صنعت تولید مصنوعات پلاستیکی از جمله صنایع پایین دست نفت است که روزگاری به مدد برنامه ریزی‌ها و سیاست‌های صادرات محور مسئولین دولتی یکی از صنایع تولیدی و صادراتی کشور محسوب می‌شد اما در حال حاضر این صنعت نه تنها دیگر توان صادرات خود را از دست داده بلکه بیم آن می‌رود در آینده ای نه‌چندان دور کاملاً به ورطه نابودی و تعطیلی کشیده شود.
به گفته رئیس اتحادیه تولیدکنندگان مصنوعات پلاستیکی ایران درسال 88 با تولید یک میلیون 800 هزار تن انواع مصنوعات تهیه شده از پلی اتیلن، صادرات محدودی در این بخش داشت ولی در سال 92 با تلاش و همت صنعتگران در این بخش که در سایه تصمیمات درست اقتصادی به ثمر رسید میزان تولید انواع محصولات پلاستیکی به سه میلیون و 950 هزار تن افزایش یافت. نصرالله رضازاده، گفت: درحال حاضر میزان صادرات انواع محصولات پلاستیکی به نحو قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است به گونه‌ای که بر اساس آمار گمرک در پایان سال 93 میزان صادرات این مصنوعات به 383 هزارو 104 تن کاهش یافته است.
وی افزود: رقم صادرات مصنوعات پلاستیکی از ایران در سال 92، 375 هزار تن بوده است. رئیس اتحادیه تولیدکنندگان مصنوعات پلاستیکی ایران با بیان اینکه درحال حاضر نزدیک به سه هزار تولیدکننده انواع محصولات پلاستیکی درکشور فعال هستند گفت: عمده این تولیدکنندگان برای تأمین مواد اولیه خود بامشکلات جدی روبه رو هستند چراکه پتروشیمی‌ها در مواد اولیه این واحدها سنگ اندازی می‌کنند.
به گفته این فعال صنعت تولید محصولات پلاستیکی پتروشیمی‌ها تمایل زیادی به صادرات موادخام دارند و توجه چندانی به تأمین نیازهای واحدهای تولیدی نمی‌کنند. رضازاده گفت: درحال حاضر صنعت پتروشیمی ایران مقادیر قابل توجهی پلی اتیلن و پلیمر که از مواد اولیه بسیاری از واحدهای پایین دستی و تولید کننده محصولات پلاستیکی است ساخته و عرضه می‌کند که متأسفانه بخش زیادی از آن را به کشورهای دیگر صادر می‌کند.
وی با بیان اینکه صادرات مقادیر قابل توجهی پلی اتیلن و پلیمر از کشور در حالی صورت می‌گیرد که بسیاری از تولیدکنندگان مصنوعات پلاستیکی مجبورند مواد اولیه مورد نیاز خود را با چندبرابر قیمت در بازار سیاه خریداری کنند اظهار کرد: بهتر است سیاستی اتخاذ شود که به موجبان صادرات پلی اتیلن و پلیمر مورد نیاز صنعت محصولات پلاستیکی به صورت خام و فله‌ای به خارج از کشور صادر نشود چرا که تولید مصنوعات پلاستیکی و صادرات آن برای کشور ارزش افزوده بالایی دارد.
رضا زاده با بیان اینکه پتروشیمی‌ها بنا به دلایلی هفته‌ای فقط 30 هزار تن مواد اولیه صنایع پلاستیک سازی را در بورس عرضه می‌کنند گفت: این میزان عرضه درحالی صورت می‌گیرد که نیاز هفتگی واحدهای تولید به پلی اتیلن و پلیمر به بیش از 120 هزار تن است.
به گفته رضازاده مجوز صادرات پلی اتیلن و پلیمر از تاریخ 13/4/93 صادر شد که به موجبان بدون توجه به نیاز بازار داخلی پتروشیمی‌ها می‌توانند به هر میزان از مواد یاد شده را به خارج صادر کنند.
وی یکی دیگر از کاهش تولید محصولات پلاستیکی را توزیع مواد اولیه پتروشیمی‌ها با نرخ آزاد در بورس کالا عنوان کرد و گفت: اعمال این نرخ (آزاد) تأثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده کالاهای ساخته شده از پلی اتیلن و پلیمر دارد که همین مسئله موجب شده که میزان صادرات این کالاهای به دلیل غیر رقابتی شدن به شدت کاهش یابد.
در همین ارتباط مشاور انجمن ملی صنایع محصولات پلاستیکی گفت: در شش ماهه نخست سال جاری بیشترین محصول صادر شده از صنعت پتروشیمی ایران پلی اتیلن بوده که به کشور چین انجام شده است. به گفته توفیقی در مدت یاد شده در حوزه محصولات پلاستیکی هیچ رقم بالای 150 میلیون دلار به بازارهای هدف وجود ندارد و تمام ارقام بالای 150 میلیون دلار مربوط به مواد اولیه محصولات پلاستیکی است.
وی با اشاره به اینکه اقلام پلاستیکی آشپزخانه بیشترین سهم را در صادرات مصنوعات پلاستیکی در شش ماهه نخست سال جاری دارند گفت: آنچه که درسال 94 تولیدکنندگان محصولات پلاستیکی باید به ان توجه کنند نرخ ارز است و پس از آن قیمت این کالاها دربازار های هدف است.
توفیقی این را نیز گفت: که با افزایش هزینه دست مزدها و نیز نرخ مواد اولیه عملاً قیمت تمام شده تولدی در صنعت پلاستیک بالا رفته و همین امر در صورت تداوم ممکن است منجر به کاهش تولید و به تبعان صادرات شود. گفتنی است که واحدهای تولید مصنوعات پلاستیکی درکشور در حال حاضر برای 800 هزار نفر شغل ایجاد کرده است که درصورت تداوم شرایط نامطلوب تولید و به گفته کارشناسان در آینده ای بسیار نزدیک این افراد به جمعیت بیکاران کشور اضافه شوند.
بر این اساس؛ چندسالی است که تولید و صادرات محصولات پلاستیکی ایران به کشورهای عراق، امارات متحده عربی، افغانستان و افریقای جنوبی صادر می‌شود که از محل این صادرات درامدهای خوبی نیز عاید کشور شده است ولی سایه سنگین مشکلات تأمین مواد اولیه که هم اکنون بر سر واحدهای تولیدی افتاده است موجب شده نه تنها دیگر از ان سال‌های خوش صادرات مصنوعات پلاستیکی خبری نباشد بلکه به زودی زود باید نگران واردات گسترده این محصولات به دلیل نیاز بالای بازار داخلی از کشورهایی نظیر چین باشیم؛ مسئله‌ای که در صورت تحققان اقتصاد ایران باز هم از غول مافیای خام فروشی سیلی سختی خواهد خورد.
باشگاه خبرنگاران