن گفت: راه‌اندازی بورس مسکن نه تنها به ضرر مسکن نیست، بلکه به نفع این بازار هم است. چرا که راه‌اندازی بورس مسکن باعث می‌شود که این بازار به ساختار اصلی و نرمال خود برگردد. آنچه موضوع بحث مسکن است، این است که باید در این راستا مسکن به درون معاملات بورس برود زیرا آنچنان که باید انبوه‌ساز و سازنده مسکن در کشور وجود ندارد و هر چه هست خرده‌سازان مسکن است.
بیت‌ا... ستاریان، افزود: از این رو آنچه که در حال حاضر در بازار مسکن به عنوان ساخت و‌سازمسکن در حال فعالیت است، چند شرکت محدود انبوه‌ساز است که به نظر من باید همین شرکت‌ها همچون یک بنگاه بورسی وارد کار شوند. او خاطرنشان کرد: مشکل فعلی بازار مسکن در حال حاضر همین ساخت و سازهای خرد است که حدود 11 تا 15 درصد ساخت‌وسازها را برعهده دارند و گرچه این میزان نیز درصد محدودی در میان نیاز به مسکن و عرضه آن است، اما من معتقدم با ورود همین بخش به بورس مسکن نیز موفقیتی برای مسکن حاصل می‌شود تا بورس مسکن هم باعث رشد و توسعه این بخش شود. به نظر من سازمان بزرگی همچون وزارت راه وشهرسازی می‌تواند خرده‌سازان را گرد هم آورد و به صورت یک بنگاه، وارد بورس کند.
دولت دخالت نکند
یک کارشناس دیگر اقتصاد مسکن گفت: ماهیت راه‌اندای بورس مسکن برای بازار مسکن خوب است، به شرطی که دولت دخالت مستقیمی در این بخش‌نداشته باشد. زیرا تجربه ثابت کرده هر جا که دولت به صورت مستقیم و به تنهایی وارد توسعه و رونق شده است، به دلیل مشکلاتش کار تمام نشده است. ابوالحسن میرعمادی افزود: من با ماهیت راه‌اندازی بورس مسکن موافق هستم، زیرا مکانیزم بورس مسکن بد نیست. گرچه ایران تجربه بورس مسکن نداشته است، اما به نظر می‌رسد این‌بار و این طرح موفقیت آمیز باشد.
البته باید تاکید شود که باید از دخالت مستقیم دولت دراین بخش جلوگیری شود و با اعلام برخی جزئیات از فراهم شدن بورس مسکن که از ساختمان‌های دولتی آغاز شده است، به نظر می‌رسد باید این فرصت به بخش خصوصی داده شود. حتی اگر حضور دولت برای آغاز بورس مسکن هم به صورت آزمایشی باشد، بازهم کار خراب می‌شود. از این رو هیچ مشکلی برای راه‌اندازی بورس مسکن وجود ندارد، فقط اینکه باید از دولت از این قضیه کنار بکشد. چرا که تجربه کمک دولت به برخی سازمان‌های خصوصی هم نشان داده است که هنوز کار نیمه تمام مانده است، البته این موضوع دلیلی بر ناتوانی دولت نیست، بلکه دلیل اصلی مشغله زیاد و مشکلاتی همچون تامین اعتبار است.
بورس مسکن در هیچ کشوری وجود ندارد
مدیر هیات‌مدیره کارگزاری مهرآفرین گفت: در حال حاضر معاملات مسکن در دنیا با مکانیزم‌های خاصی انجام می‌شود. در این جریان کارگزاری‌های املاکی با هدف تامین نیاز‌های خریدار و عرضه‌کننده ملک اقدام می‌کنند. این افراد، افراد حرفه‌ای و با مهارت این کار هستند و به نیابت از خریدار و فروشنده وارد معامله می‌شوند. در این معاملات حساب‌هایی وجود دارد که وقتی انجام می‌شود، مبلغ ملک از طرف خریدار وارد حساب می‌شود، اما تا وقتی که سند منتقل نشود، فروشنده نمی‌تواند از حساب برداشت کند. در واقع یک مدل از اتاق پایاپای معاملات مسکن است. بنگاه املاکی هم در این جریان، وظیفه قیمت‌گذاری، بررسی سند و به‌طور کلی تمام کارهای حاشیه‌ای این معامله را دارد. شاهین چراغی، افزود: در این معاملات تابلو دیده نمی‌شود. بلکه کارگزاران فرآیند عرضه و تقاضا را بر عهده دارند.
مکانیزم این کار شاید بورسی باشد، اما بورس به این مفهوم بازار سرمایه و انجام معاملات الکترونیکی نیست. چون هر ملکی باید دیده شود. در هیچ کشوری مکانیزم دیگری برای بورس مسکن وجود ندارد. این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: صحبت‌هایی که اکنون مسئولان درباره راه‌اندازی بورس مسکن می‌کنند، ابهامات زیادی دارد. مشخص نیست چه کسی قرار است در این بازار عرضه کند. کارگزاران بورس قرار است معامله را انجام بدهند یا بنگاه‌های مسکن؟ خریداران چه کسانی هستند؟ قرار است مسکن متری عرضه شود؟ این ابهامات باید به‌طور کامل برطرف شود و سپس با یک مکانیزم تجربه شده درباره اقدام یا عدم اقدام برای راه‌اندازی این بازار تصمیم‌گیری شود.
آرمان امروز