در حالی رکود دامن بازار فولاد و سنگ‌آهن را گرفته که این روزها معادن سنگ‌آهن کشور صادرات پیش از افت قیمت مواد معدنی در بازار جهانی را همچنان سودآور تلقی می‌کنند. در حالی که با توجه به افت قیمت صادرات سنگ‌آهن دیگر از سکه افتاده و فروش داخلی آنها هم سودآور نیست. بدهی فولادسازان در ازای خرید سنگ‌آهن و خرید سنگ‌آهن از سوی آنها با قیمت پایین سبب شده تولیدکنندگان سنگ‌آهن با ضررهای هنگفتی مواجه شوند. اما در این رابطه دو سوال حائز اهمیت است. در وهله نخست اینکه مرجع اصلی قیمت‌گذاری سنگ‌آهن خریداری شده از سوی فولادسازان بر اساس چه معیارهایی انجام می‌شود؟ در وهله بعدی اینکه با توجه به افزایش ظرفیت تولید فولاد به 55 میلیون تا 10 سال آینده، سنگ‌آهنی‌ها چقدر می‌توانند از معامله با فولادسازان داخلی رضایت داشته باشند؟
در این رابطه دبیر انجمن سنگ‌آهن نیز بر این باور است که مکانیزم قیمت‌گذاری سنگ‌آهن از سال‌ها قبل به صورت تابعی از قیمت شمش فولاد خوزستان تعیین شده است و تاکنون شرکت‌های سنگ‌آهنی نرخ گندله را بر اساس 23 درصد شمش فولاد خوزستان به فروش می‌رساندند. اخیرا با بخشنامه وزیر صنعت، معدن و تجارت درمورد نحوه قیمت‌گذاری گندله و آهن اسفنجی مبنای 20 درصد قیمت شمش فولاد خوزستان به سه شرکت چادرملو، گل گهر و سنگ‌آهن مرکزی اعلام شده که کاهش 3 درصدی قیمت گندله سبب ضرر سنگ‌آهنی‌ها در بورس طی ماه‌های گذشته هم شده است.
علیرضا سیاسی‌راد با بیان اینکه مرجع قیمت‌گذاری سنگ‌آهن داخلی برای فروش به فولادسازان داخلی وزارت صنعت است، گفت: وزارت صنعت طی جلساتی هر 6 ماه یکبار قیمت سنگ‌آهن معادن داخلی را برای کارخانه‌های فولادسازان کشور تعیین می‌کند که عمده محل تامین‌کننده این واحدها، معدن چادرملو و گل‌گهر است.
او با بیان اینکه فولادسازان سنگ‌آهن مورد نیاز خود را برای تولید زیر قیمت سنگ‌آهن صادراتی خریداری می‌کنند، اظهار کرد: تعیین قیمت دستوری برای سنگ‌آهن در سود تولیدکنندگان سنگ‌آهن بسیار تاثیرگذار است و همین موضوع سبب شده فضای نامطمئنی برای سرمایه‌گذاران به وجود بیاید. مداخله دولت در قیمت مواد اولیه فولاد علامت منفی به سرمایه‌گذارانی است که در شرایط فعلی بازار در این کسب و کار مشغول هستند.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن افزود: مشکل فعلی معادن سنگ‌آهن از ناحیه صنعت فولاد، قیمت خرید پایین نیست و فولادسازان بابت تامین سنگ‌آهن مورد نیاز تولیدشان به سنگ‌آهنی‌ها بدهی‌های هنگفتی دارند که در پرداخت آنها تعلل دارند. اخیرا هم فولادسازان به تولیدکنندگان سنگ‌آهن می‌گویند در ازای بدهی‌تان میلگرد می‌دهیم.
او افزود: با کاهش قیمت فولاد ناشی از سقوط قیمت جهانی، سودآوری شرکت‌های فولادی پایین آمده است اما با وجود اینکه تابع از آن قیمت سنگ‌آهن داخلی هم تبعات این کاهش قیمت را متحمل شده است، اما فولادسازان با اعمال نفوذ و با ادعای اینکه سنگ‌آهنی‌ها سودشان باید همانند واحدهای فولادی باشد، وزارت صنعت را مجاب به کاهش 3 درصدی قیمت گندله کرد در صورتی که معاون اول رئیس‌جمهور مخالف چنین دستوری بود. چنین اختلاف نظرهایی بین مدیران اجرایی کشور بخش‌های تولیدی را با مشکلات جدی روبه‌رو می‌کند.
سیاسی‌راد با بیان اینکه در این چند سال اخیر بخش تولید کشور با تصمیم‌های منطقی اداره نشده است، گفت: دخالت دولت در امور قیمت‌گذاری عاقبت خوبی برای تولیدکنندگان ندارد و سرمایه‌گذار بخش خصوصی با توجه به صلاحیت‌های شرکت خود اگر فضای بازار داخلی را مساعد برای فروش نبیند به سمت صادرات سنگ‌آهن رو می‌آورد که آن هم با توجه به افت قیمت در بازار جهانی ریسک بسیاری به همراه دارد.
او با اشاره به افزایش هزینه تولید در صنعت فولاد گفت: واحدهای فولادی در شرایط فعلی هزینه‌های تولید بالایی را متحمل هستند در حالی که برای فعالیت اقتصادی توجیه‌پذیر باید از این هزینه‌ها بکاهند. اولین اقدام هم آن است که دولت از هرگونه دخالت در این حوزه جلوگیری کند و از سویی راهی برای جبران اشتباهات استراتژیک پیدا شود. به عنوان مثال در سال‌های ریاست جمهوری احمدی‌نژاد و استخدام‌های بی‌رویه ۱۰ هزار نیرو وارد کارخانه ذوب‌آهن شد که هزینه‌های این مجتمع فولادی را به ۱۶ درصد افزایش داد. در طرح جامع فولاد گفته شده برای تولید 55 میلیون تن 160 میلیون تن سنگ‌آهن نیاز است که با توجه به کاهش شدید تولیدمان در سال جاری و رویه معادن حتی در جهان به دلیل نزول قیمت بعید به نظر می‌رسد تا 10 سال آینده در تولید سنگ‌آهن به چنین رقمی دست یابیم.
دبیر انجمن سنگ‌آهن با بیان اینکه تولید 160 میلیون تن سنگ‌آهن در طرح جامع فولاد اصلا قابل دفاع نیست، گفت: در این دوره 10 ساله پیش‌بینی می‌شود سنگ‌آهنی‌ها تنها بتوانند 90 میلیون تن تا سال 1404 تولید کنند که این افزایش تولید هم در صورتی امکانپذیر است که با بازار مساعد داخلی و قیمت به صرفه خرید مواجه باشند. گرچه افزایش تولید سنگ‌آهن بر اساس اهداف طرح جامع فولاد میسر می‌شود و این امتیاز مثبتی است اما تنها دولتمردان هستند که می‌توانند شعاری حرف بزنند زیرا تا 10 سال آینده روی کار نیستند و این بخش خصوصی کشور است که در بستر تولید و اقتصاد باقی خواهد ماند.
هزینه تولیدمان به شدت بالاست
این در حالی است که دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز معتقد است واحدهای فولادی با افزایش هزینه تولید روبه‌رو هستند زیرا طی یک سال اخیر قیمت انرژی دو برابر شده از سویی هزینه نیروی انسانی به این صنعت فشار وارد کرده زیرا بیش از نیروی موردنیاز برخی کارخانه‌ها جذب کرده‌اند. از طرفی هم بهره بانکی 30 درصد به مجموع هزینه‌های تولید نهایی فولاد دامن زده که آن را نباید ناشی از سال‌های تحریم کشورهای خارجی دانست و در واقع این دوران خودتحریمی بود که فولادسازان را گرفتار کرده است.
رسول خلیفه سلطان با بیان اینکه مسیر فولاد در بازار جهانی همچنان روبه سراشیبی است، گفت: فولادسازان اگر بخواهند سنگ‌آهن موردنیاز خود را به عنوان مواد اولیه از معادن سنگ‌آهن کشور با قیمت بالا خریداری کنند، در دوران رکود باید با هزینه بالاتری تولید کنند که اصلا توجیه اقتصادی ندارد.
او با اشاره به عوامل تاثیرگذار بازار جهانی در صنعت فولاد گفت: در بازار داخلی به آسانی رو به واردات فولاد چینی باز است در حالی که در اغلب کشورها دولت با نگاه حمایتی بخش تولید خود را یاری می‌کند و واردات را با قوانین سخت‌تری کنترل می‌کند. صنعت فولاد ایران با وجود دامپینگ و فروش محصولات بی‌کیفیت زیر قیمت در بازار داخلی توان رقابت خود را از دست داده و نمی‌تواند با افزایش قیمت مواد اولیه مقاومت کند.
اقتصادنیوز