صنایع غذایی در بازار سرمایه با چه ریسک‌هایی مواجه است؟غذایی و کشاورزی 

 اهمیت صنایع غذایی بر کسی پوشیده نیست و از جمله صنایع حساس و تعیین‌کننده آینده یک کشور محسوب می‎شود، چرا که رشد یک کشور  علاوه بر تربیت نیروهای انسانی مهاربه مواد غذایی سالم و سرشار از ویتامین‌ها نیاز دارد.

بر این اساس،  محصولات غذایی به دلیل برخورداری از ظرفیت‌های بالقوه و عدم وابستگی به واردات در کشورمان از مزیت نسبی خوبی برخوردار هستند.

از سوی دیگر صنعت محصولات غذایی از صنایع غیر ادواری هستند؛ به این معنا که در همه فصول سال و در وضعیت‌های اقتصادی مختلف، تقاضا برای محصولات این صنعت به طور دائم وجود دارد.

صنایع غذایی تقریبا 3 درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تولید می‎کنند.

در اکثر دنیا صنعت غذا از مالیات معاف است اما در کشور ما این امر صورت نمی‎پذیرد، به عنوان مثال محصول سیب وقتی بر روی درخت است معاف از مالیات است ولی وقتی در شرکت‌های صنایع تبدیلی به کمپوت تبدیل و بسته‎بندی می‌شود،  مالیات ارزش‎افزوده به آن تعلق می‎گیرد که باعث افزایش قیمت تمام‌شده و عدم رقابت‎پذیری در بازارهای بین‎المللی می‎گردد.

تولید جهانی انواع روغن

بیشترین حجم تولید روغن مربوط به پالم است.

مصرف جهانی انواع روغن

بیشترین مصرف روغن در سال 2014، روغن پالم با 61 میلیون تن بوده است. بعد آن روغن سویا با 47 و آفتاب‎گردان با 15 میلیون تن قرار دارند.

پیش‎بینی‎ها حاکی از آن است که ذخیره‎های روغن پالم در اندونزی و مالزی در سال ۲۰۱۶ به شدت کاهش پیدا می‏‌کند و این به علت خشکی آب و هوا در جولای ۲۰۱۵ است.

بنابراین با توجه به کاشت‎هایی که در ظرف ۲ تا ۳ سال پیش در مساحت‎های زیاد انجام گرفته است و اکنون رو به بازدهی است، در تولید جهانی روغن پالم کمبودی وجود ندارد.

تخمین‎های موسسات تخصصی بیان می‎کند که در سال 2016 روغن پالم فقط 0.2میلیون تن افزایش تولید خواهد داشت و این در حالی است که افزایش سالانه در سال ۲۰۱۳ ، 3.4 میلیون تن و در سال ۲۰۱۵، این افزایش 1.3 میلیون تن بوده است.

در حال حاضر به علت فراوانی ذخیره‎های روغن پالم در مالزی شاهد کمبود روغن پالم نخواهیم بود (درکوتاه‌مدت).

لیکن انتظار بر آن است که به علت خشکی آب و هوا و ابرهای آسمانی بخصوص در اندونزی کاهش بسیار زیادی در بازدهی محصولات وجود داشته باشد.

پیش‌بینی‎ها بیان می‎کند که قیمت‌های روغن پالم از سال ۲۰۱۶ به بعد با افزایش قابل توجهی روبرو باشد.

همچنین در بورس مالزی قیمت‎های آتی روغن پالم 24 تا 26 رینگیت افزایش یافته است که دلیل آن افزایش قیمت‎ها به دلیل پیش‎بینی آب و هوای مالزی (پدیده ال نینو) و خشکی آب و هوا و در نتیجه کاهش تولید و عرضه محصول است.

در کل کسری روغن پالم در سال ۲۰۱۶ باعث کمبود روغن های نباتی خواهد شد. از این‌رو استفاده از سایر روغن‎های موجود مانند سویا و آفتاب‎گردان بیشتر خواهد شد.

همانگونه که آمارها نشان می‎دهد استفاده بیشتر از روغن سویا درحال حاضر وجود دارد. بطوریکه در طی چند هفته‎ی اخیر سهم روغن سویا از 28.7 درصد در 26 آگوست به 32.5 درصد رسیده است.

میزان واردات روغن نباتی در ایران

 در سال 94 واردات روغن خام از کشورهای مالزی، اندونزی، سنگاپور، امارات متحده، چین و ترکیه بوده است.

طی اخطاری که وزارت بهداشت، مبنی بر استفاده کمتر از روغن پالم در محصولات غذایی صورت گرفت، شرکت‎های مصرف‎کننده به کاهش واردات این نوع روغن اقدام کردند. در سال 92، 52 درصد روغن‎های وارداتی، روغن پالم بوده است که در هفت‌ماهه اول سال جاری این مقدار به 31 درصد رسیده است.

این نرخ‎ها براساس اطلاعات واقعی دریافتی از گمرگ جمهوری اسلامی ایران است.

همانطور که مشاهده ‌می‎شود قیمت انواع روغن خام کاهش یافته و مبلغ آن در 7 ماه ابتدایی سال 94 به صورت زیر است.

حدود 523 هزار تن روغن خام برای تصفیه و تولید از طریق شرکت‌های آبادان، بارکلزا و خط صبا (که بزرگترین شرکت‎های حمل و نقلی هستند) به کارخانجات روغن نباتی تحویل شده است. آمار حمل روغن‎خام در مقایسه با ماه‌های قبل، درمهرماه سال جاری سیر نزولی را داشته است.

نگاهی به شرکت‎های گروه

نسبت  P/E صنعت 5.43 که نزدیک به P/E بازار است و نسبت به  اول سال 94 افت یک‌‌واحدی داشته است که نشان از افت خوشبینی‎ها نسبت به این صنعت است.

ارزش بازار این صنعت 27,640 میلیارد ریال است که حدود یک درصد ارزش کل بازار را تشکیل می‎دهد.

ارزش بازار این صنعت نسبت به سال گذشته 15 درصد افت را تجربه کرده و هشت درصد بازدهی منفی کسب نموده است. متوسط سود این صنعت به ازای هر سهم 52 تومان است.

حاشیه سود این صنعت در حدود هشت درصد است که نسبت به صنایع دیگر بسیار پایین است که عامل خوبی برای این صنعت محسوب نمی‌شود چرا که با کوچک‌ترین تغییرات اقتصادی دچار زیان خواهند شد از طرفی حاشیه سود پایین این صنعت با تغییر اندکی در نرخ فروش محصولات، تغییر چشم‎گیری خواهد داشت در واقع حساسیت زیادی به افزایش نرخ محصول دارند به طوری که سود این صنعت در سال‌های 91 و 92 رشد تقریبا 100‌درصدی را تجربه کرده است که دلیل عمده ان افزایش نرخ محصولات آنهاست.

بزرگ‌ترین شرکت محصولات غذایی که در بورس اوراق بهادار معامله می‎شود، صنعتی بهشهر (غبشهر) با ارزش بازار 750 میلیارد تومان است. همچنین صنعت غذا یکی از کوچک‌ترین صنایع حال حاضر بورس اوراق بهادر است.

بررسی ریسک‌های صنعت مواد غذایی

ریسک تامین مواد اولیه: با لغو تحریم ها شرکت‎ها مواد اولیه خود را به راحتی تامین می‎کنند در نتیجه این ریسک کاهش خواهد یافت.

ریسک نوسانات نرخ ارز: شرکت‎ها دلار مورد نیاز خود را با نرخ دلار مرجع (28500 ریال) تامین می‎کنند که تک‌نرخی شدن ارز یا افزایش نرخ مبادلاتی و رسیدن به قیمت 31,000 ریال باعث افزایش بهای تمام شده‎ آنها می‎شود.

ریسک قیمت‌گذاری محصولات: قیمت محصولات این شرکت‎ها را سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان تعیین می‎کند و از طرفی اجازه فروش آزاد محصولات خود را ندارد.

ریسک نوسانات نرخ بهره: کلیه قراردادهای تسهیلات مالی دریافتنی شرکت‌ها با سرسید حداکثر یک‌ساله و در صورت تغییر سود تسهیلات در سیستم بانکی، هزینه بهره تغییر خواهد کرد.

اقتصاد نیوز